Botë Nga Bota Amerika

Trump gati “të godasë” kryeministrin kanadez – kush e ka radhën më pas?

Para 2 muajve

Donald Trump po përkeqëson kaosin politik në Kanada duke intensifikuar një krizë që mund të sjellë rënien e kryeministrit Justin Trudeau.

Sjellja përbuzëse ndaj një kundërshtari politik të dobësuar, duke e quajtur guvernatorin e shtetit të 51-të, është një fyerje për një nga aleatët më të ngushtë të Amerikës dhe një paralajmërim për një strategji agresive që synon fitore të mëdha në mandatin e tij të dytë, ende pa hyrë në detyrë.

Gjatë kësaj periudhe, Trump ka treguar gjithashtu gatishmërinë për të ndërhyrë në politikat e brendshme të aleatëve, një qëndrim që është një alarm për shtetet e tjera “të trazuara”, si Franca, Gjermania dhe Koreja e Jugut, ku kaosi politik dhe ndarjet e brendshme po pengojnë bashkëpunimin dhe përballimin e presionit nga jashtë.

Një nga veprimet më drastike të 78-vjeçarit ishte kërcënimi për të vendosur tarifa prej 25 për qind mbi mallrat kanadeze, duke kërkuar veprime nga Kanadaja në lidhje me çështjet kufitare.

Ky veprim shkaktoi frikë te Truedau pasi mund të rezultojë me recesion të thellë përpara zgjedhjeve të vitit të ardhshëm, shkruan cnn.

Kjo gjithashtu përfaqëson një qasje jashtëzakonisht të ashpër ndaj një vendi që ka lidhje të thella diplomatike, kulturore dhe familjare me Shtetet e Bashkuara.

Kanada është gjithashtu pjesë e një prej marrëveshjeve tregtare më fitimprurëse në botë dhe ka kontribuar në mbrojtjen e SHBA-ve pas sulmeve të 11 shtatorit të vitit 2001.

Trudeau në prag të kolapsit

Trudeau, që ka qenë në pushtet për gati nëntë vjet, tani po përballet me një krizë të thellë politike. Një goditje serioze ka ardhur nga dorëheqja e papritur e Ministres së Financave dhe zëvendëskryeministres, Chrystia Freeland, një nga figurat më të fuqishme të qeverisë, që kritikoi drejtpërdrejt udhëheqjen e Trudeau dhe politikat e brendshme.

Freeland akuzoi Trudeau për promovimin e politikave të kota që po e lënë Kanadanë të ekspozuar ndaj kërcënimeve të Trumpit.

Kjo dorëheqje e rëndë ka përshpejtuar edhe më shumë pasigurinë për të ardhmen e Trudeau dhe të partisë së tij liberale.

Sondazhet kanë treguar se Liberalët janë pas Konservatorëve me rreth 20 pikë, duke bërë të mundur që zgjedhjet e ardhshme të duken gjithnjë e më të paefektshme për ata.

Shumë spekulime janë ngritur mbi mundësinë që Trudeau të dorëzohet dhe të japë dorëheqjen për të mundësuar një udhëheqës të ri, ose nëse një votë mosbesimi mund të shpallë zgjedhje të parakohshme.

Trump dhe tregtia si një lojë e ashpër

Për Trump, të gjitha ndërveprimet me Kanadanë dhe Meksikën janë një luftë tregtare ku mund të ketë vetëm një fitues. Ai ka demonstruar një sjellje hakmarrëse, duke i quajtur marrëdhëniet me partnerët tregtarë si transaksione që mund të fitohen ose humbën, sipas kushteve të tij.

Në këtë kuadër, ai ka eklipsuar të gjithë politikanët kanadezë, duke u treguar atyre forcën dhe detyruar kryeministrin kanadez të nënshkruante një marrëveshje me Trumpin në Mar-a-Lago muajin e kaluar, një akt që u shfaq si një akt nënshtrimi që nuk ka bërë tjetër veçse të thellojë tensionet me Freeland.

Kërcënimet e tarifave të Trumpit dhe presionet për Kanada të bëjë më shumë për të menaxhuar migracionin dhe fluksin e fentanilit janë duke sjellë përgjigje të ndryshme nga Otava.

Por përçmimi i Trumpit ndaj aleancave tradicionale ka bërë të vështirë për miqtë e Amerikës të menaxhojnë marrëdhëniet me Shtetet e Bashkuara.

Ky është një trend që do të bëhet më i dukshëm në mandatin e dytë, pasi ai po përdor forca të jashtme dhe taktika për të thyer marrëveshjet dhe për të marrë lëshime të mëdha përpara rinovimit të marrëveshjeve tregtare si USMCA.

Përfundimi dhe shikimi në të ardhmen

Ndërsa Kanada dhe Meksika janë në shënjestrën e Trump tani, ai është i sigurt se do të kthejë vëmendjen te ato që i konsideron si marrëdhënie të padrejta tregtare sapo të marrë detyrën muajin e ardhshëm.

Trump ka të ngjarë të përdorë strategjinë e tij të përçarjes dhe sundimit midis kombeve evropiane, duke kërkuar të pasqyrojë suksesin e tij në krijimin e përçarjes brenda Kanadasë. Ndërsa disa nga këto shtete gëzojnë mbrojtjen e fuqisë kolektive tregtare të Bashkimit Evropian, Unioni ka mjaft përçarje politike për të shfrytëzuar.

Presidenti francez Emmanuel Macron është përfshirë në një krizë politike të vetë-shkaktuar për muaj me radhë. Qeveria e kancelarit gjerman, Olaf Scholz sapo ka rënë, me zgjedhjet që do të mbahen vitin e ardhshëm. Kryeministri i ri britanik, Sir Keir Starmer ka një shumicë të madhe, por Mbretëria e Bashkuar nuk gëzon më mbrojtjen e BE-së pas BREXIT dhe trajtimi i Kanadasë nga Trump po tregon se aleatët më të vegjël dhe besnikë nuk mund të presin përjashtime.

Trump ka edhe një arsye tjetër për të ndjekur politika të ashpra – këto vende kanë populistë konservatorë në prapaskenë, me të cilët ai padyshim do të preferonte të bashkëpunonte.

Lideri konservator kanadez Pierre Poilievre, një i djathtë i hapur sipas standardeve të vendit të tij, shihet gjerësisht si kryeministër në pritje dhe është lartësuar nga media konservatore amerikane për mbështetjen e tij ndaj protestave të kamionistëve që u përqendruan në Otava në vitin 2022, ku mbështetja për populizmin në stilin e Trump ishte e dukshme.

Ndërsa retorika po përshkallëzohet në të dy anët e kufirit, kanadezët po e përjetojnë herët se si mund të duket mandati i dytë i Trump. Por shumë shpejt edhe të tjerët do ta ndiejnë këtë. /Telegrafi/