Në Observatorin Paranal, astronomja italiane Eleonora Sani po punon gjatë natës duke studiuar vrimat e zeza në një nga katër teleskopët tetë metërsh.
Në afërsi, kolegu i saj francez Pascale Hibon është i vendosur të zbulojë se ku përfundon universi, ndërsa puna e astronomit kilian Fernando Selman është e rezervuar për t’iu përgjigjur ndoshta pyetjes më të rëndësishme të të gjithëve: A ka jetë në një planet tjetër?
Sipas mediave të huaja, përcjell Telegrafi, Paranal është një nga tre observatorët e Evropës Jugore (ESO) në shkretëtirën e Atacama të Kilit, ku deri në vitin 2020 është vlerësuar se 70 për qind e infrastrukturës astronomike të botës do të vendoset.
Kjo përfshin edhe atë që do të jetë teleskopi më i madh në botë, Teleskopi jashtëzakonisht i madh evropian prej 1.3 miliardë dollarësh.
Shtetet e Bashkuara, Kanadaja, Britania e Madhe, Australia, Brazili, Argjentina dhe Kili po investojnë shumë në teknologjinë e gjeneratës së ardhshme.
E sipas mediave, gjithë ky investim mund të ndihmojë në përcaktimin nëse jemi me të vërtetë vetëm në univers.
Me qiej pa re për të paktën 300 ditë çdo vit, dhe karakteristikat atmosferike për t’u patur zili për shikimin e yjeve, shkretëtira Atacama është një parajsë për astronomët.
Por vitet e fundit, ndotja gjithnjë e më e madhe nga ndotja e dritës – sidomos nga ndriçimi i lirë dhe i bardhë LED – po rrit kambanat e alarmit mes astronomëve duke u përpjekur të mbrojnë disa nga qiejt më të errëta të botës.
Siç edhe është thënë, ndriçimi i qiellit natën shkaktuar nga dritat e rrugëve dhe burimet e tjera të dritës të bëra nga njeriu, kanë një efekt shkatërrues në ciklet natyrore dhe pengon vëzhgimin e yjeve dhe planetit.
“Ata po ndriçojnë më shumë për shkak se ata kanë një përplasje shumë të madhe në spektrin e dritës në zonën blu, gjë që shkakton më së shumti ndërhyrje. Ka ligje në zonat pranë observatorëve, por ato duhet të zbatohen shumë më tepër”, thotë Selman.
Ndotja e dritës nga qytetet si Antofagasta, La Serena dhe Coquimbo, si dhe minierat gjigante të bakrit në Atacama, kanë përkeqësuar errësirën me 30 për qind në dekadën e fundit, sipas Zyrës për Mbrojtjen e Cilësisë së Qiellit (OPCC).
Fernando Cameron, një ish-drejtor i OPCC, përshkruan qiellin e errët jo vetëm si një burim kilian por një burim natyror global që po bëhet gjithnjë e më i pakët.
“Të gjithë që ju duhet të bëni është të shikoni imazhet e Tokës të marra nga hapësira për të parë se sa i ndriçuar planeti ynë është natën. Toka siç e njohim”, thotë Cameron.
Edhe në shkretëtirën e Atacama, qytetet po zgjerojnë dhe ndotin errësirën me ndriçim të tepruar në shtëpitë dhe tabelat.
Sipas mediave, Qeveria e Kilit është e prirur të ruajë prestigjin e vendit si një qendër ndërkombëtare observatoriale. Për interes të saj, ajo ka imponuar standarde më të rrepta ndriçimi në tre provincat e Atacama ku ekzistojnë observatorët.
Por shumë më tepër duhet bërë.
Astronomët thonë se cilësia e qiellit në Atacama është ende e pakrahasueshme. Por, si në vende të tjera në botë, autoriteteve u kërkohet të rrisin masat për të zvogëluar ndotjen e dritës.
“Ne duhet të respektojmë errësirën e natës dhe të shpëtojmë qiellin, jo vetëm për astronomët, por për të gjitha qeniet njerëzore që kanë të drejtë të shohin yjet”, thotë Cameron. /Telegrafi/
Promo
Reklamo këtuLufta Prigozhin - Putin
Më shumëNga Rubrika
Erdogan foli pas ndërprerjes së marrëdhënieve tregtare mes Turqisë dhe Izraelit
Në njërën dorë kryqin, në tjetrin Kuranin duke u djegur në Malmo – video dramatike u transmetua live në rrjetet sociale
Tingujt e çuditshëm në mes të natës shqetësoi një grua dhe qentë e saj – një befasi rrëqethëse i priste në pragun e derës
"E pabesueshme, qesharake, absurde...", reagimet ndaj deklaratës së Borrellit, se mezi pret të punojë me qeverinë e re të Serbisë
Kievi mund të sulmojë me armë britanike Rusinë
Komandanti i Azov kritikoi Zelenskyn: Ne nuk kemi qasje në armët perëndimore, po e mbrojmë vendin me gjak
Amerikani u kthye nga varrimi i xhaxhait dhe gjeti të bijën duke luajtur letra – pyeti kush fiton dhe përgjigja e tmerroi
Tingujt e çuditshëm në mes të natës shqetësoi një grua dhe qentë e saj - një befasi rrëqethëse i priste në pragun e derës
Në njërën dorë kryqin, në tjetrin Kuranin duke u djegur në Malmo - video dramatike u transmetua live në rrjetet sociale
Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123
Krijo hapësirën tënde të biznesit – zyre me qira te 4 Llulat – 300€/muaj ID-252
Më të lexuarat
Bëhen bashkë pas dy vitesh Blero e Afrona Dika
Çfarë thuhet në alarmin e NATO-s për aktivitetet 'armiqësore' ruse në Evropë?
“Thellohet misteri” – bleu apo jo SHBA-ja, 81 aeroplanë të vjetër sovjetikë nga Kazakistani?
Nga qershori Aeroportit të Prishtinës i shtohet edhe një linjë e re fluturimi
Xhaka me Bayer Leverkusenin hap të madh drejt finales, Roma bie në ‘Olimpico’
"Nuk ka mbaruar ende, na duhet edhe një gol kundër Romës për finale" - Xhaka flet pas fitores së madhe