“Ti je e çmendur, kjo nuk ka ndodhur kurrë”: Çfarë është ‘gaslighting’ dhe a vuani prej saj?

Sa shpesh e vini në dyshim perceptimin tuaj të realitetit, duke përfshirë sensin e përbashkët, brenda marrëdhënies në të cilën jeni?

– Je e çmendur, kjo nuk ka ndodhur kurrë.
– A je e sigurt?
– Kujtesa juaj gjithnjë e më shumë po përkeqësohet.
– Është e gjitha në kokën tënde.

Partneri juaj ju ka thënë diçka të tillë më shumë se një herë? Sa shpesh e vini në dyshim perceptimin tuaj të realitetit, duke përfshirë sensin e përbashkët, brenda marrëdhënies në të cilën jeni?

Nëse po, partneri juaj po angazhohet në atë që ekspertët e shëndetit mendor e quajnë gaslighting.

Gaslighting mund të jetë një fjalë e panjohur, por përvoja do të na njohë me shumë njerëz që kanë përjetuar marrëdhënie kontrolluese.

Kur një grua është e ekspozuar ndaj gaslighting-ut, shpesh është një manovër për të minimizuar dhunën ose për të fajësuar viktimën, pra manipulim i besimit se aftësia e kufizuar është shkaku i dhunës.

Viktima e gaslighting-ut beson se e meriton situatën në të cilën ndodhet ose se po imagjinon dhunë, transmeton Telegrafi.

Termi vjen nga drama “Gas Light” (1938), në të cilën një burrë përpiqet të çmendë gruan e tij duke e zbehur dritat në shtëpinë e tyre, pastaj mohon se ndriçimi ka ndryshuar, sa herë që gruaja e përmend atë. Është një formë jashtëzakonisht efektive e abuzimit emocional që e bën viktimën të vërë në dyshim ndjenjat e veta, instinktet dhe sensin e përbashkët, gjë që i jep partnerit abuziv shumë fuqi (dhe ne e dimë se abuzimi bazohet në kontroll dhe fuqi). Pasi të prishet besimi në perceptimin e realitetit, viktima ka më shumë gjasa të mbetet në një marrëdhënie abuzive.

Disa variacione të teknikës gaslighting:

Kundërshtimi

Partneri abuziv bën sikur nuk kupton ose refuzon të dëgjojë: – Nuk dua ta dëgjoj më këtë. Ti thjesht po përpiqesh të më ngatërrosh.

Përballja

Partneri i dhunshëm vë në dyshim kujtesën e viktimës për disa ngjarje, edhe pse ajo i mban mend mirë: – Nuk është e vërtetë, nuk të kujtohet kurrë mirë!

Bllokimi/Ridrejtimi

Partneri i dhunshëm ndryshon temën dhe (ose) vë në pikëpyetje mendimin e viktimës: – A është kjo një ide tjetër e çmendur që ju kanë rrënjosur (shoqet, mami, dikush nga familja)? Ose: – Po imagjinoni gjëra.

Banalizimi

Një partner i dhunshëm zhvlerëson nevojat dhe ndjenjat e viktimës: – Zemërohesh sërish për një gjë të vogël. Jeni tepër e ndjeshme.

Harresa/Mohimi

Partneri abuziv bën sikur ka harruar atë që ka ndodhur në të vërtetë dhe mohon premtimet që ka bërë: – Nuk e kam idenë se për çfarë po flisni. Ose: – Thjesht, ti shpik gjërat.

Gaslighting zakonisht ndodh gradualisht në një marrëdhënie, kështu që reagimet e partnerit abuziv mund të duken të padëmshme në fillim. Me kalimin e kohës, modelet e dhunshme vazhdojnë, duke bërë që viktima të bëhet konfuze, me ankth, e izoluar dhe e prirur ndaj depresionit, derisa të humbasë të gjithë ndjenjën e realitetit. Ndërsa viktima mbështetet gjithnjë e më shumë tek partneri i dhunshëm për të përcaktuar realitetin, situata për të dalë nga dhuna bëhet gjithnjë e më e vështirë.

Për të kapërcyer këto forma të dhunës, është e rëndësishme t’i njohësh ato dhe të rifitosh besimin te vetja.

Shenjat që ju vuani nga gaslighting:

▪ Ju vazhdimisht pyesni veten.
▪ Disa herë në ditë pyet veten: – A jam tepër e ndjeshme?
▪ Jeni shpesh konfuzë, aq sa mendoni se po çmendeni.
▪ Jeni vazhdimisht duke i kërkuar falje partnerit.
▪ Nuk e kupton pse, përveç kaq shumë të mirave që ke në jetë, nuk je e lumtur.
▪ Ju shpesh justifikoni sjelljen e partnerit para miqve dhe familjes.
▪ Kapeni veten të rezervuar para miqve tuaj, në mënyrë që të mos keni nevojë të shpjegoni shumë ose të kërkoni justifikime.
▪ Ti e di që diçka nuk është në rregull, por nuk mund të shpjegosh saktësisht se çfarë (si për të tjerët ashtu edhe për veten).
▪ Ju filloni të gënjeni, për të shmangur zbritjen dhe kthimin drejt realitetit.
▪ E keni të vështirë të merrni vendime të thjeshta.
▪ Keni ndjenjën se keni qenë një person krejtësisht tjetër – më e sigurt dhe më e relaksuar.
▪ Ndihesh e pashpresë dhe pa gëzim.
▪ Është sikur nuk mund të bësh asgjë siç duhet.
▪ Po ju pyesin nëse jeni mjaftueshëm i mirë për një partneritet.

/Telegrafi/