Liderët e Rusisë, Iranit dhe Turqisë, marrëveshje për të “pastruar” Idlibin

Presidenti Vladimir Putin tha të enjten se Rusia, Turqia dhe Irani kishin rënë dakord të ndërmerrnin hapa shtesë të papërcaktuar për të pastruar rajonin e Idlibit në Siri, për atë që ai e quajti “një shtrat të terroristëve”, por Kremlini tha se atje nuk do të kishte operacion ushtarak.

Putin, një nga aleatët më të ngushtë të presidentit sirian Bashar al-Assad, po fliste pasi priti një samit në Rusinë jugore, për të peshuar të ardhmen e Sirisë, me presidentin turk Tayyip Erdogan dhe presidentin iranian Hassan Rouhani.

Të tre vendet kanë forca në terren në Siri, ku ata kanë koordinuar përpjekjet e tyre përkundër prioriteteve dhe interesave nganjëherë të ndryshme. Por tensionet mes Moskës dhe Ankarasë mbi Sirinë janë rritur në muajt e fundit, të nxitur pjesërisht nga një tërheqje e planifikuar e forcave amerikane, e cila premton të çlirojë territorin e kontrolluar nga forcat amerikane apo të mbështetura nga SHBA, duke nxitur një garë për të mbushur vakumin nëse dhe kur ai të krijohet.

Para takimit, Kremlini e kishte bërë të qartë se donte një dritë jeshile për veprim në Idlib, ku thuhej se militantët islamikë kanë bërë rrugë të rëndësishme pavarësisht nga gjendja teknike e zonës si një zonë e çmilitarizuar e mbështetur nga Moska dhe Ankaraja.

“Ne nuk duhet të mbajmë me prezencën e grupeve terroriste në Idlib”, u tha Putini homologëve të tij, Erdogan dhe Rouhani. “Kjo është arsyeja pse unë propozoj që të marrim parasysh hapat konkrete që Rusia, Turqia dhe Irani mund të ndërmarrin, për të shkatërruar tërësisht këtë vatër të terroristëve”.

Në fund të samitit, Putin tha se të tre vendet kishin rënë dakord të merrnin hapa shtesë të paspecifikuar, një formulë e përdorur në takimet e mëparshme, por nuk thonin se çfarë ishin. Dmitri Peskov, zëdhënësi i Putinit, u tha agjencive ruse të lajmeve se asnjë marrëveshje e re ushtarake për Idlibin, nuk ishte pajtuar me aleatët.

Rouhani kishte thënë se ai mbështeti veprimet e ashpra, por Erdogan ishte më i kujdesshëm. Ai nuk i është përgjigjur sugjerimit të Putinit për një plan të përbashkët në fjalimet e tij të hapjes dhe pas samitit tha se Turqia do të vazhdojë të bëjë gjithçka që mundet për të stabilizuar Idlibin. Por ai gjithashtu përsëriti një paralajmërim që ka bërë shpesh për nevojën që të mos shkaktojë një katastrofë humanitare atje.

Moska është e gatshme të ndihmojë Assadin të rimarrë territorin nga rebelët dhe militantët, duke përfshirë përfundimisht provincën veri-perëndimore Idlib, por Ankaraja, e cila ka bërë thirrje që udhëheqësi sirian të largohet nga pushteti, deri tani ia ka dalë me sukses.

Ajo ndërmjetësoi një marrëveshje me Rusinë në shtator për të zbatuar një zonë të çmilitarizuar në Idlib. Marrëveshja, e cila parashikoi pastrimin e krahinës së pasur me armë të rënda dhe xhihadistë, ndihmoi në shmangien e një sulmi të qeverisë siriane në rajon, bastionin e fundit të madh të kundërshtarëve të Asadit pas pothuajse tetë viteve të luftës.

Por Moska është ankuar që Turqia nuk ka bërë aq sa duhet për të mbajtur anën e saj dhe se militantët islamikë që i përkisnin grupit të Frontit Nusra, kanë marrë kontrollin e shumicës së Idlibit.