Ditët e kryeministrave

Që nga viti 2001 kur janë mbajtur zgjedhjet e para pas luftës, Kosova ka pasur 6 kryeministra në gjithsej tetë mandate. Asnjëri prej tyre nuk ka arritur të përfundojë mandatin kushtetues prej katër vjetësh.

Pothuaj secila prej qeverive në Kosovë, të koalicioneve të ndryshme partiake, kanë hyrë në mocione mosbesimi dhe janë detyruar të dorëhiqen duke e futur Kosovën në cikle të parakohshme zgjedhore.

Kryeministri i parë në Qeverinë e Kosovës, Bajram Rexhepi, ishte zgjedhur në vitin 2002, që në këtë pozitë të qëndrojë më tepër se dy vite e gjysmë.

Hashim Thaçi ishte kryeministri që në dy mandate arriti të mbajë me gjatë postin me mbi tre vite e gjysmë.

Kurse kryeministri aktual në detyrë, Ramush Haradinaj në këtë post është qe një vit e tetë muaj.

Pas dorëheqjes se kryeministrit në detyrë, Ramush Haradinaj, partitë politike tashmë kanë deklaruar se janë për zgjedhje të jashtëzakonshme, kurse janë dakorduar që ta shpërndajnë Parlamentin më 22 gusht.

Mospërfundimi i mandateve qeverisëse, sipas analistëve politik në Kosovë është pasojë e paqëndrueshmërisë së vetë koalicioneve.

Artan Muhaxhiri, analist i çështjeve politike në një bisedë për Radion Evropa e Lirë, tha se asnjë qeveri në Kosovë nuk është e krijuar mbi program të qëndrueshëm, por me koalicione të cilat në prioritet kanë interesat partiake për ndarjen e pozitave udhëheqëse.

“Për këtë arsye e gjithë skena politike ka pasur probleme të mëdha, ka pasur shumë improvizime, vendime që janë marrë në kundërshtim më vijat ideologjike dhe më qëndrimet publike. Pra, në fakt, arsyeja që asnjë qeveri nuk ka mundur ta përfundojë mandatin deri në fund është se këto qeveri janë krijuar në baza jo parimore, jo ideologjike, por për interesa të ndryshme. Arsyeja për shpërbërjen e qeverive ka ardhur atëherë kur këto interesa kanë ndryshuar”, tha Muhaxhiri.

Edhe analisti tjetër për çështje politike Armend Muja, thotë se mospërfundimi i mandatit është se partitë politike në Kosovë nuk janë të profilizuara.

“Partitë politike në Kosovë nuk janë të profilizuara sipas kompaktit ideologjik që ndodh në demokracitë e avancuara. Partitë politike më tepër reflektojnë koalicione interesash se sa programeve koherente të aspektit politik dhe ekonomik.

Arsyeja tjetër, sipas Muhaxhirit pse Kosova nuk ka pasur një Qeveri të qëndrueshme që ka kryer mandatin kushtetues prej katër vjetësh, është edhe faktori ndërkombëtar.

“Spektri politik në Kosovë është përshkruar vazhdimisht më jo stabilitet dhe të gjitha partitë dhe liderët nuk kanë pasur hapësirë për të funksionuar në mënyrë demokratike. Po ashtu edhe faktorit ndërkombëtar i kanë interesuar liderë të fuqishëm që marrin vendime të cilat ju përshtatën atyre duke mos respektuar rregullat demokratike dhe funksionimin normal të partive politike”, tha Muhaxhiri.

Sipas Kushtetutës së Republikës së Kosovës, nëse kryeministri jep dorëheqjen ose për arsye të tjera, posti i tij/saj mbetet i lirë, Qeveria bie, dhe Presidenti i Republikës së Kosovës, në konsultim me partitë politike ose koalicionin që ka fituar shumicën në Kuvend, mandaton kandidatin e ri, për të formuar Qeverinë.

Presidenti Thaçi ka kërkuar nga kryetari i Partisë Demokratike të Kosovës, Kadri Veseli si bartësi i koalicionit fitues (PDK, AAK dhe NISMA), i zgjedhjeve të vitit 2017, që të propozojë kandidatin e ri për ta mandatuar për formimin e Qeverisë së Kosovës.

Por, Veseli iu është përgjigjur se “nuk do të ketë mandatar të ri” dhe që zgjedhjet e parakohshme siç ka thënë ai, janë proces i pashmangshëm.