Si përfundoi Suedia me më shumë priftëresha sesa priftërinj?

Që nga ky vit, ka më shumë priftëresha sesa priftërinj në Kishën e Suedisë, por kjo nuk do të thotë që barazia gjinore brenda Kishës duhet të merret si e mirëqenë.

Susann Senter ishte një nga katër gratë e para të shuguruara në vitin 1975, në një dioqezë në qytetin suedez të Vasteras. Në Sinodin e Kishës Suedeze në vitin 1958, priftëria u hap zyrtarisht edhe për gratë, por kishte gjithashtu një të ashtuquajtur “klauzolë ndërgjegjeje”, që do të thotë se peshkopët që ishin teologjikisht kundër shugurimit të grave, nuk kishin pse ta bënin këtë. Ndodhi kështu që dekada pasi shërbesa meshtarake ishte e hapur për të dy gjinitë, gratë ishin ende të përjashtuara në shumë dioqeza, shkruan The Local.

Sot, më shumë se 60 vjet pasi u lejuan të shërbenin si priftëresha, gratë janë bërë shumicë. Nga 3,060 priftërinj të shuguruar në Kishën Suedeze, 1,533 ose 50,1 për qind janë gra. Procesi i feminizimit shkoi shumë më shpejt sesa kishte parashikuar Kisha Suedeze. Një raport i vitit 1990 vlerësoi se do të duhej rreth një shekull para se gjysma e klerikëve të ishin gra. Por, ai prag u arrit vetëm 30 vjet më vonë, transmeton Telegrafi.

Suedia aktualisht ka Kryepeshkopin, Antje Jackelen dhe në 2009, Eva Brunne u bë peshkopja e parë haptas lezbike në botë. Sidoqoftë, kjo nuk do të thotë domosdoshmërisht se barazia gjinore në Kishën Suedeze është një punë e kryer.

Merrni dioqezën e Gothenburgut, ku lëvizja konservatore ka sunduar për aq kohë sa që një vit më parë peshkopia e parë, Susanne Rappmann, u përshëndet me ndjenja të ndara. Pastori Runne Imberg tha gjatë shugurimit të saj se “në asnjë mënyrë nuk do ta konsiderojë atë si peshkope të tij”.

“Në çështjet administrative, unë do të pranoj se ajo është eprorja ime, por kurrë nuk do të bëhet udhëheqësja ime shpirtërore”, tha Imberg.

Për më tepër, sipas gazetës kishtare Kyrkans Tidning, ekziston një ndryshim i konsiderueshëm në paga prej rreth 2,200 korona në muaj (rreth 200 euro), të cilën Kisha e shpjegon me faktin se pozicionet më të larta mbahen kryesisht nga burrat.

Komuniteti më i madh luteran në Evropë

Kisha Suedeze, komuniteti më i madh Luteran në Evropë, ishte kisha e shtetit deri në vitin 2000. Midis 10.5 milionë banorëve, Kisha ka ende pothuajse gjashtë milionë anëtarë, që nuk do të thotë se suedezët janë shumë fetarë. Deri në vitin 1996, të gjithë të sapolindurit automatikisht u bënë anëtarë të Kishës Suedeze, por në vitet e fundit anëtarësimi ka rënë me shpejtësi, veçanërisht në mesin e popullatës së re.

Sidoqoftë, edhe midis atyre që janë regjistruar në Kishën e dikurshme shtetërore, pak quhen të krishterë të devotshëm. Sipas një sondazhi të Gallup International, suedezët janë ndër kombet më të vogla fetare në botë. Vetëm një e pesta e popullsisë deklaron se është besimtare dhe vetëm dy për qind e anëtarëve të kishës suedeze marrin pjesë rregullisht në meshën e së dielës, transmeton Telegrafi.

Në fillim të shekullit XX-të, së bashku me ndryshimin e pozitës së grave në shoqëri, filloi një debat mbi rolin e mundshëm të grave në Kishën Suedeze. Në atë kohë, thotë priftëresha e shuguruar e studimeve fetare, Johanna Andersson, peshkopët u emëruan nga qeveria dhe vetëm burrat u lejuan të kryenin detyra meshtare.

“Më vonë, u bë një argument i zakonshëm kundër priftëreshave që gratë kurrë nuk kishin mbajtur pozicione të shquara në Kishë, kështu që ato thjesht nuk donin ta shkelnin atë traditë”, thotë Andersson.

Nga 1920 në 1940, pati një ngritje të re të krishterimit në të gjithë Evropën, thekson Andersson. Priftërinjtë e rinj vendosën të ktheheshin në organizatat e mëparshme të Kishës. “Nëse do të më pyesnin, do t’i lejoja gratë të ishin priftëresha, por kjo nuk është ajo që thotë Bibla”, ishte pikëpamja e zakonshme midis peshkopëve në atë kohë.

Ishte një çështje e funksionalitetit përkundrejt përfaqësueshmërisë, thotë Frida Mannerfelt, një studiuese në teologjinë praktike dhe pastore në Karlstad.

“Në mendimin Luteran, një pastor ishte dikush që përhapi fjalën e Zotit dhe ndau sakramentet. Është një punë që në teori mund të bëhet nga kushdo”, tha Mannerfelt për The Local.

Rezistenca

Susan Senter

Por gjatë kësaj rilindjeje reaksionare dhe konservatore në gjysmën e parë të shekullit të XX-të, gjithnjë e më shumë meshtar të kishës anonin drejt idesë së përfaqësimit – pastori përfaqëson Jezusin dhe duhet të jetë burrë.

Gjatë sinodit të kishës së vitit 1957, propozimi për shugurimin e grave u refuzua. Vitin pasues, me nxitjen e qeverisë suedeze, kjo çështje u ngrit përsëri në tryezë. Këtë herë shumica e mbështeti propozimin. Kritikët thonë se propozimi kaloi për shkak të presionit politik. Këta kritikë vijnë gjithmonë nga radhët e kishës. Shumica dërrmuese e besimtarëve ishin pozitivë në lidhje me përfshirjen e grave. Në kohën e lëvizjes çlirimtare të grave, në fillim të viteve ’70, një sondazh i madh zbuloi se 95 për qind e besimtarëve mbështesin shugurimin e grave, por vetëm 50 për qind të klerit, transmeton Telegrafi.

Shembulli i Susann Senter është kryesisht në përputhje me këto figura, “Famullitarët e mi ishin të kënaqur kur panë një grua para tyre. Shumë priftëri të tjerë u ofruan nga priftërinj të tjerë në atë kohë. Disa më thanë se nuk do të isha kurrë një priftëreshë e vërtetë”.

Kur Senter duhej të drejtonte meshën për kolegët e saj në fillim të viteve ’80, shumë prej tyre nuk u shfaqën fare.

“Në atë kohë, gëzimi mbizotëronte mbi faktin se ne mund të ishim priftërinj në famullitë tona. Ne ishim mirënjohës për mbështetjen që morëm, por kjo ndikoi fuqishëm tek unë kur u vunë në pyetje nxitjet e mia më të thella”, tha Senter.

Rezistenca u ndje veçanërisht në mbledhjet e kishës, në të cilat katër gra midis 200 pastorëve ishin nën-përfaqësuar qartë. Diskriminimi ishte më pak i dukshëm gjatë aktiviteteve të përditshme të Susann Senter. Meqenëse kishte kaq pak gra, ishte e lehtë të punoje në famulli të ndara. Por ndërsa më shumë gra vinin në detyrat priftërore, gjërat u bënë më problematike.

“Përfundimisht, Kyrkomote, këshilli kombëtar i kishës, vendosi që detyrat e kishës të mund të kryheshin vetëm nga një person i gatshëm për të shërbyer, pavarësisht nga gjinia”, shpjegoi Senter për The Local.

A e ka ndryshuar fytyrën e Kishës Suedeze rritja e numrit të priftëreshave? Senter argumenton se “Kisha është bërë më liberale dhe më afër shoqërisë sot. Kur isha më e re, pastorët kryesisht vepronin nga një pozitë e pushtetit. Sot, pjesërisht për shkak të ndikimit të grave, kisha suedeze nuk përfaqëson më autoritet”, përfundon Susann Center. /Telegrafi/