Si i parashikojnë qentë tërmetet? A mund të jenë kafshët sistemi më i mirë i alarmit?
![Si i parashikojnë qentë tërmetet? A mund të jenë kafshët sistemi më i mirë i alarmit?](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2023/02/doggo-doin-a-concern-780x439.jpg)
Që nga kohërat e lashta, ka pasur dëshmi se kafshët ndryshojnë sjelljen dhe lëvizjet e tyre përpara ndonjë fatkeqësie natyrore. Çfarë ndjejnë ata që njerëzit nuk munden
Disa vende u shkatërruan nga tërmeti i fundit. Turqia dhe Siria kanë vuajtur më së shumti dhe ndërsa viktimat njerëzore janë ende duke u numëruar, tema se si kafshët arrijnë të ndjejnë tërmetet dhe nëse mund të na paralajmërojnë me sjelljen e tyre, është ngritur sërish.
Ndonëse me teknologjinë e përparuar që ekziston sot, është vështirë të zbulohen shumë lloje të fatkeqësive natyrore të afërta. Për shembull në rastin e tërmeteve, sensorët sizmikë japin sinjal vetëm kur ndodhin dridhjet e tokës, , transmeton Telegrafi.
Parashikimet e besueshme kërkojnë sinjale pararendëse. Dhe shkencëtarët nuk kanë gjetur ende asnjë sinjal, mbi atë që ndodh vazhdimisht përpara tërmeteve të mëdha. Nga këtu buron edhe gatishmëria në rritje e disa shkencëtarëve, për të marrë në konsideratë më shumë sinjale paralajmëruese nga sjellja e kafshëve.
Në rrjetet sociale janë të shumta dëshmitë, shumë persona kanë ndarë eksperienca me kafshët shtëpiake, macet dhe qentë e tyre, të cilat fjalë për fjalë “u egërsuan” pak para tërmetit.
Kur cunami ndodhi në Oqeanin Indian në vitin 2004, i cili u shkaktua nga një tërmet shkatërrues nënujor me magnitudë 9.1 të shkallës Rihter, njerëzit nuk u paralajmëruan në kohë sepse të gjitha sistemet e komunikimit dështuan dhe rreth 225 mijë njerëz vdiqën, megjithatë kafshët disa orë përpara fatkeqësisë kishin ndryshuar plotësisht sjelljen e tyre.
![](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2023/02/387869_profimedia-0695539718_.jpg)
Në minutat dhe orët para se dallgët e ujit deri në nëntë metra të larta të godasin brigjet, disa kafshë dukej se ndjenin rrezikun e afërt dhe u përpoqën të shpëtonin.
Sipas rrëfimeve të dëshmitarëve okularë, elefantët ikën në terrene më të larta, flamingot braktisën zonat e ulëta të foleve dhe qentë refuzuan të dilnin jashtë. Një tufë bizonësh pranë bregut papritur ngrenë veshët, ngulën sytë nga deti dhe më pas u strehuan në majën e një kodre aty pranë, vetëm pak minuta para se të godiste cunami.
Çfarë thonë hulumtimet?
Shkencëtarët nga Gjermania u përpoqën të japin një shpjegim për këtë fenomen, duke kryer kërkime nga tetori 2016 deri në prill 2017.
Ekspertët nga Instituti Max Planck në Mynih dhe Universiteti i Konstanzit, të udhëhequr nga profesori Martin Vikelski, hetuan se si gjashtë lopë, pesë dele dhe dy qen zbuluan aktivitetin sizmik shumë kohë përpara se njerëzit të ndjenin tërmetin.
Për qëllime kërkimore, ata u lidhën sensorë kafshëve, të vendosura në një fermë në një zonë të largët në Itali, dhe monitoruan lëvizjet e tyre për disa muaj, një proces i njohur si biologging. Kollaret me çipa, dërgonin të dhëna për lëvizjet e tyre në një kompjuter qendror çdo disa minuta. Në atë periudhë, pati më shumë se 18,000 tërmete, dhe deri në 12 ishin më të fortë se 4 të shkallës Rihter.
– Hulumtimi tregoi se kafshët ishin jashtëzakonisht të shqetësuara për 20 orë para tërmetit. Sa më afër epiqendrës së tërmetit, aq më shpejt do të shfaqnin sjellje të pazakonta – tha Vikelski.
Sa herë që kafshët e vëzhguara të fermës ishin kolektivisht 50 për qind më aktive për 45 minuta, studiuesit ishin në gjendje të parashikonin një tërmet me magnitudë mbi 4.0, raporton BBC.
Në një studim tjetër Vikelski monitoroi lëvizjet e dhive në shpatet vullkanike të malit Etna në Sicili. Ai zbuloi gjithashtu se kafshët kishin një ndjesi paraprake, se kur Etna do të shpërthente sërish.
Përfundimi është ky – duke përcaktuar pozicionin dhe sjelljen e kafshëve, ishte e mundur të parashikohej se ku do të jetë epiqendra e një tërmeti të ri.
Në këto kushte, studiuesit do të duhet të vëzhgojnë një numër më të madh kafshësh për periudha më të gjata kohore në zona të ndryshme sizmike anembanë botës, përpara se ato të mund të përdoren për të parashikuar tërmetet. /Telegrafi/
Promo
Reklamo këtuLufta Prigozhin - Putin
Më shumë![Egjipti ka humbur titullin si vendi më i vizituar: Një destinacion që bën para përrallore nga turistët është në fron](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/4534-1448251979-gettyimages-4564-1-780x439.jpg)
Egjipti ka humbur titullin si vendi më i vizituar: Një destinacion që bën para përrallore nga turistët është në fron
![Njihuni me pesë shenjat e horoskopit që tërbohen nga xhelozia!](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/Who-Are-The-Most-Jealous-Zodiac-Signs-In-Astrology-1-780x439.jpg)
Njihuni me pesë shenjat e horoskopit që tërbohen nga xhelozia!
![Pesë fraza që përdorin personat e mençur për të shmangur një konflikt](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/debate-780x439.png)
Pesë fraza që përdorin personat e mençur për të shmangur një konflikt
![Warren Buffett: “Para se të vdisni, pavarësisht sa para keni, kështu duhet ta ndani pasurinë tuaj”](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/e30b0feb9926a4d0-780x439.jpeg)
Warren Buffett: “Para se të vdisni, pavarësisht sa para keni, kështu duhet ta ndani pasurinë tuaj”
![Sa e njeh vërtet veten? Zbulo cilit tip personaliteti i përket!](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/man-holding-mirror-750x350-1-780x439.jpg)
Sa e njeh vërtet veten? Zbulo cilit tip personaliteti i përket!
![Si të lani një batanije siç duhet dhe ta mbani të butë? Ky është truku](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/98634_shutterstock-2472-780x439.jpg)
Si të lani një batanije siç duhet dhe ta mbani të butë? Ky është truku
![104.5m² komfort – Banesë luksoze me pamje tërheqëse për zyret e juaja](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/09/image2-380x233.jpeg)
104.5m² komfort – Banesë luksoze me pamje tërheqëse për zyret e juaja
![Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/02/Screenshot-2024-02-20-142648-380x233.png)
Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140
![Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/02/1a-1-380x233.jpg)
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
![Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/02/DSC00994-380x233.jpg)
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
![Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2023/07/foto-kryesore-per-tlgre-380x233.jpg)
Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123
![A do të shihemi në Balkan eCommerce Summit 2025?](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/ballkan-summit-380x233.jpg)
A do të shihemi në Balkan eCommerce Summit 2025?
![Ekskluzivisht në Telegrafi Deals – Nike REAX nga 101€ në 79.95€!](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/01/rsz_220250130_telegrafi_deals-380x233.png)
Ekskluzivisht në Telegrafi Deals – Nike REAX nga 101€ në 79.95€!
![Çfarë do të thotë DeepSeek AI për marrëdhëniet e SHBA me Kinën?](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/01/1-272-380x233.jpg)
Çfarë do të thotë DeepSeek AI për marrëdhëniet e SHBA me Kinën?
![Çdo fëmijë e don një xhaketë të re për vit të ri!](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/12/20241218-Telegrafi-Deals-380x233.png)
Çdo fëmijë e don një xhaketë të re për vit të ri!
![25% zbritje në çizmet Adidas Terrex? Zgjate dorën!](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2020/11/1_optimized-380x233.png)
25% zbritje në çizmet Adidas Terrex? Zgjate dorën!
Më të lexuarat
![Osmani dhe Kurti me një foto të përbashkët në Mynih të Gjermanisë](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/480197055_10162293276589133_801476930299187836_n-1-e1739659801845-780x439.jpg)
Osmani dhe Kurti me një foto të përbashkët në Mynih të Gjermanisë
![Eksperti i leximit të buzëve zbulon se çfarë kërkoi Bellingham nga gjyqtari para se të ndëshkohej me karton të kuq](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/Nicola-Hickling-780x439.png)
Eksperti i leximit të buzëve zbulon se çfarë kërkoi Bellingham nga gjyqtari para se të ndëshkohej me karton të kuq
![Befasi emocionuese për Gjestin, takohet me motrën dhe vëllain për herë të parë pas katër muajsh izolimi](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/gje8.jpg)
Befasi emocionuese për Gjestin, takohet me motrën dhe vëllain për herë të parë pas katër muajsh izolimi
![Publikohet videoja e transkriptuar nga biseda e Bellingham me gjyqtarin që e ndëshkoi me karton të kuq](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/refer-780x439.png)
Publikohet videoja e transkriptuar nga biseda e Bellingham me gjyqtarin që e ndëshkoi me karton të kuq
![Me çfarë armësh krenohet ushtria shqiptare? Vengu: Nuk kemi asnjë avion, gabim i pafalshëm](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/vengu-780x439.jpg)
Me çfarë armësh krenohet ushtria shqiptare? Vengu: Nuk kemi asnjë avion, gabim i pafalshëm
![Ronaldo Nazario emëron ish-shokun te Real Madridi si më të dobëtin që ka parë në karrierë](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/ronaldo-2-780x439.png)
Ronaldo Nazario emëron ish-shokun te Real Madridi si më të dobëtin që ka parë në karrierë