Shkencëtarët më afër forcës së pestë të natyrës

Shkencëtarët në afërsi të Çikagos thonë se mund të jenë më afër zbulimit të ekzistencës së një force të re të natyrës.

Ata kanë gjetur më shumë prova se grimcat nën-atomike, të quajtura muone, nuk po sillen në mënyrën e parashikuar nga teoria aktuale e fizikës nën-atomike.

Siç raporton BBC, shkencëtarët besojnë se një forcë e panjohur mund të jetë duke vepruar mbi muonet, transmeton Telegrafi.

Do të nevojiten më shumë të dhëna për të konfirmuar këto rezultate, por nëse ato verifikohen, mund të shënojë fillimin e një revolucioni në fizikë.

Të gjitha forcat që përjetojmë çdo ditë mund të reduktohen në vetëm katër kategori: graviteti, elektromagnetizmi, forca e fortë dhe forca e dobët. Këto katër forca themelore rregullojnë mënyrën se si të gjitha objektet dhe grimcat në Univers ndërveprojnë me njëri-tjetrin.

Gjetjet janë bërë në një strukturë amerikane për përshpejtuesin e grimcave të quajtur Fermilab. Ato bazohen në rezultatet e shpallura në vitin 2021, në të cilat ekipi i Fermilab sugjeroi fillimisht mundësinë e një force të pestë të natyrës.

Që atëherë, ekipi hulumtues ka mbledhur më shumë të dhëna dhe ka reduktuar pasigurinë e matjeve të tyre me një faktor prej dy, sipas Dr. Brendan Casey, shkencëtar i lartë në Fermilab.

“Ne po hetojmë me të vërtetë një territor të ri. Po i përcaktojmë (matjet) me një saktësi më të mirë se sa është parë ndonjëherë më parë”, tha ai

Në një eksperiment me emrin tërheqës ‘g minus dy (g-2)’ studiuesit përshpejtojnë grimcat nën-atomike të quajtura muone rreth një unaze me diametër 15 metra, ku ato qarkullojnë rreth 1000 herë me gati shpejtësinë e dritës.

Studiuesit zbuluan se ata mund të sillen në një mënyrë që nuk mund të shpjegohet nga teoria aktuale, e cila quhet Modeli Standard, për shkak të ndikimit të një force të re të natyrës.

Megjithëse provat janë të forta, ekipi i Fermilab nuk ka ende prova përfundimtare.

Ata kishin shpresuar ta kishin atë deri tani, por pasiguritë në atë që modeli standard thotë se sasia e lëkundjeve në muone duhet të jetë, është rritur për shkak të zhvillimeve në fizikën teorike.

Studiuesit besojnë se do të kenë të dhënat që u nevojiten dhe se pasiguria teorike do të jetë ngushtuar pas dy vitesh, e mjaftueshme që ata të arrijnë qëllimin e tyre. Thënë kështu, një ekip rival në Hadron Collider të Evropës (LHC) shpreson të arrijë atje i pari.

Dr. Mitesh Patel nga Imperial College London është në mesin e mijëra fizikantëve në LHC që përpiqen të gjejnë të meta në Modelin Standard. Ai i tha BBC News se njerëzit e parë që do të gjenin rezultate eksperimentale në kundërshtim me modelin standard do të ishin një nga zbulimet e të gjitha kohërave në fizikë.

“Matja e sjelljes që nuk përputhet me parashikimet e Modelit Standard është grali i shenjtë për fizikën e grimcave. Kjo do të shkrepë armën fillestare për një revolucion në të kuptuarit tonë, sepse modeli i ka rezistuar të gjitha testeve eksperimentale për më shumë se 50 vjet”, tha ai.

Fermilab thotë se grupi i tij i ardhshëm i rezultateve do të jetë “përballja përfundimtare” midis teorisë dhe eksperimentit që mund të zbulojë grimca ose forca të reja.

Pra, çfarë është Modeli Standard dhe pse është kaq e madhe marrja e një rezultati eksperimental që nuk përputhet plotësisht me parashikimet e tij?

Gjithçka në botën rreth nesh është bërë nga atome – të cilat nga ana tjetër janë bërë nga grimca edhe më të vogla. Këto ndërveprojnë për të krijuar katër forcat e natyrës: elektricitetin dhe magnetizmin (elektromagnetizmi), dy forcat bërthamore dhe gravitetin.

Sjellja e tyre parashikohet nga modeli standard dhe për pesëdhjetë vjet ai e ka parashikuar sjelljen e tyre në mënyrë perfekte, pa asnjë gabim.

Muonët janë të ngjashëm me elektronet që rrotullohen rreth atomeve dhe janë përgjegjës për rrymat elektrike, por ato janë rreth 200 herë më të mëdha.

Në eksperiment ata u bënë të lëkunden, duke përdorur magnet të fuqishëm superpërçues.

Rezultatet treguan se muonët lëkunden më shpejt se sa thoshte modeli standard. Profesori Graziano Venanzoni, i Universitetit të Liverpool-it, i cili është një nga studiuesit kryesorë në projekt, i tha BBC News se kjo mund të shkaktohet nga një forcë e re e panjohur.

“Mendojmë se mund të ketë një forcë tjetër, diçka për të cilën nuk jemi në dijeni tani. Është diçka ndryshe, që ne e quajmë “forca e pestë”, shtoi ai. /Telegrafi/