Sam Allison: Pse u deshën 15 vjet për një tjetër gjyqtar me ngjyrë në Ligën Premier?

Më 26 dhjetor, Sam Allison u bë gjyqtari i parë me ngjyrë që mori drejtimin e një ndeshjeje të Ligës Premier në 15 vjet pasi Sheffield United u përball me Luton Town.

Për gjyqtarin gjysmë-profesionist Ashley Hickson-Lovence, emërimi është “i mbushur me pak trishtim” pasi ai mendon se është diçka që “duhet të ndodhë më rregullisht”.

“Unë mendoj se është një arritje e madhe, por ka ende një rrugë të gjatë për të bërë”, ka thënë fillimisht Hickson-Lovence për BBC Sport.

Federata e Futbollit ka vendosur objektiva për të rritur diversitetin e zyrtarëve të ndeshjeve në të gjithë piramidën e futbollit dhe kërkon një rritje prej 1,000 gjyqtaresh gra dhe 1,000 gjyqtarësh me ngjyrë ose aziatikë në të gjitha nivelet në tre vjet.

Ish-zjarrfikësi Allison, 42 vjeç, u emërua në ndeshje nga Professional Game Match Officials Limited (PGMOL), dhe megjithëse ky është hapi i parë drejt objektivit të FA, pse u deshën 15 vjet?

“Oh, është një gjyqtar me ngjyrë”

Gjyqtari i parë me ngjyrë në Ligën Premier ishte Uriah Rennie. Gjyqtari nga Sheffield, mori përgjegjësinë për më shumë se 300 ndeshje të Ligës Premier midis 1997 dhe 2008.

Eksperti i futbollit, Ian Wright ishte duke luajtur për Arsenalin kur Rennie mbërriti në ligën elitare dhe i tha BBC Sport se si i kujtohej biseda me shokët e skuadrës për atë ndeshje.

“Epo, padyshim që me njoftimin, nuk ishte si ‘Oh im Zot, është një gjyqtar me ngjyrë’. Ishte më shumë si ‘Oh, është një gjyqtar me ngjyrë'”, kujton ish-sulmuesi i Anglisë.

“Gjithmonë kam gjetur se kur kam luajtur me të si gjyqtar nuk ka pasur asnjë ndërveprim të vërtetë”.

“Me disa nga gjyqtarët e tjerë, ju mund të flisni me ta, të bëni një shaka të vogël. Dhe unë mendoj se presioni që ai ndoshta do të kishte pasur – për të mos pasur atë lloj ndërveprimi me lojtarët e tjerë me ngjyrë – duhet të ketë qenë vërtet i fortë, thjesht për shkak të asaj që njerëzit mund të thonë”, shtoi 60-vjeçari.

Rennie mori drejtimin e ndeshjes së tij të fundit në Ligën Premier në ditën e fundit të sezonit 2007/08.

Me 1.88cm gjatësi dhe një praktikues i kik-boksit dhe aikidos, Rennie ishte një figurë imponuese që lojtarët shpejt mësuan se do të ishte më se rehat të qëndronte në këmbë gjatë një dueli.

Megjithatë, emërimi i Renniet dështoi të sjellë gjeneratën e ardhshme të gjyqtarëve me ngjyrë, aziatik ose të trashëgimisë së përzier.

“Kjo është një surprizë e madhe, sepse gjyqtarët aziatikë dhe zezakë janë aty. Ndoshta duhet parë rruga për t’i çuar ata në atë nivel elitar”.

“Nuk mund të ketë kaq shumë përreth dhe kaq shumë të mos kalojnë. Ne duhet të zbulojmë se ku është bllokimi”.

“Nëse do të vazhdojmë me Uriah dhe paraqitjet e tij, ai ishte një gjyqtar i mirë. Nëse njerëzit po e shikojnë dhe thonë: “Si një gjyqtar me ngjyrë, a mund të përballet ai me atë lloj presioni?, Po ai mundet”.

“Pra, gjyqtarët e zinj munden, gjyqtarët aziatikë munden dhe gjyqtarët me ngjyrë të përzier. Kështu që ju po pyesni se ku është bllokimi”, përfundoi Wright, një avokat për diversitetin në lojën e meshkujve dhe femrave.

“Varrezat e gjyqtarëve”

Howard Webb, kreu i gjyqtarëve në PGMOL, e përshkroi emërimin e Allison si një “moment kryesor” për sportin – që vjen tre ditë pasi Rebecca Welch ishte gjyqtarja e parë femër në një ndeshje të Ligës Premier, duke marrë përgjegjësinë për fitoren 2-0 të Burnley në Fulham.

“Ata e meritojnë mundësinë e tyre – ata kanë gjykuar shumë mirë në Ligën e Futbollit (EFL) dhe në Championship”, ka thënë fillimisht Webb.

“Sam është një gjyqtar i talentuar. Ndoshta ai do të shërbejë si model për të rinjtë e tjerë që mendonin se gjykimi mund të mos ishte për ta”.

“Gjykimi mund të jetë për këdo që e do lojën dhe cilësitë e kërkuara”, përfundoi gjyqtari legjendar anglez.

Sipas Federatës së Futbollit, në Angli punojnë 32 mijë gjyqtarë në të gjitha nivelet e futbollit.

Pak më shumë se 8% identifikohen si trashëgimi e zezë, aziatike ose e përzier, dhe kjo shifër bie në 4% për lojën profesionale të meshkujve.

Ashley Hickson-Lovence ëndërronte të bëhej një futbollist profesionist. Kur ai nuk arriti t’i përmbushte ato ambicie, ai e pa gjykimin si një mënyrë për të vazhduar në sportin që donte.

32-vjeçari aktualisht është një gjyqtar i ndeshjeve të nivelit të ulët dhe promovimi do t’i mundësonte atij të mbikëqyrte ndeshjet e Ligave Kombëtare.

“Niveli i katërt në shkallën e arbitrimit njihet si ‘varrezat e gjyqtarëve’. Madje edhe konotacionet e varrezave janë shumë të përshtatshme sepse arritja në nivelin e katërt ishte vdekja e karrierës sime të gjyqtarit. Sepse deri aty ku arrita para se të ndaloja”, ka thënë fillimisht Hickson-Lovence.

Ai u largua nga gjykimi në vitin 2019 pasi ndjeu se karriera e tij ishte në harresë. Hickson-Lovence thotë se përvoja e tij është tipike për gjyqtarët me ngjyrë, të cilët shpesh e kanë të vështirë të përparojnë përtej kësaj faze.

“Po bëja gjithçka që mundja për t’u parë si profesionist, veçanërisht nëse do të kisha një vëzhgues. Dhe fillova të vërej disa gjëra dhe të dëgjoja disa gjëra që do të nënkuptonin se kishte më shumë në lojë sesa thjesht aftësia ime në fushën e futbollit”.

Heqja e bllokadave të mundshme në sistem

Tradicionalisht, gjyqtarët duhej të kishin punuar në çdo hap të piramidës së futbollit anglez përpara se të kualifikoheshin për t’u ngjitur në Ligën Premier – dhe kjo zakonisht zgjati më shumë se 10 vjet. Por, gjyqtarët tani mund të gjurmohen shpejt.

Disa faktorë merren parasysh gjatë promovimit ose uljes së gjyqtarëve. Hickson-Lovence tha se duke u shënuar nga një vëzhgues i emëruar nga FA ishte kur ai shpesh ndjente se po gjykohej në mënyrë të padrejtë.

“Mund të përmend 10 gjyqtarë të tjerë që po dilnin përmes sistemit në të njëjtën kohë me mua dhe ata kanë histori të ngjashme, anekdota dhe përvoja të të qënit të shënuara”, shtoi ai.

Ai tha se ndjente se ata ishin shpërfillur dhe gjykuar në një mënyrë shumë poshtëruese nganjëherë.

“Komentet e vogla filluan të shtoheshin. Komentet për flokët e mi, të cilat ishin një prerje e stilit të lartë në atë kohë. Ndonjëherë është e vështirë t’i artikulosh si një person me ngjyrë – vështirë të vendosësh gishtin mbi atë që ishte. Por, ju e dini – ju vetëm e dini”.

Në përgjigje, një zëdhënës i Federatës së Futbollit tha: “Ne duam që futbolli anglez të jetë vërtet reflektues i shoqërisë sonë moderne dhe të larmishme në të gjitha fushat e lojës”.

“Në korrik 2023, ne nisëm strategjinë tonë të re të arbitrimit, e cila përfshin angazhimin tonë për ta bërë arbitrimin më gjithëpërfshirës”.

“Një nga shtyllat thelbësore të kësaj strategjie të re është plani ynë për të përmirësuar ndjeshëm diversitetin e gjyqtarëve tanë të ndeshjeve në të gjithë piramidën e futbollit, si duke inkurajuar më shumë njerëz nga grupet e nën-përfaqësuara që të merren me gjykimin, ashtu edhe duke hequr bllokadat e mundshme në sistemin që e bëjnë më të vështirë progresin”.

“Rekrutimi, mbajtja dhe zhvillimi i gjyqtarëve nga të gjitha sfondet është thelbësore për strategjinë tonë të re dhe ne duam të sigurojmë që të gjithë të ndjehen të vlerësuar dhe të mbështetur në të gjitha nivelet e lojës”.

Hickson-Lovence kohët e fundit iu kthye gjykimit, duke thënë se donte të përdorte përvojat e tij për të ndihmuar të tjerët të lundronin në piramidën e gjyqtarëve.

Ai gjithashtu thotë se është i inkurajuar nga veprimet e PGMOL-it kohët e fundit dhe të kesh gjyqtarë me ngjyrë është i rëndësishëm – sepse ishte shikimi i Rennie në televizion që e frymëzoi atë për ta ndjekur atë si një karrierë të mundshme.

“FA po bën gjëra vërtet të mira. Emërimi i Sam Allison me të vërtetë mishëron disa nga ndryshimet që po ndodhin dhe hapat pozitivë që do të ndodhin”, përfundoi Hickson-Lovence.

/Telegrafi/