Pse kaq shumë epidemi e kanë origjinën në Azi dhe Afrikë – dhe pse mund të presim edhe shumë të tjera?

Sëmundja e coronavirusit, e njohur si COVID-19, është një kujtesë e frikshme e kërcënimit të afërt global të paraqitur nga sëmundjet infektive në zhvillim.

Megjithëse epidemitë kanë lindur gjatë gjithë historisë njerëzore, ato tani duket se janë në rritje.

Vetëm në 20 vitet e kaluara, vetëm coronavirusët kanë shkaktuar tri shpërthime të mëdha në të gjithë botën.

Edhe më shqetësuese, kohëzgjatja midis këtyre tre pandemive është bërë më e shkurtër.

Kështu së paku mendon Suresh V. Kuchipudi, Profesor Klinik dhe Drejtor i Asociuar i Laboratorit Diagnostikues të Kafshëve, Penn State.

Siç ka thënë virologu dhe drejtori i laboratorit që studion viruse zoonotike, ato “kërcejnë” nga kafshët dhe infektojnë njerëzit.

Dhe mendon ai, shumica e pandemive kanë të paktën një gjë të përbashkët: Ato filluan “punën e tyre vdekjeprurëse” në Azi ose Afrikë, duke shtuar se “arsyet pse mund t’ju befasojnë”, përcjell Telegrafi.

Zhvendosja e popullsisë dhe ndryshimi i peizazheve urbane

“Një zhvendosje e paparë e njerëzve është një arsye pse më shumë sëmundje e kanë origjinën në Azi dhe Afrikë”, mendon Kuchipudi.

Në këtë kontekst, vë në pah ai, urbanizimi i shpejtë po ndodh në të gjithë Azinë dhe rajonet e Paqësorit, ku tashmë jeton 60% e botës.

Sipas Bankës Botërore, gati 200 milionë njerëz u zhvendosën në zonat urbane në Azinë Lindore gjatë dekadës së parë të shekullit 21.

Për ta vënë atë në perspektivë, 200 milionë njerëz mund të formojnë “vendin e tetë më të populluar në botë”.

“Migrimi në atë shkallë do të thotë që toka pyjore shkatërrohet për të krijuar zona banimi. Kafshët e egra, të detyruara të lëvizin më afër qyteteve, në mënyrë të pashmangshme ndeshen me kafshë shtëpiake dhe popullatën njerëzore. Kafshët e egra shpesh strehojnë viruse; lakuriqët e natës, për shembull, mund të mbajnë qindra prej tyre. Dhe viruset, duke kërcyer specie në specie, në fund të fundit mund të infektojnë njerëzit”.

Përfundimisht, shton ai, urbanizimi ekstrem bëhet një cikël vicioz.

“Më shumë njerëz sjellin më shumë shpyllëzime, dhe zgjerimi njerëzor dhe humbja e habitatit në fund të fundit shkatërron grabitqarët, përfshirë ata që ushqejnë brejtësit. Me grabitqarët e zhdukur – ose të paktën me numrin e tyre të zvogëluar ndjeshëm – popullata e brejtësve shpërthen. Dhe siç tregojnë studimet në Afrikë, kështu vazhdon edhe rreziku i sëmundjes zoonotike”.

Por kjo nuk është e tëra, sipas Suresh V. Kuchipudi, i cili paralajmëron se situata ka të ngjarë të përkeqësohet pasi një pjesë e madhe e popullsisë së Azisë Lindore ende jeton në zonat rurale dhe pritet të vazhdojë për dekada, përcjell Telegrafi.

Bujqësia ekzistuese dhe tregjet e kafshëve

Virologu mendon se rajonet tropikale, të pasura me biodiversitet, tashmë mbajnë një grup të madh të patogjenëve, duke rritur shumë mundësinë që të shfaqet një patogjen i ri dhe sistemi i bujqësisë në të gjithë Afrikën dhe Azinë nuk ndihmon.

Në të dy kontinentet, thotë ai, shumë familje varen nga bujqësia ekzistuese dhe një furnizim i bagëtive të imëta.

“Kontrolli i sëmundjes, plotësimi i ushqimit dhe strehimi për ato kafshë është jashtëzakonisht i kufizuar. Gjedhet, pulat dhe derrat, të cilët mund të mbartin sëmundje endemike, shpesh janë në kontakt të ngushtë me njëri-tjetrin, një larmi kafshësh jo-shtëpiake dhe njerëzish”.

“Dhe jo vetëm në ferma: Tregjet e kafshëve të gjalla, të zakonshme në të gjithë Azinë dhe Afrikën, paraqesin kushte të mbushura me njerëz dhe përzierjen e specieve të shumta, përfshirë njerëzit. Edhe kjo luan një rol kryesor në mënyrën se si mund të shfaqet dhe përhapet një patogjen vrasës midis specieve”.

Një rrezik tjetër, sipas tij: gjuetia dhe prerja e kafshëve të egra afrikane, i cili është veçanërisht i përhapur në Afrikën nën-Sahariane.

“Këto aktivitete, pasi kërcënojnë speciet e kafshëve dhe ndryshojnë në mënyrë të pakthyeshme ekosistemet, gjithashtu bashkojnë njerëzit dhe kafshët e egra. Gjuetia e kafshëve të egra afrikane është një rrugë e qartë dhe parësore për transmetimin e sëmundjeve zoonotike”.

Kështu është mjekësia tradicionale kineze, e cila synon të sigurojë mjete shërimi për një mori gjendjesh si artriti, epilepsia dhe mosfunksionimi erektil, thekson tutje Kuchipudi, përcjell Telegrafi.

“Megjithëse nuk ekzistojnë prova shkencore për të mbështetur shumicën e pretendimeve, Azia është një konsumator i jashtëzakonshëm i produkteve të mjekësisë tradicionale kineze… Për më tepër, kërkesa ka të ngjarë të rritet, pasi marketingu në internet është rritur me të madhe së bashku me rritjen e ‘pamëshirshme’ ekonomike të Azisë”.

Çështje kohe

Virologu dhe drejtori i laboratorit që studion viruse zoonotike ka thënë se viruset, mijëra prej tyre, vazhdojnë të evoluojnë.

Dhe siç paralajmëron ai, është thjesht çështje kohe para se të ndodhë një shpërthim tjetër i madh në këtë rajon të botës, përcjell Telegrafi.

“Të gjithë coronavirusët që shkaktuan epidemi të kohëve të fundit, përfshirë COVID-19, u bartën nga lakuriqët e natës në një kafshë tjetër përpara se të infektonin njerëzit. Është e vështirë të parashikosh saktësisht se cili zinxhir i ngjarjeve shkakton një pandemi, por një gjë është e sigurt: këto rreziqe mund të zbuten duke zhvilluar strategji për të minimizuar efektet njerëzore që kontribuojnë në shqetësimet ekologjike”.

Siç ka treguar shpërthimi aktual, ka shkruar, Suresh V. Kuchipudi, një sëmundje infektive që fillon në një pjesë të botës mund të përhapet globalisht në pothuajse në çdo kohë.

“Ekziston një nevojë urgjente për strategji konstruktive të ruajtjes për të parandaluar shpyllëzimin dhe për të zvogëluar ndërveprimet midis kafshëve dhe njerëzve. Dhe një sistem gjithëpërfshirës i mbikëqyrjes globale për të monitoruar shfaqjen e këtyre sëmundjeve – që tani mungojnë – do të ishte një mjet i domosdoshëm për të na ndihmuar të luftojmë këto epidemi vdekjeprurëse dhe të tmerrshme”, ka përfunduar Kuchipudi. /Telegrafi/