Observer: Serbia e Rumania ua hapin derën në Evropë bandave të kontrabandistëve nga Vietnami

Sipas hulumtimit të Observer, në të cilin ka marrë pjesë edhe N1, është “hapur një rrugë e re për trafikun e qenieve njerëzore”. Hetimi erdhi pasi u zbuluan kushtet tronditëse të jetesës së punëtorëve vietnamezë në fabrikën Linglong.

Kur filloi ndërtimi i fabrikës së gomave Linglong në Zrenjanin, investimi u mirëprit nga Beogradi zyrtar si kurorë e bashkëpunimit strategjik ndërmjet Serbisë dhe Kinës.

Dy vjet më vonë, u zbulua se 500 punëtorë ndërtimi nga Vietnami, të cilët po punojnë në ndërtimin e fabrikës, jetojnë në kushte të mbipopulluara dhe poshtëruese dhe pasaportat e tyre u konfiskuan nga punëdhënësi.

Rasti tronditi opinionin në Serbi dhe Parlamenti Evropian kërkon një hetim dhe përgjigje në pyetjen se si mund të ndodhë një rast i tillë i trafikimit të qenieve njerëzore në zemër të Evropës.

Megjithatë, fabrika Linglong është vetëm ndalesa e parë në udhëtimin e gjatë të shumë punëtorëve që synojnë Britaninë e Madhe dhe Evropën.

Hulumtimi i vëzhguesve ka treguar se Serbia dhe Rumania po përdoren nga bandat e trafikimit të qenieve njerëzore si një lloj “porte për në Evropë”.

Në fakt, bandat kanë zbuluar një skemë të re për kontrabandimin e njerëzve, përmes programeve të vizave, me qëllim që të kontrabandojnë një numër të madh vietnamezësh në Evropën Lindore.

Punëtorët nga Vietnami janë shfrytëzuar në kantiere dhe fabrika, shumë prej të cilëve po përpiqen të arrijnë në qendrën e Evropës ose në vendet më në perëndim.

Ndërsa përpiqen të arrijnë në qendër të Evropës, shumë bien në grackën e punës së detyruar ose skllavërisë së borxhit, thekson Observer, duke shtuar se shifra që kontrabandistët i ngarkojnë punëtorëve shkon deri në 30 mijë funte për të shkuar në Britaninë e Madhe.

Vdekja e 39 emigrantëve nga Vietnami në një kontejner kamioni në vitin 2019 tërhoqi vëmendjen e publikut britanik, i cili më pas u ndërgjegjësua për rrezikun ndaj të cilit janë të ekspozuar emigrantët në atë vend.

Ata që arrijnë në Britaninë e Madhe shpesh detyrohen të paguajnë borxhin e tyre duke bërë punë të vështira dhe me pagë të ulët ose duke u angazhuar në aktivitete kriminale, të tilla si puna në plantacionet e marihuanës.

Punëtorët nga Vietnami në Britaninë e Madhe janë një nga grupet më të mëdha në rrezik të skllavërisë moderne.

Nusrat Udin, një specialist trafikimi me firmën ligjore Wilson Solicitors LLP, shpesh përfaqëson viktimat e trafikimit dhe skllavërisë moderne në Britaninë e Madhe.

Sipas saj, shumë nga klientët e saj të fundit e nisën udhëtimin e tyre për në Britaninë e Madhe nga Serbia dhe Rumania.

“Pothuajse të gjithë klientëve tanë u është premtuar një punë e denjë dhe kompensim i kënaqshëm për të. Por realiteti është kryesisht ndryshe. Kjo është arsyeja pse shumë vendosin të vazhdojnë rrugën e tyre për në Evropë, përsëri për shkak të premtimeve të rreme për kushte më të mira pune dhe paga”.

Në një bisedë me punëtorë nga Vietnami, u konstatua se grupet e para erdhën në Serbi në gusht. Meqë erdhën rreth 500 punëtorë dhe secili u ngarkua me 1700 funte për viza dhe shërbime të tjera, konstatohet se agjencitë e rekrutimit fituan 850 mijë funte vetëm nga ky grup.

Tuan* mbërriti në Serbi nga Vietnami falë një vize pune të organizuar nga agjencia e tij e rekrutimit, reklamën e së cilës ai e pa në Facebook.

Atij iu premtua një punë e paguar mirë në një fabrikë gomash në Gjermani dhe përfundoi në fabrikën Linglong në Zrenjanin.

“Kur mbërrita në fabrikë, kuptova se pronarët e saj po blinin praktikisht punëtorë nga Vietnami. Dhe sapo të mbërrini, duhet të bëni gjithçka që ju thonë”, tha Tuan.

Atij i është hequr edhe pasaporta nga punëdhënësit dhe është njoftuar se paga e tij do të jetë dy herë më e vogël se sa ishte rënë dakord.

“Shumë prej nesh kishin coronavirus… dhe nuk kishim asnjë ndihmë mjekësore”, shtoi ai. Në mënyrë më të vështirë ai mësoi atë që qytetarët e Zrenjanit e dinë prej vitesh, se uji nuk pihet.

“Uji është shumë i keq, është i verdhë dhe nuk pihet. Ushqimi nuk ishte i mirë apo i mjaftueshëm, ndaj u detyruam të gjuanim”.

Tuan tha se 30 kolegë të tij nga fabrika Linglong tashmë ishin larguar nga Serbia për të arritur në Britaninë e Madhe.

“Për njerëzit që duan të arrijnë në Britaninë e Madhe, shkuarja në Serbi (si ndalesa e parë) është relativisht e lirë. Janë rreth 1700 funte që duhet t’i paguani agjencisë”, tha ai.

Gjatë hulumtimit, Observer zbuloi se punëtorët të cilët së pari shkojnë në Ballkan dhe më pas duan të shkojnë në BE ose në Britaninë e Madhe, kanë “në dispozicion” disa rrugë përmes disa rrjeteve të kontrabandës.

Një nga rrugët më të përdorura është nga Serbia, nëpërmjet Rumanisë, Sllovakisë në Gjermani dhe Francë.

Ata që duan të shkojnë në Britaninë e Madhe, kryesisht mblidhen në një kamp të improvizuar në Francë, nga ku arrijnë në Britani me ndihmën e varkave.

Mimi Wu, një specialiste kundër trafikimit që jeton në Vietnam, kaloi muaj të tërë duke hulumtuar mbi abuzimin e regjimit të vizave midis vendeve të Evropës Lindore dhe Vietnamit, si dhe shfrytëzimin e punëtorëve nga ky vend.

“Falë marrëveshjeve për viza, është më e lehtë të merret viza për Serbinë ose Rumaninë, që do të thotë se kostot për migrantët janë më të ulëta. Është një çmim shumë më i ulët se sa për rrugët “tradicionale” që të çojnë përmes Moskës ose qendrës së Evropës, si Polonia apo Republika Çeke. Kostot përmes këtyre vendeve shkojnë deri në 30 mijë funte”, tha Wu.

“Në rastin e fabrikës Linglong, njerëzit vendosën më shpesh të vinin atje sepse u thanë se do të punonin në një fabrikë në pronësi gjermane ose sepse ata tashmë kishin plane për të vazhduar në Evropë”, shtoi Wu.

Observer kishte gjithashtu qasje në një dokument të quajtur “Obligimi për të mos ikur” që agjencitë vietnameze të rekrutimit u japin punëtorëve për ta nënshkruar përpara se të fillojë procesi i vizave.

Gjithashtu, familjet e punëtorëve detyrohen t’i paguajnë agjencisë pagën vjetore në rast se punëtori largohet nga puna. Kontrata parashikon që pagesa të bëhet brenda një jave.

“Shumë që janë larguar nga Vietnami kanë familje që i kanë ndihmuar të mbledhin para për udhëtimin. Kjo është arsyeja pse punëtorët kanë ndjenjën se nuk mund të largohen nga puna derisa të shlyhet borxhi i tyre”, tha Wu. “Prandaj, në rast se në Serbi nuk fitojnë aq sa u është premtuar, punëtorët po ashtu ‘motivohen’ që të kërkojnë punë tjetër diku tjetër”.

Tuan tha gjithashtu për Observer se shumë punëtorë me të cilët ai punoi në Linglong duhej të mblidhnin para shtesë për të ardhur në BE.

“Disa nga punëtorët madje kanë rregulluar të shkojnë në Britaninë e Madhe para se të mbërrinin në Serbi. Të tjerë kontaktuan kontrabandistët që negocionin pagesat me familjet e punëtorëve në Vietnam”, tha Tuan.

Edhe pse Serbia është relativisht e re në hartën e bandave kriminale, Rumania, e cila nënshkroi një marrëveshje dypalëshe me Vietnamin për importet e fuqisë punëtore në vitin 2018, është një pikë hyrje e mirëpërcaktuar për BE-në.

Dhe në këtë vend, shumë punëtorë e gjejnë veten në punë të rrezikshme ku shfrytëzohen.

Manh* mbërriti në Rumani në vitin 2019 së bashku me 60 punëtorë të tjerë nga Vietnami për të punuar për një kompani të madhe ndërtimi.

Deri në vitin 2021, gjysma e grupit të tij tashmë e kishte lënë punën për të shkuar në Evropën Qendrore ose në Britaninë e Madhe.

“Shumë ikën një ose dy muaj pas mbërritjes së tyre”.

Vëllai i tij, i cili gjithashtu punonte në Rumani, por gjithashtu u largua nga ky vend për një kompani tjetër.

“Paga në Rumani është thjesht shumë e ulët”.

Manh thotë se tani është i bllokuar në Rumani … Kontrata e tij skadoi në mars dhe punëdhënësi i tij refuzoi ta rinovonte atë. Kjo do të thotë se ai tani është pa vizë, punë dhe para për t’u kthyer në Vietnam.

I pyetur nëse kishte ndonjë plan për t’u larguar nga Rumania në kërkim të punës, ai u përgjigj: “Është sekret”.

Pavarësisht numrit të vogël të punëtorëve të kapur nga Vietnami gjatë kalimit të paligjshëm të kufirit, Wu beson se ai është “maja e ajsbergut”.

“Është një mënyrë e re e punës. Qytetarët vietnamezë hyjnë legalisht në Rumani falë vizave të punës dhe vetëm më vonë zbulohet se ata janë larguar nga vendi”, tha një zëdhënës i policisë kufitare rumune për Observer.

Rrjetet sociale luajnë një rol jetik në trafikimin e qenieve njerëzore. Grupet në Facebook, të udhëhequra nga bandat e kontrabandës, ofrojnë edhe paketa “VIP” që përfshijnë kalimin përtej kufirit me makinë private. Pakot reklamohen me numra, të cilët në fakt janë kode të zonave të vendeve ku duan të shkojnë emigrantët. Megjithëse çmimet ranë gjatë pandemisë, grupet reklamuan të shkonin në Britaninë e Madhe për 10.000 funte.

Realisht të udhëtosh me paketa “VIP” është mjaft e ashpër. Policia rumune kapi kontrabandistët e njerëzve që transportonin punëtorë në kamionë me dy mure ku njerëzit do të “paketoheshin”.

Që pandemia nuk kërcënoi kanalet e kontrabandës, dëshmon edhe Trung (36), i cili tani jeton në Gjermani pa letra dhe që u largua nga Rumania në tetor 2020.

Ai donte të qëndronte në Rumani, por punëdhënësi i tij refuzoi të rinovonte dokumentet e tij që do ta lejonin të qëndronte ligjërisht në atë vend.

Sipas tij, ai kishte zgjedhjen ose të qëndronte me dokumentet e falsifikuara ose të përpiqej të arrinte në Gjermani.

“Paga në Rumani është pak më e lartë se në Vietnam”, tha Trung, i cili paguhej 750 dollarë në muaj nga punëdhënësi i tij. Ai ishte i vetëdijshëm për rrezikun e udhëtimit më në perëndim, por gjithsesi u nis.

“Unë besoj në fat. Vendimi është si një lojë letrash: shanset tuaja për sukses janë 50-50”.

Problemet janë më të mëdha për ata që duan të arrijnë në Britaninë e Madhe sesa Gjermania apo Franca.

Pavarësisht se cilën paketë “VIP” blejnë, sërish duhet të kalojnë Kanalin Anglez me një gomone të vogël.

“Historikisht, kontrabandistët vietnamezë përdorën rrjetet e tyre. Pas Brexit-it, mungesës së kamionëve dhe vdekjes së njerëzve gjatë transportit në vitin 2019, migrantët filluan të përdorin kanale të tjera”, tha Wu.

“Në bisedat që pata me vietnamezët në Francë që prisnin të vinin në Britani të Madhe, të gjithë më thanë se tani e vetmja rrugë për të kaluar La Mansh është në një gomone”.
Javën e kaluar u zbulua se 27 personat që u mbytën teksa kalonin Kanalin Anglez erdhën nga Vietnami. /kp/Telegrafi/