Plani “Patkoi” dhe lufta tjetër e Rudolf Scharpingut për Kosovën

“Ditët e Maincit në kritikën televizive”, organizuar nga kanalet televizive ZDF, 3SAT dhe PHOENIX pas luftës në Kosovë, iu dedikua rolit të televizionit gjatë sulmit të NATO-s ndaj caqeve ushtarake serbe. Pika kulmore e takimit ishte biseda midis shefit të kanalit ZDF, Nicolaus Brender, dhe ministrit gjerman të atëhershëm të Mbrojtjes, Rudolf Scharping, i cili gjatë dhe pas luftës së Kosovës ka qenë cak i sulmeve dhe i kritikave të politikanëve opozitarë, si dhe i disa mediave të shkruara dhe eletronike gjermane. Megjithatë, Scharping qëndroi konsekuent në krahun e Aleancës Veriatlantike dhe është, mbase, politikani më meritor që Gjermania nuk lëvizi nga ky pozicion gjatë tërë fushatës ajrore 78-ditëshe. Telegrafi ju sjell më poshtë tekstin e botuar më parë në Javoren Politike Shqiptare “Zëri”, nga kjo bisedë e gjallë dhe shumë atraktive, ku pos dy protagonistëve të lartpërmendur inkuadrohen edhe Ruprecht Eser, Thomas Deichman (“Novo”) dhe Dieter S. Lutz (Instituti i Kërkimeve për Paqe në Hamburg), i cili , veç tjerash, njihet edhe si kundërshtar i madh i intervenimit të NATO-s në konfliktin e Kosovës dhe si kundërshtar këmbëngulës i ekzistimit të planit serb “Patkoi” dhe masakrës së Reçakut, ashtu siç kishte pohuar Scharping në media dhe në librin e tij mbi Kosovën. Teksti është përkthyer dhe përgatitur nga, Sylë Ukshini.

BRENDER: Mua më duket shumë bukur që pikërisht pas debateve të kaluara, të cilat ne i kemi zhvilluar në dy ditët e kaluara, dëshmojnë fuqishëm se sa kritikë janë gazetarët me raportet e tyre mbi luftën; kemi këtu ministrin e Mbrojtjes, Rudolf Scharping, i cili gjatë luftës së Kosovës shpesh ishte cak i kritikave. Ne së bashku kemi një gjë të përbashkët: ministri i Mbrojtjes dhe mediat televizive. Në periudhën e atëhershme ne ishim të detyruar të merreshim me fotografi. Ne, sepse si media televizive nuk mund të bënim tjetër gjë, dhe ministri i Mbrojtjes, sepse ai shpeshherë i përdori fotografitë, që për të legjitimuar këtë luftë solli dëshmi, fotografi, për ta bindur po ashtu popullatën gjermane, si dhe ushtarët për domosdoshmëri dhe për legjetimitet të luftës?

TË GJITHAT MEDIAT PERËNDIMORE KISHIN MANGËSI NË KOHËN E BLLOKIMIT HERMETIK TË KOSOVËS

SCHARPING: Nëse më kujtohet me përpikëri, atëherë në vjeshtë të vitit 1998 kishim jo vetëm dhjetëra mijëra të dëbuar, por edhe fotografi për këtë. Reaksioni i politikës nuk ishte lufta. Reaksioni i politikës ishte negociata. Në janar të vitit 1999 pati fotografi nga Reçaku. Reaksioni i politikës nuk ishte lufta, por ftesa ultimative për bisedime në Rambouillet dhe në Paris. Në kohën e këtyre bisedimeve rritet numri i të dëbuarve shqiptarë në 400,000. Ndër të tjera, për këtë mungonin fotografitë. Dhe, unë jam mjaft i sigurt se të gjitha mediat perëndimore, përfshirë këtu edhe kanalin ZDF, kishin mangësi në kohën e bllokimit hermetik të Kosovës. Këto media nuk mund të kishin në dispozicion fotografi për të pasqyruar vuajtjen e popullit serb në diktaturë dhe vuajtjet e popullit shqiptar në fazën e fillimit të dëbimit të qindra-mijëra njerëzve. Në këtë pikëpamje, unë e konsideroj një konstruksion, i cili pas kësaj e vë politikën në varshmëri të kërkesës së legjitimitetit për luftë, megjithëse politika kishte marrë vendime krejt tjera, konkretisht gjithçka për të evituar luftën.

Natyrisht, është e vështirë të interpretohet në fografi, kur zoti Milosheviq thotë: “Nëse unë për çdo ditë e asgjësoj, atëherë NATO-ja nuk do të intervenojë!”. Nuk është mjaft spektakulare. Ky ishte mesazhi. Dhe, ai ka thënë një fjali shumë të çuditshme dhe aty njeriu mund të fillojë që të tërheqë paralele. Zoti Milosheviq i ka thënë ministrit të Jashtëm Gjerman, Joshka Fischer, por jo vetëm atij, se midis jush dhe meje ekziston një dallim: “Unë mund të shkel mbi kufoma!”.

BRENDER: Ju vazhdimisht i keni përdorur fotografitë e ngjarjes së Reçakut. A ishte kjo për Ju një simbol i ilustruar për përligjjen e luftës? Prej nga e dini Ju?

SCHARPING: Unë i kam përdorur fotografitë e një masakre në një fshat të vogël me emrin Rogovë, fotografi që ishin bërë nga vëzhguesit gjermanë të OSBE-së, fotografi që për herë të parë u publikuan në fund të marsit dhe të cilat mua për herë të parë m’i treguan në avion gjatë fluturimit për në Samitin e NATO-s në Washington. Reçaku, me njerëzit e vet të vrarë, në mesin e tyre pleq, fëmijë, ishte shkaktar për thirrjen e takimit të Grupit të Kontaktit, i cili përbëhet nga SHBA-ja dhe Rusia, Britania e Madhe dhe Franca, Italia dhe Gjermania, për të dhënë një afat të definuar rreth bisedimeve të Rambouillet-it.

BRENDER: Për këtë arsye tani unë citoj edhe librin tuaj, në të cilin Ju rastin e Reçakut e keni vënë shumë në kontekst me gatishmërinë në rritje të Evropës që të fillohet lufta. Këtë e keni shkruar Ju vetë. A e dini, prej nga dolën këto fotografi, kush i ka bërë ato dhe si u realizuan ato?

EKZISTOJNË NGJARJE TË LLAHTARSHME PËR TË CILAT NUK KA FOTOGRAFI, POR VETËM RAPORTE

SCHARPING: Ato janë bërë, për aq sa është fjala për tablo të fotografuara, nga disa fotografë të agjensive perëndimore.

BRENDER: A u besoni Ju agjensive perëndimore?

SCHARPING: Po qe se Ju më jepni një dëshmi, përse unë duhej të mos e bëja, do të isha mirënjohës. Fundja, besimi im përforcohet për këtë arsye se nga një ekip i ngarkuar nga OSBE-ja, i formuar nga mjekë finlandezë, lidhur me masakrën e Reçakut, ekziston po ashtu edhe një ekspertizë e mjekësisë ligjore.

BRENDER: Ekziston një ekspertizë e mjekësisë ligjore, por e cila zhvillimin e ngjarjes nuk e përshkruan në tërësi. Është e saktë se të vdekurit gjindeshin aty, se janë fotografuar dhe dokumentuar. Mirëpo, që të flitet në kontekstin e një masakre të qëllimshme serbe, kjo nuk është dëshmuar deri më sot nga askush. Çështja është, nëse fotografi të caktuara kanë mundur të shfrytëzohen për arsyetimin e veprimeve luftarake?

SCHARPING: Nëse ju i shfrytëzoni vetëm fotografitë, atëherë jeni në një rrugë të rrezikshme për të gabuar. Sepse ekzistojnë ngjarje të llahtarshme për të cilat nuk ka fotografi, por vetëm raporte. Dhe, besimi në fuqinë e fotografisë nuk guxon të kalojë me një humbje të fuqisë së fjalës dhe në vërtetësi të fakteve. Unë isha për pashkët ortodokse në Kosovë. Dhe juve dua t´u shpjegoj diçka, për të cilën s´ka fotografi. Unë shkova atje në një sallë, e cila përdoret nga Gjyqi Ndërkombëtar i Kombeve të Bashkuara në Den Haag për të mbledhur raporte rreth masakrës dhe që të gjejë dëshmi për këtë, para së gjithash, edhe gjërat që të konstatohet përgjegjësia për këtë. Aty ekziston një rrëfim i një refugjati se shtëpia është hedhur në ajër dhe njerëzit janë groposur. Ky është një rrëfim, pas të cilit shkohet. Tani ekspertët e mjekësisë ligjore dhe ekspertët e kriminalistikës konstatojnë se e vërteta është në atë vend, për të cilin ka rrëfyer refugjati: në një shtëpi ishin detyruar të tuboheshin 116 njerëz. Shtëpia është hedhur në ajër me 116 njerëz brenda saj, pastaj tërë rrënojat dhe kufomat ngarkohen në kamion dhe dërgohen në një luginë lumi të largët. Për këtë ngjarje nuk ka fotografi. Megjithatë, shëmtia mbetet.

BRENDER: Më 24 mars Ju keni thirrë “Tagesschau”-n (është fjala për emisionin qendror të lajmeve të kanalit televiziv ARD – shënim yni) në Hamburg dhe gjithë mllef jeni ankuar. A jeni shprehur me mllef edhe herave të tjera lidhur me atë se ndoshta mediat gjermane kanë dhënë raporte, të cilave për shkak të informacioneve të njëashme të Shtabit të Përgjithshëm të NATO-s u ka munguar objektiviteti?

PLANIN “PATKOI” MA DHA JOSHKA FISCHER

SCHARPING: Në konferencat e shtypit në Bonn shumë herë kam bërë ankesa rreth politikës informative të NATO-s dhe kam kërkuar ndryshime. Kjo ndodhi po ashtu, jo vetëm në personel. Një demokraci nuk guxon të sillet me qëllim të manipulimit apo të influencimit mbi mendimin e publikut, apo sigurimit të legjitimitetit me fakte të rreme, ose në kuptim të shtypjes ose në kuptim të tendencës. Kjo nuk guxon të ndodhë.

BRENDER: Mirëpo, a nuk keni vepruar edhe Ju vetë, teksa një plan, të ashtuquajturin plani “Patkoi”, e përdorët si një nga pikët kryesore për të përligjur luftën e NATO-s kundër Serbisë? Megjithatë, deri më sot, përveç faktit që ne kemi marrë, ky plan rrodhi nga kuzhina informative e shërbimit sekret bullgar, nuk ka asnjë dëshmi për një plan të tillë të presidentit Milosheviq?

SCHARPING: Shpresa se z. Milosheviq e vë planin në faks dhe na e fakson neve, është pak naive. Fundja, ky plan nuk erdhi nëpërmjet shërbimit sekret bullgar, kjo është e njohur publikisht, për këtë arsye rreth kësaj çështjeje mund të them se ai erdhi nëpërmjet shërbimit informativ austriak, i është dhënë ministrit të Jashtëm gjerman, Joshka Fischer, dhe më 5 prill unë e mora prej tij. Pastaj, ne e kemi vlerësuar dhe botuar. Çfarë kërkonit Ju të bënim tjetër?

BRENDER: Prokurorja e Gjyqit të Hagës ka refuzuar ta pranojë këtë plan si material dëshmues në procesin e saj …

SCHARPING: Prej nga e dini Ju këtë?

BRENDER: Sepse ajo vetë ka thënë …

SCHARPING: Ku?

BRENDER: Ajo ndodhet në Den Hag?

SCHARPING: Jo më. Ku e ka thënë ajo këtë?

BRENDER: Ajo e ka thënë këtë para gazetarëve në një konferencë shtypi ose në një bisedë për shtyp. Ajo nuk do ta pranonte këtë plan si material në padinë e saj, sepse burimet janë shumë të pazbërthyeshme?

SCHARPING: Pra, z. Brender, së pari, sa i përket planit “Patkoi”, ai ekziston. Janë një mori faqesh me informacione mbi atë se si të realizohet mënyra e veprimit, cilat njësite marrin pjesë për këtë dhe më tutje. Këtë e kemi sheshuar me informacionet sekrete, të cilat i posedoj dhe rreth të cilave nuk mund të flitet në publik. Ndoshta Ju e dini se në kuadrin e NATO-s Armata gjermane (Bundeswehr) e kishte në Adriatik të ashtuquajturën Flotën e Shërbimit Detar. Kjo nuk është tjetër veçse përgjim sistematik i transmetimit valor. Pra, të transmetimit valor, i cili zhvillohet ndërmjet njësiteve e kështu më tej. Pastaj, ekziston edhe mundësia tjetër, që të përgjohet deri diku transmetimi i largët valor. Dhe vetëm, pasi e gjithë kjo ishte shoshitur, ne filluam që të flasim publikisht.

BRENDER: Informacionet e mia shkojnë deri atje se një plan i tillë (plani “Patkoi”) ekziston, por ai ka të bëjë me UÇK-në dhe jo me dëbimin e tërë popullsisë?

SCHARPING: Në kohën e luftës së Kosovës kam përdorur fjalën “gjenocid” dhe për këtë kam qenë shumë i qortuar. Sekretari i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara, Kofi Anann, përdori të njëjtën fjalë me rastin e 50-vjetorit të miratimit të Konventës Kundër Gjenocidit në Gjenevë. Veç kësaj, i pari e përdori dhe theksoi: Ne po jetojmë nën mjegullat e errëta të gjenocidit. Dhe, ai e ka thënë këtë me plot të drejtë. Ngaqë, kjo konventë përmend katër kritere alarmi për gjenocidin. Ajo nuk thotë, ai duhet të ndodhë që të mund të flitet për gjenocid. Ajo vë në dukje katër kritere alarmi, pastaj fillon gjenocidi. Dhe këto katër kritere: dallimi i një etnie, përcaktimi i njësiteve, përcaktimi i mënyrës së veprimit dhe pastaj veprimet faktike. Nëse kjo ndodhë atëherë fillon gjenocidi: Qëllimi i konventës është megjithatë që t’i emërtojë kriteret, tek të cilat masat e marra parashihen si ofertë për të penguar gjenocidin. Dhe, e njëjta është me nocionin e masakrës. Po qe se ne jemi të detyruar të nisemi nga ajo – unë shpresoj se këtë nuk e bën askush, që të themi, po, kjo është rrjedhojë normale e veprimeve luftarake që të humbin jetën të paimplikuarit, kjo nuk është masakër, po qe se vriten mbi 60 njerëz civilë, ose vritet një vajzë 13 apo 14- vjeçare, kjo nuk është masakër, kjo është rrjedhojë normale e luftës. Kush argumenton në këtë mënyrë, ai duhet që zemërimin e tij moral ta reduktojë pak në rastin e goditjes së gabuar të autobusit, sepse atëherë edhe kjo është rrjedhojë normale e luftës.

BRENDER: A e keni parë Ju si detyrë të veçantë që, gjatë luftës së Kosovës, mediat, para së gjithash, shtëpitë publike televizive ta mbështesin dhe ta legjitimojnë edhe këtë?

PËR DISA NGJARJE NUK EKZISTOJNË FOTOGRAFI, ATO VETËM MUND TË RRËFEHEN

SCHARPING: Këtu unë mendoj ngjashëm me mikun tim të vjetër, i cili mjerisht është i vdekur, më saktë Hanns Joachim Friedrichs: Të mos futet çështja nën rrogoz. I vëmendshëm, sensibil, iluminist, i hollësishëm, por pa futur çështjen nën rrogoz. Në demokraci kurrë nuk duhet një politikan të presë që qëllimi i tij të mbështetet.

Unë jam fuqimisht kundër botëkuptimeve të mbyllura. Mirëpo, unë besoj se demokracisë i duhet edhe ky orientim dhe këtu ne mund të bisedojmë gjatë mbi shumë gjëra. Pastaj këtu gjithnjë do të thuhet, po, legjitimiteti i luftës, por prapa saj fshihet diçka tjetër. Këtu në të vërtetë transmetohet mesazhi, ata dëshiruan ta legjitimojnë luftën, ministri i Jashtëm, kancelari federal dhe kështu më tutje: mashtrimin e publikut dhe ta tërheqin në rrugën, të cilën njerëzit nuk e dëshirojnë vërtet. Së pari, unë nuk e konsideroj për asgjë këtë formë të pushtetit përfaqësues, i cili thekson se njerëzit nuk e dëshiruan këtë fare. Dhe së dyti, unë thjesht shoh më pas, çfarë mund të shikohet në anketa. Me lejen tuaj, nuk ka patur aspak nevojë të kujdesemi për legjitimitet manipulativ.

BRENDER: Në cilën fazë ka luajtur fotografia rol të veçantë për të përligjur luftën?

SCHARPING: Ajo gjithmonë ka luajtur një rol. Ka fotografi, të cilat nuk më largohen nga koka. Ato nuk luajnë rol publik, ndoshta ato luajnë rol vetëm për mua. Unë i pata ftuar vëzhguesit e paarmatosur të OSBE-së të më shpjegojnë se çfarë kanë përjetuar në Kosovë në periudhën para 22-23 marsit 1999. Nuk ka fotografi nga vëzhguesi, i cili e merr lajmin e vrasjes së disahershme, ai dëshiron të kontrollojë, ndërsa në anën tjetër të rrugës qëndron një ushtar jugosllav, i cili ia vë në fyt kallashnikovin me siguresën e hequr dhe i thotë: këtej nuk mund të kalosh. Ai u përpoq sërish dy orë më vonë, por atëherë aty ndodhej tabela me mbishkrimin: mina. Nuk ka fotografi nga vëzhguesi i OSBE-së, përkthyesi i të cilit është ekzekutuar nga forcat serbe, pasi vëzhguesi e kishte lëshuar Kosovën. Për këtë nuk ekzistojnë fotografi, kjo mund vetëm të rrëfehet.

Po ashtu, nuk ekzistojnë fotografi për atë se si njerëzit janë ulur mbi njëri-tjetrin, pjesërisht të traumatizuar, të penguar, vajtueshëm, ngaqë janë vrarë familjet e tyre, vetëm për shkak se ata kanë strehuar vëzhguesit e OSBE-së. Ekziston vetëm një fotografi, pikërisht se një pjesë e këtyre njerëzve ishte gati që më pas në një konferencë shtypi të nxjerrë gjithçka. Dhe, unë kurrë nuk do ta harroj, si këta njerëz gjatë një bisede të gjatë e hapën pakëz ndjenjën, zemrën e tyre dhe qanin me të madhe.

BRENDER: Gjatë luftës Ju ishit të varur nga informacionet e Armatës së SHBA-së, vetë nuk kishit fare mundësi të shpjegonit …

PËRSE USHTRIA SERBE E LËSHOI FUSHËN E SHENJTË TË MËLLENJAVE DHE KOSOVËN?

SCHARPING: Kjo është thjesht e gabueshme. Problemi im ishte tjetër. Unë kisha një mori të fotografive satelitore. Unë nuk i kisha kuptuar vetëm të dhënat sekrete, por edhe as të neutralizoheshin në mënyrë të njëanshme. Ndoshta do të ishte më mirë për mua, po të kishim mundur, për shembull, më herët t´i publikonim fotografitë satelitore nga aksionet e dëbimit të popullsisë shqiptare. Në ato fotografi i ke të gjitha. Mijëra makina në kufi, kolonat e refugjatëve dhe kështu më tej. Sidoqoftë, më pas unë këtu në Republikën Federale të Gjermanisë thjesht kam vendosur, po qe se nuk më lejohet t´i publikoj fotografitë tjera ose vetëm me vonesë mund të publikohen, atëherë do t´i publikoj gati komplet. Këtë edhe e kemi bërë. Dhe, për këtë arsye ne jemi orientuar me vështrim në pikat tjera, pikërisht në efikasitetin e masave ushtarake, pastaj në pjesën tjetër të këtij informacioni. Sa i përket kuotës goditëse, këtë e konsideroj si debat shumë interesant. Me këtë çështje do të merren edhe shumë kohë edhe historianët ushtarakë. Le të shpresojmë se me atë rast një çështje nuk do të harrohet. Po qe se kjo ka qenë krejt keq, përse ushtria serbe e lëshoi Fushën e shenjtë të Mëllenjave dhe Kosovën? Përse? Duhet të ketë ekzistuar një arsye.

BRENDER: Ndërsa, Milosheviqi qëndron ende në pushtet, aty ku qëndronte më parë?

SCHARPING: Ministri i Jashtëm Joschka Fischer ka thënë: kasapi i fundit në Evropë.

BRENDER: A nuk është kjo një shprehje, e cila, në fund të fundit, vështirëson raportet racionale me luftën?

SCHARPING: Nëse mendoni mirë t´i orientoni veprimet në një qëllim, kjo ju shpie që Ju t´i bëni më të padukshme emocionet tuaja. Atëherë çfarë përgatisni Ju aty? Pra, në gjuhën e thjesht gjermane domethënë: do të vijë deri te kjo teknokraci e pashpirt, të cilën përndryshe ne në politikë shpesh me më dëshirë e vajtojmë. Po ashtu, unë nuk kam synim të flas vetëm me fjalë të qeta për këtë, ngaqë në Ballkan midis viteve 1989 dhe 1999 janë vrarë mijëra njerëz vetëm për atë, sepse ata ishin të një prejardhje tjetër. Vetëm për këtë arsye. Edhe sot zemërohem kur lexoj raportet e masakrës në Srebrenicë. Po ashtu, edhe sot inatosem, hidhërohem dhe tmerrohem, kur ende shoh këtë çfarë shoh në Kosovë. Shkoni Ju njëherë, si e kam përjetuar unë këtë në Krushë të Madhe, në një shtëpi, prej të cilës kanë mbetur vetëm katër mure, katër me katër. Gjithçka e djegur. Një, nuk e di, 10 apo 15 centimetra shtresë e lartë, e zezë, masë e padefinuar. E dallueshme vetëm për shkak se nga masa shquhen skeletet, më shumë në kënd, sesa në mes të hapësirës. Nëse ishte pritur që një politikan do të qëndronte indiferent para faktit, se një eksperte angleze e mjekësisë ligjore u shpjegon me saktësi kompletimin e skeletit dhe në atë pështjellim se duhet të bëhet fjalë për një vajzë 14-vjeçare; po qe se pritja është që aty njeriu duhet të qëndrojë i ftohtë, atëherë Ju tek unë jeni në adresë të gabuar.

BRENDER: A keni mbështetur Ju dezinformacione gjatë kohës së kësaj lufte, edhe nga pala juaj?

SCHARPING: Mua nuk më është e njohur. Që nga fillimi unë pata një rregull. Janë përdorur vetëm të tilla infromacione në publik, të cilat të paktën ishin nga dy burime të ndryshme. Vetëm atëherë.

RUPRECHT ESER: Është cituar Hajo Friedrich. Atëbotë unë pata një problem të vogël me fjalinë e tij: mos e vë një gjë nën rrogoz, po ashtu, jo një gjë të mirë. Ne kemi bërë poshtërsi. Në luftën e parë të Irakut, në parim edhe në luftën e Kosovës. Dhe, pyetja ime, e cila më shumë është pyetje për neve vetë: a nuk prisni Ju nga ne atë që prisni nga politika dhe, prapa çështjes së raportit me fotografi në të nuk qëndron tjetër gjë, veç që gazetarët duhet të marrin një qëndrim, po qe se në të ardhmen bëhet fjalë për të drejtat e njeriut dhe po qe se Bundeswehri në një formë edhe më tej angazhohet?

GAZETARËT DUHET TË KENË QËNDRIM

SCHARPING: Se gazetarët duhet të kenë qëndrim, unë e konsideroj krejt të padiskutueshme. Ata duhet disi të kenë kritere, me të cilat ata përzgjedhin, cili është Nr.1 “sot ” dhe cili Nr. 2. Pa një qëndrim të brendshëm, dhe unë bëj lutje të bëhet një dallim shumë i kujdesshëm nga bindja politike e aspak politike, ose ndryshe, askush nuk ia del mbanë në këtë botë të shpejtë e të furishme.

DIETER S. LUTZ (INSTITUTI I KËRKIMEVE PËR PAQE NË HAMBURG): Unë po filloj me fotografinë e pjesëtarëve të OSBE-së, të cilët qajnë. Këtë fotografi ende e kisha në kokë, qysh para se të fliste zoti Scharping. Ata kanë qarë për vrasjen e mikëpritësve, përkthyesve të tyre e kështu me radhë. Mirëpo, ata po ashtu kanë qarë të pafuqishëm dhe të zemëruar lidhur se atë se një pjesë e kolegëve të tyre ka bërë punë spiunazhi dhe për këtë arsye përkthyesi e të tjerë janë vrarë si kolaboracionistë. Është fjala për saktësi. Veç tjerash, ata kanë qarë edhe nga një arsye tjetër, pikërisht, sepse ata ishin të detyruar ta lëshonin Kosovën. Përkundër asaj se opinioni publik nuk dëshironte që ata të tërhiqeshin nga Kosova. Dhe para se ata ta bënin këtë, janë ulur së bashku dhe kanë qarë.

Z. Scharping në të vërtetë nuk foli lidhur me masakrën e Reçakut, por për atë në Rogovë. Në rastin e Rogovës pati 24 shqiptarë të vrarë, plus një polic serb. Dhe, 24 të vrarët ishin të gjithë luftëtarë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, thotë polici gjerman (fjalën e ka për Henning Hensch, ish-vëzhgues gjerman i OSBE-së, i cili kundërshton mendimin se në Rugovë ka patur masakër – shënim yni), i cili i pari shkoi në vendin e ngjarjes. Pastaj, deri në ç´masë mund të flitet për një masakër, ne duhet të diskutojmë. Rreth Reçakut ekzistojnë shumë gjëra për t´u thënë. Për shembull, se aty nuk ishin shumë fëmijë, por ishte vetëm një i vetëm. Për shembull, se ata nuk u qëlluan nga afërsia dhe aspak të përkulur në gjunj, ashtu siç është raportuar. Mirëpo, çështje vendimtare për ne është: përse raporti i Rantas, patologes finlandeze, u mbajt i kyçur? Përse nuk lejohet të shikohet ai raport ? Çfarë përmban, që ne si publik nuk mund ta shohim? Dhe Milosheviqi?

Ju e lëni mënjanë arritjen e shkëlqyer të UÇK-së, e cila dëshmohet nëpërmjet raporteve të saj. Në analizën e situatës të shtëpisë suaj televizive, një ditë para fillimit të luftës, thuhej për shembull, se UÇK-ja do të përpiqet edhe më tej që nëpërmjet aksioneve të njohura të provokonte reaksione masive të ushtrisë serbo-jugosllave, me shpresë se këto në përfundimet e tyre, për sa i përket shkatërrrimit dhe refugjatëve, do të provokonte goditjet e menjëhershme ajrore të NATO-s. Një ditë para fillimit të luftës dhe një ditë më vonë faktikisht edhe ndodhi kjo, ashtu siç thanë njerëzit tuaj. Dua të them diç edhe rreth planit “Patkoi”, është një lojë e lehtë të thuhet se ai plan është sekret. Ekziston një vështrim në Ministrinë Federale të Mbrojtjes, i cili i vlerëson informacionet: një plan “Paktoi”, i cili dëshmon se dy vjet më parë ishte planifikuar i tërë zhvillimi i ngjarjeve, duke përfshirë edhe dëbimin e popullsisë – nuk ekziston aty.

“PATKOI” ËSHTË APROVUAR NË NËNTOR/DHJETOR 1998

SCHARPING: Së pari, plani “Patkoi”: Më sa duket në udhëheqjen serbe ai është diskutuar dhe aprovuar në periudhën nëntor/dhjetor 1998. Kjo ka lidhje direkte me shkarkimin e gjeneralit të atëhershëm Perishiq, i cili ishte një kundërshtar i implikimit të forcave tokësore ushtarake kundër popullsisë civile. Dhe, nga ana tjetër, njeriu duhet vetëm ta shikojë realitetin për të parë si ishte mënyra e veprimit dhe se a përputheshin ato me këtë plan.

Sa i përket rastit të Rogovës, ai është një fshat i vogël, në të cilin në kuadrin e luftimeve u vranë 24 shqiptarë. Për këtë arsye, në lidhje me këtë unë kurrë nuk kam thënë se ajo ishte masakër, porse vetëm kam tërhequr vëmendjen si është vepruar me njerëzit e vrarë dhe fundja edhe me kufomat e këtyre njerëzve, thjesht për ta bërë të qartë se me çfarë brutaliteti të tmerrshëm kishim të bënim. Dhe, kjo është e dokumentuar nga një pjesëtar i OSBE-së, i cili, ndër të tjera, ishte atje para zyrtarit të policisë – një rastësi e marrë e lidhur, veç tjerash, edhe me fotografët e AFP-së dhe i kishte bërë fotografitë, krejt privatisht dhe ato ai m’i dorëzoi mua. Po ashtu, aty njeriu mund të shohë shumë saktë, edhe në përqasje me fotografitë e AFP-së, çfarë ishte aranzhuar aty, para se aty të ishin lejuar zyrtarisht OSBE-ja dhe gazetarët.

Mirëpo, për këtë arsye i tërë diskutimi më duket i njëanshëm, sepse pas gjithë kërkimeve në gabime, të cilat janë bërë, krijohet përshtypje se nuk është dashur të bëhet kjo luftë e NATO-s kundër Serbisë. Atëherë, unë i shtroj pyetje vetes, cili shans nuk është shfrytëzuar, cilat negociata nuk janë zhvilluar, cili udhëtim nuk është ndërmarrë për në Beograd, cilat oferta nuk janë bërë për ta lagruar Milosheviqin nga ajo që të mos bëjë në Kosovë edhe njëherë çfarë kishte bërë në Bosnjë dhe vende të tjera. Ku? Do të ketë gjithnjë vuajtje, mjerim, do të ketë njerëz të ligj e violentë dhe në dëshpërim, si dhe diktatorë, dhe njeriu duhet të ketë shansin të bëjë diçka kundër.

E kam të vështirë t´i akceptoj dy gjëra pranë njëra-tjetrës. Njëra është se Ju thuani që aty ekzistojnë shumë hollësi, të cilat njeriu duhet rrënuar me të pyetur, por tmerri i madh, i cili më pas shuhet dalëngadalë. Më vjen keq, unë s´kam gjë kundër që këto hollësira të verifikohen, kjo është e domosdoshme. Unë desha t´ju tërheq vëmendjen se ka rrezik që në një dialog të shmangemi nga hollësirat, të cilat i humbin sërish kriteret, pa qenë ne tani në gjendje t´ i sqarojmë plotësisht hollësirat. Për mua pati përvojë shumë interesante. Human Rights Watch publikoi një raport mbi një ngjarje në kohën e luftës, në afërsi të një fshati, i cili quhet Meja. Ky raport së pari u botua në një gazetë amerikane. Unë e lexova këtë, dhe bëra përpjekje të merrja informacione tjera. Unë flas publikisht rreth kësaj dhe shpjegoj se çfare ishte nevoja për të marrë prej raportit të Human Rights Watsch dhe informacioneve tjera. Një kolonë refugjatësh, burrat i kishin seleksionuar e grumbulluar në fushën e afërme dhe i kishin pushkatuar të gjithë ndërmjet moshës 18 dhe 60-vjeçare. Sipas njoftimit të Human Rights Watsch, ata ishin detyruar të uleshin në gjunj. Unë e kam quajtur këtë “seleksionim”. Dhe, kjo është kështu.

Pastaj, unë kam patur përvojë të çuditshme ngaqë ky informacion është kritikuar që në momentet e para, se këtë e kishte thënë ministri i Mbrojtjes, që në momentin e parë. Kjo është shumë interesante. Dhe kjo e dallon, veç tjerash, një pjesë të caktuar të publikut gjerman nga publiku në Britani të Madhe apo në SHBA, vetëm që të përmenden dy shembuj, të cilët nuk mund t´i lidhë një shtysë iluministe.

THOMAS DEICHMANN (“NOVO”): Z. Scharping, Ju folët për ngjarjen e Rogovës. Më leni të citoj nga libri i Juaj. Aty thoni: “Kur i shikoni fotografitë, të ngjallin neveri “. Pastaj vazhdoni më tutje: “Në konferencat e përditshme për shtyp njoftova unë: ne do t´u prezentojmë juve një fotografi të një masakre, e cila ka ndodhur qysh më 29 janar. Natyrisht , për këtë unë këshilloj t´i përmbani mirë nervat “. Kjo domethënë, Ju jo vetëm se keni folë qartë për një masakër, por sipas meje këtu keni përgatitur edhe një veprim propagandistik, në kohën kur Ju një ditë më parë keni njoftuar se do të sillni material përkatës fotografik. Në fund të fundit, Ju e keni hedhur problemin lokal në zemërim. Nga një politikan pres gjithçka tjetër më shumë se sa zemërimin dhe shikimin tmerrues nga qëndrimi moralist. Sipas mendimit tim, me moralizim, me zemërim, shmangeni nga çështja kryesore politike, e cila këtu nuk është tematizuar fare: shkelje e kushtetutës, shkelje e të drejtës ndërkombëtare e të tjera.

DEMOKRACIA JETON PREJ ASAJ SE GABIMET ZBULOHEN

SCHARPING: Pra, në radhë të parë, ky është një konstatim i “gëzueshëm” : shkelje e kushtetutës, shkelje të drejtës ndërkombëtare. Ekzistojnë pikëpamje të tilla, janë mendime të pakicës. Në rregull. Mendimi është tjetër. Në fund të fundit, unë do të mund t´ia bëja më lehtë. Do të kisha mundur që nga ditari im t´i hiqja thjesht fjalët e përdorura gabimisht. Mirëpo, unë i pranoj gabimet, të cilat i bëj, sepse unë nuk njoh asnjë njeri, i cili nuk bën gabime. Dhe demokracia jeton prej asaj se gabimet zbulohen dhe jeta e përbashkët njerëzore jeton nga ajo që me këtë të sillemi më gjakftohtë, sesa që është e mundshme mjerisht për disa ideologë.

BRENDER: Z. Scharping, faleminderit përzemërsisht. Në të vërtetë qëndrimi është i nevojshëm. Mirëpo, mos shkoni aq larg si qëndrimi i korrespondentit ushtarak anglez i BBC-së, Mark Latey. Ai e ka përfunduar intervistën e drejtpërdrejtë me Solanën me urimin e përzemërt që Solana të jetë fitues i luftës. Tani Mark Latey është njeriu i dytë i Jami Shea-s. Këtë formë të qëndrimit unë nuk e dëshiroj në parim?

SCHARPING: Shikoni. Para një kohe të gjatë kam zhvilluar një bisedë të gjatë me Danny Goldhagen. Dhe, ai ma shtroi një pyetje, të cilën ia kishte shtruar disa herë kritikëve të caktuar. Ai theksoi: kujdes me rrezikun e madh, ngaqë ti nuk e ke di se në çfarë familje ke lindur, në cilin vend të botës dëshiron ti në të vërtetë të jesh i lindur, nëse jo në Gjermani ? Ndoshta në Rusi apo në SHBA, Brazil, apo Afrikë të Jugut, në Indi apo Kinë, në Egjipt apo diku tjetër ? Pyetja tërheq vëmendjen se me çfarë vështirësishë identifikohen gjermanët dhe unë e di se sa problematike është kjo të thuhet në kontekst me Kosovën, përkatësisht një kontakt gjakftohtë, i qetë, pjesërisht siguri krenare në vete, me atdheun e vet, me suksesin dhe dështimin e tij.. Do të ishte shumë mirë. Vetëm, meqë Helmut Kohli e ka argumentuar në të njëjtin drejtim, nuk është gjithçka gabim, çfarë ka bërë ky njeri. Ai e realizoi bashkimin gjerman, pa pasur vërshim të nacionalizmit dhe pa e dëmtuar integrimin evropian të Gjermanisë. Unë këtë e konsideroj arritje historike.

BRENDER: Sot, zoti Scharping, jeni mbrojtur mirë këtu edhe kundër kritikave të diskutimit dhe unë besoj se s´ka tjetër vend në Evropë, në të cilin kjo temë diskutohet me aq autokritikë në media. /Telegrafi/