Shqiptarët, dikur, nën sundimin osman përdornin monedhat turke, lira, aspra etj. Gjatë Luftës së Parë Botërore hynë monedha të tjera të huaja – austriake, italiane, greke dhe serbe. Ndërsa, në Korçë, në kohën e francezëve u bë një monedhë shqiptare që qarkullonte vetëm në këtë qytet.
Këto monedha qarkullonin në treg të lirosrë dhe të pakontrolluar. Në mungesë të sistemit bankar, krediti ishte në dorë të fajdexhinjve, gjë që në një shkallë të konsiderueshme frenonte zhvillimin e ekonomisë.
Në këtë kohë kishte edhe monedha tjera lokale. P.sh. kartëmonedha e hedhur në qarkullim në Bashkinë e Vlorës në vlerën e 50 qind-karte kishte figurën e Ismail Qemalit; në shkallë vendi kishin edhe filluar prerjet 20 dhe 5 franga, si dhe monedha metalike prej nikeli me figura e simbole nga më të ndryshmet.
Ekonomistë vendas dhe specialistë të huaj dhanë alarmin se nuk mund të ecej më me këtë gjendje. Në këto kushte, në Parlamentin shqiptar, në vitin 1923 u diskutua për një monedhë shqiptare, të emërtuar me një emër shqip. Propozimi erdhi nga vetë Ahmet Zogu, dhe po vetë ai tha edhe emrin që do të mbante monedha në të ardhmen.
“Do ta quajmë Lek”, tha ai, “në nder të Aleksandrit të Madh të Maqedonisë”.
Propozimi u prit me duartrokitje dhe u miratua menjëherë, por puna vazhdoi gjatë, dhe tek në vitin 1926 filloi prerja e parë e lekut nga Banka Kombëtare Shqiptare: ishte 5-lekëshi i barabartë me 1 frangë ari të mëparshme. Në të shkruhej Shqipni -Albania. Por, kjo kartëmonedhë u hoq menjëherë nga qarkullimi, pasi u kritikua për shqiponjën që ishte e stilit romak.
Më pas u emetua një monedhë tjetër po me këtë vlerë. E, pas kësaj, vit pas viti u bënë përmirësime në emetimet e reja. Në faqet e lekut shqiptar pasqyrohej figura e Aleksandrit, Pirros, Herkulit dhe e stergjyshit të tyre Akilit që jetoi 900 vjet përpara tyre.
Por, pse propozoi Zogu që kartëmonedha jonë të mbante emrin e Aleksandrit të Madh?
Të gjithë prijësit shqiptarë e kanë patur idhull Aleksandrin e Madh. Pirua i Epirit shkonte deri atje sa të thoshte se kishte lidhje gjaku me Lekën. Skënderbeu i mori emrin Iskander dhe simbolet – brirët e dhisë. Kur e bënë ata, pse të mos e bënte edhe Ahmet Zogu, apo nuk ishte mbret i gjithë shqiptarëve?
Ambicien ia rriti më tepër një bisedë me shkrimtaren e amerikane Rose Wilder Lane, me të cilën kishte shumë afinitet. Gjatë udhëtimeve në Shqipërinë e veriut, në Mat, ajo kishte dëgjuar nga një plak se Aleksandri i Madh ka lindur në Mat, në Emadhi.
“Ka pasur atë kohë dy kryeqytete të mbretërisë së bashkuar: ka qenë Pela mes Selanikut dhe Manastirit, dhe Emadhia – kryeqyteti i vjetër, që shtrihej në luginën që tani quhej Mati”, kishte thënë plaku.
“Leka i Madh u lind në Emadhia, ku jetoi derisa la djepin. Ai i hipi kalit për herë të parë kur vajti në Pela, kurse Filipi i Dytë doli nga Pela për ta pritur dhe ndodhi që pikërisht nga kali Leka i Madh e pa për herë të parë të atin. Fshatarët e anës së Matit bënin fjalë lirshëm për qytetin e moçëm të Emadhisë dhe vendlindjen e Lekës së Madh”, i kishte thënë Lane Zogut. “Si nuk e ditke ti”?
Kuptohet që kjo bisedë e çmendi fare Ahmet Zogun, të cilit i hipi në kokë se kishte lidhje me Aleksandrin e Madh. Ai e dinte se po ta deklaronte këtë, do të bënte ndonjë budallallëk që nuk e ngrinte dot kandari. Sidoqoftë një sedër e dhelur s’mund të rrinte pa matur pulsin se si do të pritej në rrethet shoqërore të oborrit. Por, sa herë që hidhte mufkën, të gjithë qeshnin. Ndaj, hoqi dorë një herë e mirë nga ideja e të qenit pasardhës i largët i Aleksandrit të Maqedonisë, duke bërë të dytën, duke e përjetësuar atë në monedhën shqiptare, që nuk ishte një shërbim i keq, në daç për shqiptarët, në daç edhe për Aleksandrin si “paraardhës” i tyre!
Lufta Prigozhin - Putin
Më shumëPema gjenealogjike e familjes së Skënderbeut
Dashuritë tragjike të Sami Frashërit: Aktorja e famshme armene dhe Emija
Fjalë të urta popullore: Edhe diell të bëhesh, të gjithë nuk i ngroh dot!
“Koncert në vitin 1936”
GJUHA SHQYPE
Çehovi dhe tetë cilësitë e një njeriu të kulturuar
104.5m² komfort – Banesë luksoze me pamje tërheqëse për zyret e juaja
Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123
Hej djem! Super xhaketa e Adidas tani vjen me zbritje ekskluzive vetëm për ju
Atletet e famshme Reebook vijnë me zbritje t’hatashme
Kreativiteti i fëmijëve tuaj fillon me këtë tabelë të zezë nga Vitorja – Përfitoni 20% zbritje ekskluzive
A don me u dok si zotni këtë sezon të dasmave?
Kompletoje look-un me 50% zbritje
Më të lexuarat
Xheneta i heq çmimit të madh 10 mijë euro, dëgjon fjalët që Xuxi tha për familjen e saj: E degjeneruar, e ka lënë nëna kur i ka pasur një vjet
Trump zgjedh shefin e ri të CIA-s
Tifozët e Barcelonës i luten Laportas ta transferojë sensacionin e këtij sezoni që ngjan me lojën e Messit
Gjashtë fitore nga gjashtë duele profesionale - Benjamin Imeri është i gatshëm të dhurojë spektakël këtë fundjavë
Shoferi besnik i Princeshës Diana flet për herë të parë pas 27 vitesh: Më pushuan nga puna pa arsye, po të vozisja unë në natën tragjike ajo sot do të ishte gjallë
Gjiganti amerikan i naftës del kundër Trumpit: SHBA-ja nuk duhet të largohet nga Marrëveshja e Parisit