Ndalja e fondeve të USAID-it trondit Ukrainën

Një shoqatë bamirëse në Ukrainë, e cila ka punuar me veteranë të luftës dhe familjet e tyre, ka bërë të ditur se do të pezullojë punën, për shkak të varësisë që ka nga fondet e Agjencisë Ndërkombëtare të Shteteve të Bashkuara për Zhvillim (USAID).

Dhe ajo nuk është e vetmja. Në gjithë shtetin, biznese dhe grupe joqeveritare janë duke u përballur me vështirësi të mëdha, pasi buxhetet u janë zvogëluar dukshëm.

“Jam duke bërë gjithçka për të ruajtur ekipin”, ka thënë Natalia Parkhitko, ushtruese e detyrës së drejtores në organizatën bamirëse Dostupno, në disa përgjigje për Shërbimin ukrainas të Radios Evropa e Lirë.

“Lajmi ka qenë tronditës”.

Presidenti amerikan, Donald Trump, e ka pamundësuar punën e USAID-it kur ka urdhëruar pezullim 90-ditor të shpenzimeve të kësaj organizate, qysh prej 24 janarit.

Më 3 shkurt, punëtorëve nuk u është mundësuar hyrja në zyrat në Uashington, dhe stafi është duke u tërhequr prej shteteve të huaja.

Kontraktorët janë pushuar nga puna, apo janë në pushim të detyrueshëm, çka ka nxitur mijëra njerëz që t’iu bashkohen protestave në Uashington.

USAID-i është agjencia kryesore e Qeverisë amerikane për administrim të ndihmës civile dhe asistencës zhvillimore në botë. Organizata ka qenë prezente në mbi 100 shtete, duke ndarë fonde në vlerë të miliarda dollarëve brenda vitit, dhe i ka pasur mbi 10.000 punëtorë në gjithë botën.

Administrata Trump i ka kritikuar programet e USAID-it si joefikase dhe aspak në linjë me interesat amerikane, duke argumentuar se disa prej funksioneve të agjencisë do të menaxhohen prej Departamentit amerikan të Shtetit. Edhe kritikët e kanë pranuar se disa programe sociale dhe kulturore të financuara nga USAID-i nuk kanë qenë në linjë me misionin fillestar.

Dostupno ka punuar me vite për çështje që lidhen me qasjen e personave me nevoja të veçanta në ambiente publike.

Kjo kategori e shoqërisë vetëm sa është rritur pas nisjes së luftës së Rusisë në Ukrainë, më 2022.

Në mesin e aktiviteteve të organizatës është edhe ofrimi i ndihmës për ushtarët e plagosur që t’i kthehen përditshmërisë, përmes mbështetjes psikologjike, dhe përfitimeve tjera për personat me nevoja të veçanta.

Parkhitko ka thënë se grupi është në kërkim të alternativave dhe shpreson të gjenerojë fonde shtesë përmes thirrjeve publike.

“As nuk guxojmë të mendojmë që Dostupno do t’i mbyllë të gjitha projektet dhe nuk do të punojë. Pavarësisht pezullimit të fondeve, ne do t’i vazhdojmë aktivitetet tona”, ka thënë ajo.

Momentalisht, Dostupno nuk mund t’i paguajë rrogat e stafit.

Prej vitit 2022, USAID-i ka ndarë miliarda dollarë për Ukrainën, si ndihmë humanitare, për asistencë zhvillimore dhe mbështetje direkte për buxhetin e shtetit. Sektori i bujqësisë ka përfituar më së shumti në Ukrainë.

USAID-i ka thënë se prej vitit 2022 i ka ndihmuar një të tretës së bujqve ukrainas, duke i ndihmuar me fara, plehra dhe pesticide dhe financim të kërkesave të tyre.

Njëri prej pranuesve të ndihmës është Këshilli Agrar Gjithukrainas, organizatë joqeveritare që mbështet bujqit dhe avokon për reforma bujqësore.

Shefi i saj Andriy Dykun, i ka thënë Radios Evropa e Lirë se mbështetja e USAID-it është jetike për organizatat e vogla dhe të mesme që merren me bujqësinë në rajonet e pushtuara, apo ato që janë çliruar nga pushtimi, në mënyrë që t’i rikthehen punës së tokës.

“Për shembull, thasët për ruajtjen e grurit, plehu, farat. Me mbështetjen e USAID-it ka nisur të zbatohet edhe reforma për tokat bujqësore dhe tani jemi duke mbështetur bujqit që të krijojnë asociacione për përdorim të ujit”, ka thënë ai.

“Grantet, shërbimet këshilluese dhe mbështetja ligjore –të gjitha këto kanë ndihmuar në mënyrë të konsiderueshme bujqit ukrainas”, ka thënë Dykun.

Kjo situatë është duke prekur edhe Qeverinë ukrainase, pasi buxheti i saj është prekur në ministritë e Energjisë, Shëndetësisë, Edukimit, në komunat lokale dhe agjencitë tjera shtetërore.

Deputetja ukrainase Inna Sovsun ka thënë se vetëm në shtator të vitit të kaluar, USAID-i ka ndarë 325 milionë dollarë për të ndihmuar sektorin e energjisë, i cili është goditur vazhdimisht me bomba ruse.

“Nuk do të komentojmë tani, derisa t’i studiojmë të gjitha hollësitë. Ndoshta USAID-i mund t’ju ofrojë më shumë informacione”, ka thënë Ministria e Energjisë në disa përgjigje me shkrim për Radion Evropa e Lirë.

Zyra e USAID-it në Ukrainë nuk i ka treguar Radios Evropa e Lirë se cilat programe do të pezullohen.

“Ndihma e USAID-it e ka ndryshuar komplet situatën, ka ndikuar në jetët e qindra mijëra ukrainasve, ka vendosur standarde të reja për makinerinë e ngadalshme shtetërore”, ka thënë Vladyslav Sodel, fotograf që ka dokumentuar punën e USAID-it për tetë vjet.

Ai ka thënë se është befasuar shumë kur e ka kuptuar llojllojshmërinë e projekteve që janë financuar nga agjencia.

“Duke nisur nga një shtrat me dyshek, më pas te strehimoret për refugjatë, e deri tek injeksionet në vlerë të miliarda dollarëve për stabilitet të rrjeteve tona të energjisë”.