A ka Rusia “takat” për të vendosur raketa në Amerikën Latine?

Kur Tamara Rakhimbayeva kujton se e takoi Fidel Kastron pothuajse 60 vjet më parë, fytyra e saj shkëlqen.

“Ai ishte shumë i ri dhe i pashëm. Një luan”, tha bibliotekarja 79-vjeçare në pension nga kryeqyteti rus, me një buzëqeshje nostalgjike.

“Ne të gjithë ishim shumë të lumtur që e pamë atë”, tha ajo për Al Jazeera, duke kujtuar turmat e gëzuara në qendër të Moskës që festonin vizitën e liderit kuban në vitin 1963, përcjell Telegrafi.

Amerika Latine në përgjithësi dhe Kuba në veçanti ishin “të dashurit” e Moskës së kuqe.

Sjellja e komunizmit “në oborrin e pasmë të Uashingtonit” do të thoshte t’i jepje një goditje të dyfishtë Shtëpisë së Bardhë dhe të rriste aksionet në Luftën e Ftohtë.

Dhe Kuba, e njohur në BRSS si “ishulli i lirisë”, kryesoi listat sovjetike.

Filma artistikë dhe dokumentarë për revolucionarët kubanë u shfaqën në televizionin sovjetik të sapolindur dhe në kinematë e mbushura plot.

Njerëzit kalonin orë të tëra në radhë për të blerë portokallë dhe banane kubane, ndërsa rumi dhe puro të kushtueshme të prodhuara nga Kuba ishin në modë mes të rinjve sovjetikë të viteve 1960.

Pra, kur Rusia tha më 14 janar se nuk mund të “as konfirmonte dhe as të përjashtonte” vendosjen e raketave ruse në Kubë dhe Venezuelë, për shumë rusë, lajmi nuk ishte thjesht një kërcënim.

Ishte një kujtesë e fuqisë ushtarake dhe politike të BRSS, konfrontimit të saj me Shtetet e Bashkuara dhe Perëndimin kolektiv dhe, natyrisht, krizën e raketave kubane të vitit 1962.

E njohur në ish-BRSS si “Kriza e Raketave të Karaibeve”, ajo e bëri botën të mendonte për disa javë të pafundme se një luftë bërthamore ishte e pashmangshme, shkruan Al Jazeera, përcjell Telegrafi.

Fjalët e zëvendësministrit të Jashtëm, Sergei Ryabkov se mundësia e dislokimit “varet nga veprimet e homologëve tanë amerikanë” ishin gjithashtu një përgjigje praktike ndaj presionit perëndimor ndaj Moskës.

Presioni filloi pasi Kremlini grumbulloi 100,000 trupa pranë Ukrainës dhe u bë gati, sipas diplomatëve perëndimorë dhe një sërë ekspertësh ushtarakë, për të pushtuar vendin pro-perëndimor, ish-sovjetik.

“Ka paralele me krizën e raketave të Karaibeve”, i tha Al Jazeera-s, Ihor Romanenko, një gjeneral-lejtnant në pension dhe ish-zëvendës shefi i shtabit të Ukrainës.

Ai tha se kërcënimi ndjek strategjinë e vjetër politike të Moskës që përbëhet nga “një ultimatum, veprime dhe më pas dividentët”.

Ajo u provua dhe u testua gjatë krizës së vitit 1962, kur BRSS hoqi armët e saj bërthamore nga Kuba në përgjigje të tërheqjes së raketave bërthamore të Uashingtonit nga Turqia.

Por sa i realizueshëm është dislokimi – nëse do të ndodhë ndonjëherë, duke pasur parasysh që Putin mbylli një objekt mbikëqyrjeje të epokës sovjetike në Kubë në vitin 2000, ndërsa ai u përpoq të qetësonte SHBA-në.

“Për mua, këto ide janë përtej të arsyeshmes”, tha për Al Jazeera, Pavel Luzin, një analist i mbrojtjes me bazë në Rusi me Fondacionin Jamestown, një institut në Uashington, DC.

Kur BRSS krijoi poste ushtarake në Kubë, Vietnam ose Jemen, ato ishin pjesë e sistemit të planifikimit ushtarak sovjetik dhe luajtën një rol ndihmës për flotën dhe përpjekjet e zbulimit, tha ai.

Por këto ditë, kur flota ruse është zvogëluar në masë të madhe, një bazë ushtarake ruse në Amerikën Latine thjesht “nuk ka asnjë rol”, shtoi Luzin.

“Këmba e vogël” e marinës ruse në Sirinë veriperëndimore mbështet praninë ushtarake të Moskës në vendin e shkatërruar nga lufta dhe mbështet operacionet e marinës ruse në Mesdhe, madje edhe planet e Kremlinit për të hapur një bazë në Sudan mund të mbështesin operacionet e saj të vogla në Oqeanin Indian, tha ai.

Por një bazë në një hemisferë tjetër nuk ka kuptim.

“E vetmja gjë që mund të imagjinohet atje është një qendër zbulimi radio-elektronike ose një stacion monitorimi hapësinor”, tha Luzin.

Ndërkohë një analist perëndimor e përshkroi kërcënimin si asgjë tjetër veçse “zhurmë propagandistike” që ka dalë nga Rusia kohët e fundit.

“Duke marrë parasysh kostot e përfshira nëse ky ‘kërcënim’ do të kryhej në një mënyrë strategjike të rëndësishme dhe kontributin relativisht të vogël që do të jepte në prioritetet e Rusisë në Ukrainë, unë besoj se ky është një bllof”, vlerëson Kevork Oskanian, një pedagog në Universiteti i Exeter në Mbretërinë e Bashkuar, në një deklaratë për Al Jazeera, përcjell Telegrafi.

“(Kjo është) ndryshe nga zhurmat kërcënuese në lidhje me Ukrainën, të cilat duhet të merren me gjithë seriozitetin”, shtoi ai.

Në anën tjetër, Kremlini mohon ashpër se po planifikon të pushtojë Ukrainën – dhe thotë se mund të lëvizë trupat e tij kudo që të dojë.

Sidoqoftë, zyrtarët rusë, përfshirë presidentin Vladimir Putin, paralajmërojnë NATO-n kundër zgjerimit drejt lindjes, në Ukrainë dhe Gjeorgji.

Putin paralajmëron se bashkimi i Ukrainës në aleancën transatlantike të udhëhequr nga SHBA do të shënonte kalimin e një “vijë të kuqe”.

Ai ka thënë vazhdimisht se ukrainasit dhe rusët janë pjesë e “një kombi” dhe i kërkoi Kievit që ta bëjë rusishten gjuhën e dytë zyrtare.

Por Ukraina kaloi dy revolucione në 2005 dhe 2014, të dyja herët duke refuzuar supremacinë politike të Rusisë dhe duke kërkuar një rrugë për t’u bashkuar me Bashkimin Evropian dhe NATO-n.

Pas Revolucionit të Dinjitetit të vitit 2014, i cili pa protesta disamujore që rrëzuan presidentin ukrainas pro-Moskë, Viktor Janukoviq, Putin përdori vakumin e pushtetit për të aneksuar Krimenë dhe për të mbështetur separatistët në provincat juglindore të Donetsk dhe Luhansk.

Rebelët krijuan dy “Republika Popullore” autoritare që varen plotësisht nga Rusia ekonomikisht dhe politikisht.

Ndryshe, të mërkurën, Sekretari Amerikan i Shtetit, Antony Blinken mbërriti në Kiev për t’u takuar me presidentin ukrainas Volodymyr Zelenskyy përpara se të zhvillonte bisedime me diplomatët evropianë dhe ministrin e jashtëm rus Sergey Lavrov më vonë këtë javë.

“Ne e dimë se ka plane për të rritur atë forcë [ruse] edhe më shumë në një njoftim shumë të shkurtër, dhe kjo i jep Presidentit Putin kapacitetin, gjithashtu në një njoftim shumë të shkurtër, për të ndërmarrë veprime të mëtejshme agresive kundër Ukrainës”, tha Blinken. /Telegrafi/