Ja çfarë shkruan ”The Economist” për Maqedoninë

Materialet e përgjuara sugjerojnë që politikanë të lartë e kanë shkelur ligjin, por presidenti ka urdhëruar ndalimin e hetimit, shkruan e përditshmja londineze “The economist”, transmeton Telegrafi Maqedoni.

I vogël, i varfër dhe tani me gjasë edhe shpërthyes. Për gati se një javë, dhjetëra mijëra protestues kanë marshuar në Maqedonia, të zemëruar nga vendimi i presidentit për suspendimin e hetimit kriminal i cili i qëllonte disa nga politikanët kryesor të vendit. Përkrahësit e VMRO, partisë e cila e ka udhëhequr qeverinë që nga viti 2006, besojnë se opozita përgatitet për siç ata e quajnë një skenar “Ukrainas” për ta marrë pushtetin me forcë. Opozita e dominuar nga Partia social demokrate, e akuzon VMRO për autoritarizëm. Në ndërkohë emigrantët e ngecur në Greqi pas mbylljes së kufirit të Maqedonisë në mars, i janë turrur drejt gardhit kufitar, për tu zmbrapsur nga gazi lotsjellës.

Maqedonia ka gëzuar një profil më të lartë ndërkombëtar që nga viti i kaluar, kur qindra mijëra emigrantë filluan të grumbullohen nëpër Ballkanin Perëndimor në rrugën e tyre drejt Gjermanisë dhe Suedisë. Bashkimi Evropian e sheh atë si një partner jetik në frenimin e rrjedhës së emigrantëve. Por në të njëjtën kohë vendi është hedhur nga kriza në krizë. Kriza aktuale është më e keqja deri më tani.

Problemi ka filluar në shkurt të vitit 2015, kur Socialdemokratët filluan ti emetojnë xhirimet e përgjimeve të grumbulluara nga shërbimet sekrete të vendit (që atëherë udhëhiqeshin nga një kushëri i Nikola Gruevski, kryeministri i atëhershëm). Me sa duket shërbimet sekrete kanë përgjuar në vazhdimësi rreth 20,000 njerëz, dhe xhirimet sugjerojnë që z. Gruevski dhe bashkëpunëtorët e tij kanë qenë të përfshirë në mashtrime zgjedhore, korrupsion dhe fshehje të detajeve rreth dy vdekjeve kontroverse. Pasuan një seri protestash. Në maj, shërbimet sekrete u përfshin në një shkëmbim zjarri misterioz me guerilët shqiptar. Kur kriza emigrante u ndez, BE-ja ishte e bindur se vendi është në prag të kaosit, dhe e dërgoi një ekip diplomatësh për të ndërhyrë.
Ekipi i BE-së ndihmoi në negocimin e një marrëveshjeje midis qeverisë dhe opozitës për emërimin e një Prokurori special për të hetuar krimet e mundshme të zbuluara nga përgjimet. U shpallën zgjedhje të reja, dhe z. Gruevski u tërhoq. (Që atëherë zgjedhjet janë shtyrë; tani ata janë caktuar për 5 qershor). Por në 12 prill, presidenti i vendit, Gjorge Ivanov, urdhëroi ndalim të hetimit të Prokurorisë speciale, që deri më atëherë kishte në shënjestër 56 politikanë. Shumica e tyre, përfshi dhe z. Gruevski, ishin të lidhur me VMRO. Me shpejtësi, protestuesit i zunë rrugët.

Johannes Hahn, Komisionari Evropian për zgjerim, i ftoi liderët politik të Maqedonisë në një takim urgjent në Vjenë, më 22 prill për të negociuar një solucion. Por takimi u anulua pasi që Social Demokratët refuzuan të marrin pjesë. Problemi i BE, thotë Nenad Markoviq, një analist në Universitetin e Shkupit, është ajo që e ka humb tërësisht ndikimin e saj.

Deri tani, protestat kanë qenë paqësore. Mbështetësit e VMRO-së argumentojnë se kanë sjell një rritje ekonomike, dhe se opoyita dëshiron një revolucion sepse e dijnë që nuk mund t’i fitojnë zgjedhjet. Social-Demokratët thonë se zgjedhjet e kaluara kanë qenë të manipuluara dhe se mediat kryesore janë shndërruar në zëdhënës të VMRO-së. Ata janë tërhequr nga zgjedhjet.

Partitë që përfaqësojnë shqiptarët etnik, që përbëjnë çerekun e popullatës, deri tani kanë qëndruar jashtë konfliktit, por kjo mund të ndryshojë. Shtetet e bashkuara dhe disa shtete evropiane kanë kërkuar që presidenti të shfuqizojë vendimin e tij. E parashikueshme që Rusia akuzon opozitën për një komplot të mbështetur nga jashtë.

Maqedonia është një vend i vogël prej 2 milionë banorësh, por ajo që ndodh këtu është me rëndësi për rajonin. Ndikimi rus dhe turk është në rritje. Besimi në perspektivën e largët për anëtarësim në BE është venitje. Si pasojë, ankohet një burim i BE-së, politikanët e Maqedonisë “duken të vendosur për ta dëmtuar vendin e tyre”./Telegrafi/