Krimi i organizuar u shpik nga ndalimi i alkoolit

Kur ShBA-ja ndaloi alkoolin në vitin 1920, atëherë u krijuan bandat për të trafikuar pijet në tregun e zi – me pasoja vdekjeprurëse!

Nga: Charles Spencer / The Telegraph
Përkthimi: Telegrafi.com

Edhe me këshillat e fundit mjekësore që kërkojnë konsumin e tij “të sigurt” nga një ose dy njësi në ditë – e deri në zero – është e pamundur të imagjinohet nëse Britania ndonjëherë do ta ndalojë alkoolin. Edhe Oliver Cromwelli – regjimi puritan i të cilit injoroi humbjen e popullaritetit kur ndaloi lojërat e fatit, këngët dhe Krishtlindjet – u kufizua kur ishte fjala te kriminalizimi i pirjes.

Prandaj, mund të duket pothuajse e pabesueshme që në Amerikë, një shekull më parë, epoka e ndalimit 13-vjeçar ishte në lulëzim të plotë. Ky ndalim i plotë i alkoolit ishte kulmi i protestave që filluan në vitet 1820, kur rilindësit fetarë kërkuan një përsosje për njerëzimin. Heqja e skllavërisë dhe e alkoolit ishin dy nga qëllimet e tyre kryesore.

Abuzimi me alkoolin sigurisht që ishte çështja që u trajtua para ndalimit . Amerikanët e rëndomtë mbi 15 vjeç, pinin nga shtatë deri në dymbëdhjetë fuçi alkooli në vit, dhe Unioni i Grave të Krishtera të Temperancës (WCTU) alkoolizmin e shihte si shkatërrues të martesave dhe të familjeve. Në vitin 1895, Lidhja Anti-Sallon [pijetore] u përqendrua në legjislacionin për ndalimin e alkoolit, dhe kjo pati sukses kur u tejkalua vetoja e Presidentit Woodrow Wilson – për prohibicionin. Në vitin 1920, u ratifikua Amendamenti i 18-të i Kushtetutës, duke e bërë të paligjshëm “prodhimin, shitjen ose transportin e pijeve dehëse”.

Kjo menjëherë ia dha fundin industrisë së pestë më të madhe në vend; me 10 për qind i uli të ardhurat e qeverisë amerikane, ndërsa industrinë e alkoolit – prej dy miliardë dollarëve – e la në duar të kriminelëve më të egër në vend.

Vetëm 1 500 agjentë federalë u emëruan për ta siguruar zbatimin e ligjit, ndërsa ishin 18 700 milje [30 095 kilometra] të kufirit dhe të bregdetit përmes të cilit “kontrabanduesit” mund të trafikonin alkool. Deri në vitin 1930, kontrabanda kishte ekuivalentin e sotëm të 41 miliardë dollarëve.

Para prohibicionit, nuk kishte “krim të organizuar”. Kishte banda nga etni të ndryshme – kryesisht irlandeze, hebraike, polake dhe italiane – por, ato vepronin në margjina të shoqërisë.

Fitimet nga “rrjedha e rumit” ishin aq të mëdha, sa bandat e kontrabanduesve mund të paguanin shefat e policisë, gjyqtarët dhe porotat. Dhe, luftuan për ta mbrojtur terrenin. Vetëm në Nju-Jorkun e prohibicionit, vlerësohet se 150 milionë dollarë paguheshin për ryshfet për çdo vit, dhe gjithsej një mijë mafiozë vdiqën në atë qytet – gjatë viteve kur alkooli ishte i paligjshëm.

Xhazi lulëzoi në klubet e natës të udhëhequra nga krimi, që ishin në trend gjatë ndalesës. Louis Armstrong dhe Cab Calloway u bënë dy nga muzikantët e shquar të asaj që [shkrimtari] F Scott Fitzgerald e quajti “Epoka e Xhazit”.

Por, kishte një anë më pak magjepsëse të pirjes së fshehtë. U bë i përhapur “xhini i vaskës” – alkool i fortë që mund të bëhej në shtëpi, pastaj blihej lirë nga kriminelët të cilët ia shtonin shijet e ndryshme dhe atë e shisnin – ndonjëherë me pasoja katastrofike. Dy bostonianë, në vitin 1930 e shitën pijen e quajtur “Ginger Jake” – toksinat e së cilës ishin shkatërruese për palcën kurrizore, duke lënë 50 mijë njerëz të gjymtuar.

Prishja e rendit shoqëror, rritja e shkallës së vrasjeve me një të tretën dhe nevoja e qeverisë për të ardhura gjatë Depresionit të Madh, ia dha fundin prohibicionit. Në vitin 1932, [presidenti] FD Roosevelt e mundi presidentin e atëhershëm Herbert Hoover, i cili prohibicionin e çmonte si “eksperiment të madh shoqëror dhe ekonomik – fisnik në motiv dhe me rëndësi të përgjithshme”. Thuhet se Roosevelti fitoren e vet e shënoi me një dolli me martini. /Telegrafi/