Pse pyjet e gjelbra të Evropës po bëhen “ngjyrë kafe” gjatë verës?

Thatësira dhe valët e të nxehtit po bëjnë që pyjet e Evropës të marrin “ngjyrë kafe” në muajt e verës.

Madje, vitin e kaluar, 37 për qind e pyjeve të Mesdheut dhe Evropës Qendrore u prekën, zbulon një studim i ri, shkruan Euronews, përcjell Telegrafi.

Sipas mediumit në fjalë, kanë qenë studiuesit nga Universiteti ETH i Cyrihut dhe Instituti Federal Zviceran për Kërkimin e Pyjeve, Borës dhe Peizazhit (WSL) që kanë ekzaminuar fenomenin gjatë 21 viteve të fundit.

Rezultatet, të publikuara në revistën Biogeosciences, tregojnë se “ngjyra kafe” e pyjeve gjatë verës po përhapet në të gjithë Evropën.

Çfarë fshihet pas “marrjes së ngjyrës kafe” verore në Evropë?

Duke përdorur të dhëna satelitore me rezolucion të lartë, studiuesit identifikuan periudha kur zonat e pyjeve nuk ishin aq të gjelbra sa duhet të ishin gjatë verës.

Dhe ndërsa thatësira luajti një rol qendror në këtë fenomen, efektet e saj nuk ishin të menjëhershme.

Studiuesit vunë re një “efekt të trashëguar” të periudhave të thata intensive dhe të vazhdueshme, që do të thotë se aftësia e pemëve për t’i mbijetuar nxehtësisë dhe thatësirës varet jo vetëm nga moti aktual, por edhe nga ai i muajve dhe viteve të mëparshme.

Duke u thelluar në historinë e ngjarjeve me gjelbërim të ulët, studiuesit identifikuan sinjalet e motit që preknin pemët vite më vonë, përcjell Telegrafi.

Në veçanti, periudhat e shpeshta me pak shi gjatë dy deri në tre vjet ishin një pararendës për “një ngjyrë të tillë” gjatë e verës.

Periudhat e shpeshta të temperaturave të larta për të paktën dy vjet në zonat e buta patën gjithashtu një ndikim të rëndësishëm, gjithashtu.

“Përpara gjelbërimit të ulët të pyjeve në Evropën Qendrore, ne zakonisht vëzhgonim dy vera të thata dhe të nxehta me radhë”, thotë Mauro Hermann, student i doktoraturës në ETH dhe autori kryesor i studimit.

Thatësira gjithashtu nxit infektimet e brumbujve të lëvores dhe kërpudhave, si dhe zjarret në pyje – të gjitha këto mund të kontribuojnë në mënyrë indirekte në “një ngjyrë të tillë” – theksojnë studiuesit.

Cilat pjesë të Evropës janë më të prekura nga “ngjyra kafe” e pyjeve?

Sipas shkrimit të Euronews, Mesdheu ka vuajtur nga ky fenomen i pyjeve verore që nga fillimi i viteve 2000.

Por pitet e fundit, problemi është përhapur në pyjet e buta në Evropën Qendrore.

Me vitin 2022, verën më të nxehtë të kontinentit në histori, Evropa pa “ngjyrën kafe” gjatë verës më të gjerë me më shumë se një të tretën e pyjeve të prekura në këto rajone.

Kjo është “shumë më shumë se çdo ngjarje tjetër në dy dekadat e fundit”, sipas Hermann.

Çfarë do të thotë kjo për pyjet e Evropës?

Zvogëlimi i gjelbërimit është një shenjë e reduktimit të vitalitetit dhe rritjes së stresit në pyje. Ajo gjithashtu tregon zhdukjen e pyjeve.

Në të kaluarën, verërat e nxehta dhe të thata ishin më pak të shpeshta në Evropë. Pas valës rekord të të nxehtit në vitin 2003, ngjyra e pyjeve të Evropës nuk u prek pothuajse fare.

Por që nga viti 2018, thatësira e përsëritur në shkallë të gjerë dhe temperaturat e larta kanë çuar në “ngjyrosje kafe” në masë të madhe.

Me një përsëritje të verës së nxehtë dhe të thatë rekord të vitit 2022 në kartat këtë vit, kjo mund të bëhet edhe më e përhapur në Evropë.

Bredhi dhe ahu i Gjermanisë dhe Zvicrës, në veçanti, u thanë para kohe, ndërsa pyje të tëra “u përkulën” nën nxehtësinë e vazhdueshme dhe stresin e thatësirës.

Meqenëse moti mund të mos jetë i vetmi kontribuues i fenomenit, studiuesit theksojnë se ai nuk mund të përdoret për të parashikuar të ardhmen – por mund të ofrojë të dhëna.

“Monitorimi i synuar i kushteve të motit gjatë disa sezoneve mund të sigurojë informacion të vlefshëm nëse ‘çngjyrosja e parakohshme’ e gjetheve ka të ngjarë të ndodhë verën e ardhshme”, thotë Thomas Wohlgemuth, kreu i njësisë kërkimore Forest Dynamics në WSL dhe bashkautor i studimit.

Andaj, menaxhimi i pyjeve mund të ndihmojë në frenimin e një fenomeni të tillë me rritjen e temperaturave, shton ai. /Telegrafi/