Kujtimet e spitalit të shkatërruar në Gaza – rrëfimi i burrit që lindi aty ku gjyshërit e tij u takuan 40 vjet më parë

Mbi 80 vjet më parë, gjyshërit e Hammam Farah u takuan në Spitalin Arab al-Ahli. Vite më vonë, vetë Farah lindi atje.

Një institucion mjekësor nuk është vendi ku fillojnë shumica e historive të dashurisë.

Por kjo është arsyeja pse Spitali Arab al-Ahli në Gaza – më i vjetri në enklavën e rrethuar – ishte më shumë se thjesht një spital, thotë Hammam Farah, shkruan Al Jazeera, përcjell Telegrafi.

Objekti, me një emër që do të thotë “Spitali i Popullit Arab” në arabisht, është vendi ku u bashkuan “paraardhësit e Farahut”.

Gjyshi i tij, Elias Farah, filloi të punonte në spital kur ishte vetëm 17 vjeç.

Ai filloi si një shërbyes në kafene gjatë mandatit britanik të Palestinës më shumë se 80 vjet më parë dhe më vonë u bë një menaxher prokurimi, përgjegjës për blerjen e ushqimit, ilaçeve dhe furnizimeve.

Një ditë, ai vuri re gruan që së shpejti do të bëhej gjyshja e Farahut, e njohur për shumë si Zonja Sura.

Zonja Sura ishte drejtoreshë në një shkollë fillore aty pranë në kampin e refugjatëve Al Shati të drejtuar nga UNWRA dhe e vizitonte shpesh spitalin.

Aty filloi miqësia e tyre.

Ping-pong, darka dhe lojëra

Tani spitali qëndron i shkatërruar, vendi i masakrës pas një bombardimi që vrau të paktën 500 njerëz të martën në mbrëmje – me kujtimet dhe historitë e tij tanimë të mbetura pjesë e së kaluarës.

“Spitali ishte një komunitet”, ka thënë Farah për Al Jazeera, përcjell Telegrafi.

Rreth 40 vjet pasi gjyshërit e tij u takuan në korridoret e tij, në vitin 1983, vetë Farah lindi në atë spital. Po kështu edhe motra e tij.

Ndërsa ai nuk ka qenë në gjendje të vizitojë Gazën për 23 vjet, psikoterapisti tani me qendër në Toronto, Kanada, ruan kujtimet e fëmijërisë nga atje.

Gjyshi e çonte shpesh në spital gjatë turneve.

“Kishte fëmijë që luanin përreth, një tavolinë ping-pongu, ishte një qendër komunitare, aty organizoheshin darka”, kujton Farah me nostalgji.

Spitali, i themeluar në vitin 1882, kishte gjithashtu një kishë, një fushë tenisi – ku gjyshi i Farahut luante shpesh – dhe një oborr të madh.

Tani, trupat e masakruar ishin të “grumbulluar”, spitali i dëmtuar.

“Ata mund të ndjejnë erën e trupave të djegur”

Me të dëgjuar lajmin për shpërthimin, për të cilin Izraeli ka fajësuar “lëshimin e dështuar të një rakete nga grupi i Xhihadit Islamik Palestinez”, Farah u kap nga paniku.

Ai ka ende familjen në Gaza, të afërm që janë strehuar në një kishë në afërsi të spitalit.

Farah “u tremb”, ndërsa u përpoq me dëshpërim të vinte në kontakt me ta, vetëm u qetësua kur mësoi se ata nuk ishin dëmtuar nga shpërthimi.

Megjithatë, duke qenë kaq afër shkatërrimit, ata kanë qenë dëshmitarë të masakrës, tregoi ai.

“Ata mund të ndjejnë erën e trupave të djegur”, thekson Farah.

Familja e tij në Rripin e Gazës – hallat, xhaxhallarët, kushërinjtë dhe të afërmit e tjerë të largët – kanë mbijetuar me gjëra të konservuara dhe makarona të thata, pasi ushqimet dhe furnizimet e tjera po mbarojnë shpejt, me forcat izraelite që pengojnë hyrjen e ndihmave humanitare.

Një ditë më parë, nëna e Farah foli me një nga hallat e tij atje.

“Ajo nuk është në gjendje normale”, i tha nëna e tij.

Të gjitha shtëpitë e të afërmve të tij u shkatërruan në gati dy javët e bombardimeve izraelite. Tani ai dhe nëna e tij po mendojnë se si mund ta zhvendosin familjen e tyre një herë – dhe nëse – ata mund të largohen nga Gaza.

Dhe që kur Izraeli u hakmor për sulmin e Hamasit ditë më parë, profesionisti i shëndetit mendor nuk ka qenë në gjendje të bëjë asgjë tjetër përveç punës.

“Sytë e mi janë ‘ngjitur’ pas telefonit ose televizorit tim”, rrëfen ai, duke shtuar se i gjithë orari i tij është pezulluar pasi ai pret çdo ditë lajme nga të afërmit e tij.

“Ata kanë ndërruar jetë një nga një”

Farah e vizitoi Gazën për herë të fundit në vitin 2000, duke mos ditur se do të ishte vizita e tij e fundit.

Familja e tij jetonte në Emiratet e Bashkuara Arabe për shumë vite dhe bënte udhëtime atje çdo verë.

Ai ishte gjithmonë i hutuar nga reagimet e të afërmve të tij kur ai dhe familja e tij do të largoheshin në fund të verës.

“Kishte vajtime dhe të qara traumatike, sikur të ishte hera e fundit që e shihnim njëri-tjetrin”, kujton ato momente Farah.

Në vitin 2000, ai ishte vetëm 17 vjeç dhe mendoi se do të kthehej verën tjetër si gjithmonë.

Por ky shans nuk erdhi kurrë më.

Bllokada që Izraeli i vendosi Gazës në vitin 2007 e ka bërë të vështirë kthimin.

Çdo vit që nga ajo kohë, Farah shpresonte ta vizitonte, veçanërisht të shihte gjyshërit e tij, por megjithatë ai shans nuk erdhi kurrë.

“Ata filluan të ndërronin jetë, një nga një”.

Por kujtimet e tij për ta janë ngulitur përgjithmonë në trurin e tij.

Kështu, gjyshja e tij Sura, në veçanti, vazhdon të ndikojë thellësisht në identitetin palestinez të Farahut.

Dhe me ndikim ajo ishte: Shkolla për fëmijët refugjatë ku ajo punonte njihej si “Shkolla e Zonjës Sura”, thotë ai.

“Ndërsa të tjerët morën armët për t’i rezistuar pushtimit izraelit të Gazës pas vitit 1967, Zonja Sura i mësoi një brezi refugjatësh respektin e tyre bazë për veten”, shkroi Farah në një postim në Instagram menjëherë pas vdekjes së saj në vitin 2019.

Në një fjalim pas vdekjes për gjyshen e tij, ai shkroi: “Do të jetë më e lehtë të të shoh në jetën e përtejme sesa në Gaza”. /Telegrafi/