Irani nuk po e kupton “presionin maksimal” nga SHBA

Irani jo vetëm që i ka gjykuar ndryshe efektet toksike të sanksioneve të “presionit maksimal” të administratës së presidentit amerikan, Donald Trump ndaj regjimit, por edhe psikologjinë e politikës amerikane ndaj Iranit.

Rezultati është që papunësia iraniane po rritet, prodhimi i saj i brendshëm bruto po zvogëlohet, inflacioni po përhapet, çmimet e naftës po bien, dhe ka mbetur me më pak aleatë dita-ditës – dhe për herë të parë në 40 vjet, regjimi beson se duhet të bëjë diçka mjaft radikale, para ndonjë shpërthimi, shkruan analisti Victor Davis Hanson, në një shkrim të tij të publikuar në  Nationalreview.

Sipas tij, viti 2020 nuk është viti 1979, as 1983, 1986, por as 2004-2007 dhe madje jo viti 2011 – gjatë gjithë këtyre viteve kur Irani i bëri presion në mënyrë të ndryshme SHBA-së, duke marrë pengje, duke vrarë personelin amerikan në Liban, Arabinë Saudite dhe Irak, duke kërcënuar ndërprerjet e naftës dhe planifikimin për të vrarë ambasadorin saudit në Uashington – tani gjërat janë ridefinuar për një sërë arsyesh, ndërsa shumica prej tyre me sa duket ende janë nënvlerësuar nga elita teokratike iraniane.

Si prodhuesi më i madh i naftës dhe gazit natyror në botë, SHBA nuk e ka problem ndërprerjen e naftës nga Lindja e Mesme, vlerëson analisti, duke shtuar se SHBA, sigurisht, kujdeset për kalimin global falas nëpër ngushticën e Hormuzit, por jo aq sa importuesit e mëdhenj si Evropa dhe eksportuesit si Kina.

Amerikanët sot me siguri nuk do të shkonin në luftë nëse kombet që varen nga nafta nuk do të përballeshin së pari me Iranin për ndonjë mohim të kërcënuar të hyrjes përmes ngushticave, shkruan analisti, duke shtuar se shumica e amerikanëve nuk do të dëshironin që djemtë dhe vajzat e tyre të vdisnin për të mbajtur të sigurt tregtinë kineze – apo edhe importet e naftës në Evropë.

Sa i përket “tensioneve” të Lindjes së Mesme, që nxitin çmimet e naftës dhe duke dëmtuar kështu konsumatorët në SHBA, kriza të tilla teorike tani ofrojnë një “asgjë” për Amerikën: çmimet e larta të gazit do të thoshin gjithashtu se vlera e rritjes së prodhimit të përditshëm të naftës amerikane do të rritet me qindra miliona dollarë çdo javë.

Megjithatë, në të vërtetë, çmimet botërore të naftës po bien për shkak të prodhuesve të rinj në treg dhe panikut të ngadalësimit ekonomik global nga paniku i coronavirusit. As Irani nuk mund të kërcënojë Izraelin me ndërprerje të karburantit, duke marrë parasysh vetë-mjaftueshmërinë izraelite në gaz natyror dhe, gjithnjë e më shumë, prodhimin e naftës.

Bota arabe, Rusia dhe SHBA – domethënë vendet përgjegjëse për mbi 60 për qind të prodhimit ditor të naftës në botë – dëshirojnë të kenë naftë iraniane në treg. Si përmbledhje, Irani po prodhon më pak naftë me çmime më të ulëta se në çdo kohë, kohëve të fundit, shkruan më tej Hanson.

Irani nuk e ka kuptuar ende Presidentin amerikan Donald Trump

Sipas Hanson, Irani nuk e ka kuptuar ende Presidentin amerikan Donald Trump, pasi ai nuk është parë në krijimin e politikës së jashtme bipartizane – siç pohojnë kritikët e tij.

Përkundrazi, Trump është i paparashikueshëm dhe nuk duket se shqetësohet shumë nëse New York Times ose Këshilli për Marrëdhëniet e Jashtme e quan atë “të pamatur” ose “të paparashikueshëm” apo edhe “të rrezikshëm”. Ai nuk ka të ngjarë të heqë dorë dhe të përfundojë sanksionet në mënyrë të njëanshme, siç vepruan presidentët e kaluar në çështjet e Iranit dhe të Koresë së Veriut, shton analisti, përcjell Telegrafi.

“Kështu, Trump nuk fiksohet shumë mbas Iranit njëjtë sikur me palestinezët, me këtë, dua të them, ai i ndalon ndihmat, dhe pastaj vazhdon më tej. Turmat e njerëzve që brohorasin ‘Vdekja për Amerikën’ kanë qenë të zbehta të Teheranit për 40 vjet dhe kanë efekt zero në administratën Trump. Të jesh i urryer nga imamët e stilit shtatë dekadash është vetëm në avantazhin e Trump”.

Pas 40 viteve psikodramash iraniane dhe monotonia “Vdekja për Amerikën” (e shoqëruar me dëshirën e shumë iranianëve për të vizituar SHBA-të), bota në përgjithësi nuk shqetësohet shumë për rrëmujën e vetë-krijuar të Iranit, thotë analisti.

Shumica e vendeve nuk kanë frikë nga Irani dhe nuk bien ndesh me të, shton ai, duke thënë se është një shtet, analog me Venezuelën ose Korenë e Veriut. Dhe tani, sipas tij, shihet nga të tjerët si një vend i dobët. Vetëm Rusia dhe Kina e “konsiderojnë” atë si një klient.

Në analizën e tij, analisti Victor Davis Hanson vlerëson se deri më tani, Trump ka bërë më së shumti atë që tha se do të bënte, jo vetëm në shtëpi, por në lidhje me disa nga çështjet më të diskutueshme të politikës së jashtme të epokës sonë: Ai ka zhvendosur ambasadën amerikane në Jerusalem, ndërpreu pjesën më të madhe të ndihmës amerikane për palestinezët, doli nga marrëveshja e klimës në Paris dhe marrëveshja e Iranit, si dhe u përball me Kinën në një situatë ekzistenciale mbi tregtinë.

Ky rekord, vë në pah Hanson, sugjeron se kur Trump thotë se ka një listë teorike të caqeve, si termocentralet dhe bazat ushtarake dhe objektet bërthamore, Irani mund të kthehet në formë dhe të fillojë edhe një herë duke vrarë amerikanët, ndërsa Trump në të vërtetë, mund të godasë shumë mirë.

Megjithëse një hakmarrje e tillë do të shkaktonte miliarda dollarë dëme në Iran, paralajmëron ai, nuk do të kishte një rrezik të madh për të humbur personalitetin e shërbimit amerikan ose duke shkaktuar dëme të kolateralit civil. Irani është nënteksti për një Lindje të Mesme që po bëhet gjithnjë e më pak i rëndësishëm për Amerikën.

“Interesat amerikanë në Lindjen e Mesme janë zvogëluar në dy pika: Asnjë komb i Lindjes së Mesme nuk duhet të përdorë të ardhurat e naftës për të prodhuar armë bërthamore, dhe terroristët nuk duhet të fillojnë sulme në SHBA-në. Të dy agjendat mund të avancohen kryesisht nga fuqia ajrore, pa baza të mëdha ose përdorimi i trupave tokësore”, shkruan analisti.

Irani nuk kundërshtohet më vetëm nga SHBA, Perëndimi dhe Izraeli

Si rezultat, në sondazhet e opinionit publik arab, Izraeli shihet në botën suni si një fuqi neutrale ose mbase edhe një burim i dobishëm i palëve të treta sesa një armik ekzistencial – në parimin që armiku i armikut tim është miku im, anti-iranian.

Me fjalë të tjera, Irani nuk kundërshtohet më vetëm nga SHBA, Perëndimi dhe Izraeli. Tani pothuajse e gjithë bota myslimane suni gjithashtu kundërshton Iranin, në një mënyrë jo aq të vërtetë në tre dekadat e fundit, shkruan më tej Hanson.

Gjithashtu, sipas tij, sulmi i Teheranit në rafinerinë e naftës Saudite i kujton rajonit se Irani është një grabitqar oportunist, në kuptimin që preferon të sulmojë antagonistët e cenueshëm myslimanë sesa Izraelin, i cili do të përgjigjej në mënyrë disproporcionale.

Si përmbledhje, Hanson mendon se Irani po arrin statusin e Koresë së Veriut, duke u bërë pjesa rajonale dhe ndërkombëtare, e gjetur e dobishme vetëm nga terroristët, Kina dhe Rusia, dhe qeveritë e jashtëligjshme siç është Pyongyang.

Irani ka dy rrugë

Sipas analistit, përcjell Telegrafi, strategjitë me presion maksimal janë në të vërtetë reaktive. Politika amerikane detyron Iranin të jetë agresori, në dukje, ose të paktën kjo u lejon atyre të marrin vendime të tyre në lidhje me të ardhmen e tyre.

Ai thekson edhe vaktin se trupat tokësore amerikane nuk janë më afër dhe në numër të madh në Irak, siç ishin në vitin 2005 dhe 2006 kur Irani i vuri në shënjestër, duke shtuar edhe se nuk ka asnjë ambasadë amerikane në Teheran.

Hanson gjithashtu mendon se SHBA nuk ka dëshirë të pushtojë atë zonë madje as të bëjë “krijimin e kombit”, përmes përpjekjeve të një grusht shteti.

Ndër tjerash, analisti vë në pah faktin se nën presionin maksimal, teokracia rritet çdo dit e më shumë dhe kjo sipas tij, shihet më së miri në vrasjet e fundit të regjimit të 1,500 protestuesve, gënjeshtrat e vazhdueshme për rrëzimin e një avioni pasagjerësh ukrainas, pamundësia për të thënë të vërtetën e shpërthimit të coronavirusit dhe pjesëmarrjen anemike në zgjedhjet rajonale.

Në rastin e coronavirusit, Irani na kujton se një qeveri autoritare e dyfishtë është një forcë shumëzuese e murtajës, duke pasur parasysh mosbesimin e saj të lindur ndaj njerëzve, keqtrajtimin paranojak të burimeve të saj, konsideron Hanson.

Irani në një pik, sipas tij, më mirë herët sesa vonë, do duhej të pranojë dhe të kthehet në marrëveshjen e mëparshme, duke hequr dorë nga lëshime të tilla si përfshirja e raketave dhe sulmet terroriste, duke lejuar inspektime të vërteta dhe duke rënë dakord që kurrë të mos shkaktojë shpërthime bërthamore.

Ose, siç thekson analisti, mund të kthehet në avazin e saj të sulmeve terroriste, me shpresën se Donald Trump, po bënte shaka kur premtoi se do të dëmtonte infrastrukturën iraniane – nëse terroristët do t’i të vrisnin amerikanët.

Për fund, ai vlerëson se në të vërtetë, Iranit nuk i konvenon madje as përshkallëzimi, por as nuk mund të vazhdojë me statusin e sanksioneve dhe rënien e çmimeve të naftës. Regjimi nuk do të liberalizohet, thotë ai, por do të humbasë infrastrukturën dhe pasurinë e tij kombëtare nëse fillon të vrasë amerikanët.

Me pak fjalë, përfundon ai, kurrë në historinë 40 vjeçare amerikane, nuk ka qenë SHBA kaq e fortë, në raport me një Iran në këtë shkallë kaq të dobët.

Përkundër të gjithave, thotë ai, tani “topi” është në anën e Iranit, ndërsa për herë të parë në 40 vjet, ka të paktën shpresë për popullin iranian që fundi i makthit të tyre tragjik është në horizont. /Telegrafi/