Kometa e habive

Në Tiranë shfaqet filmi i Fatmir Koçit "Koha e Kometës" ku bashkohet dhe ndahet me "Vitin e mbrapshtë" të Ismail Kadaresë.

Pranon se nuk është konsultuar me asnjë historian, me asnjë etnograf, madje as që ka ndër mend ta bëjë një gjë të tillë, edhe pse filmi i referohet një momenti historik. I ka mjaftuar komunikimi me shkrimtarin Ismail Kadare, në romanin e të cilit (“Viti i mbrapshtë”) është mbështetur filmi i tij.

Mbrëmjen e së enjtes filmi i regjisorit Fatmir Koçi, “Koha e Kometës” pati premierën në Tiranë. Ashtu siç ndodh rëndom, kur përballesh me diçka të re, mendimi i publikut ishte i ndryshëm. Disave u pëlqeu trajtimi i ri i Koçit, të tjerë pranojnë se kanë provuar një “ndjesi shqetësimi” gjatë ndjekjes së filmit.

E vërteta është se filmi të linte me shumë pikëpyetje në lidhje me gjetje të ndryshme regjisoriale. Ashtu si thuhet edhe në prezantimin e filmit, “Koha e Kometës” është historia e një burri (Blerim Destani) që niset për të gjetur luftën, por gjen dashurinë (Masiela Lushën).

Në shërbim të kësaj drame regjisori ka quajtur edhe përplasjet fetare, që zënë një vend të mirë në film, apo edhe sjelljet në momente të caktuara të personazheve (“rimëkëmbja” e një vajze të re, malësore, pas përdhunimit nga një grup ushtarësh).

Kush e njeh veprën e Kadaresë, pak e gjen atë në filmin e Koçit. Për studiuesin Behar Gjoka, i cili sapo ka nxjerrë nga duart një studim mbi veprën e shkrimtarit dhe këto ditë nxjerr nga botimi veprën “Kadareja i rilexuar”, “midis “Kohës së Kometës” dhe “Vitit të mbrapshtë”, ka fare pak lidhje ndërmjet filmit dhe librit, duke u nisur nga skenari dhe jo nga elementë të tjerë.

Sa për elementin etnografik, që mbush gjithë filmin, Koçi thotë se as ka pasur për qëllim që të bëjë një film për të treguar etnologjinë, apo traditat, kostumet, apo simbolet. Me këtë Koçi justifikon qëndrimin bashkë edhe të fustanellës dhe të tirqve, të veshjeve të jugut me të veriut, apo të muzikës, curleve, lodrave, kabave…

Për të, asnjë nga këto detaje në vetvete nuk ka rëndësi. Sipas tij qëllimi është të kuptohet se “ekzistenca e njeriut dhe e shqiptarëve është liria e vetvetes”. /shekulli/telegrafi/