Funksioni i panjohur më parë i trurit të vogël

Hulumtimet e reja kanë treguar se truri i vogël ka një funksion që nuk dihej më parë.

Deri në zbulimin e ri, dihej se tru i vogël luan një rol të rëndësishëm në kontrollin e lëvizjes. Dihej gjithashtu se mund të përfshihej në një farë mase në disa funksione njohëse, si vëmendja dhe gjuha, si dhe rregullimi i përgjigjeve ndaj frikës dhe kënaqësisë.

Megjithatë, një studim i ri, i botuar në revistën Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), tregoi se truri i vogël luan një rol të rëndësishëm në kujtesën e stimujve emocionalë, pozitivë dhe negativë.

Përvojat e forta emocionale ishin të rëndësishme në historinë tonë evolucionare, dhe ato janë ende të rëndësishme sot.

Falë tyre, ne kujtojmë dhe njohim situatat në të cilat ishim të ekspozuar ndaj rrezikut, si dhe situatat në të cilat disi përparuam.

Por kujtimi i përvojave traumatike mund të ketë edhe pasoja negative për psikikën.

“Kujtesa e përmirësuar e stimujve emocionalë është kritike për mbijetesën, por gjithashtu mund të kontribuojë në zhvillimin dhe mirëmbajtjen e çrregullimeve të lidhura me frikën në rast të përvojave shumë aversive,” shkruajnë autorët në studim.

Pjesët e trurit amigdala dhe hipokampusi lidhen kryesisht me kujtesën e emocioneve. Por duke qenë se truri i vogël tashmë është lidhur me përvojat e frikës, shkencëtarët në një studim të ri u përpoqën të hetojnë nëse ai gjithashtu luan një rol në regjistrimin e kujtimeve emocionale.

Në hyrje, autorët theksojnë se informacioni emocional mbahet mend më mirë sesa informacioni neutral.

Për të zbuluar nëse truri i vogël luan një rol në kujtesën e emocioneve, siç bën në regjistrimin e frikës dhe kënaqësisë, shkencëtarët fotografuan trurin e 1.418 pjesëmarrësve të shëndetshëm me imazhe funksionale të rezonancës magnetike (fMRI) ndërsa ata ishin të ekspozuar ndaj imazheve që stimulonin përvoja të ndryshme emocionale – 24 me stimul pozitiv, 24 me negativ dhe 24 me neutral.

Imazhet pozitive përfshinin skena erotike, ngjarje sportive dhe disa kafshë. Imazhet negative përshkruanin lëndime fizike, gjarpërinj dhe skena sulmi. Fotografitë neutrale përshkruanin fytyra neutrale, objekte shtëpiake dhe ndërtesa.

Skanimet e trurit fMRI treguan se pjesëmarrësit mbanin mend imazhet pozitive dhe negative shumë më mirë se ato neutrale dhe se aftësia e përmirësuar për të ruajtur përvoja të tilla shoqërohej me momente të rritjes së aktivitetit të trurit.

Për më tepër, shkencëtarët vunë re se gjatë ekspozimit të pjesëmarrësve ndaj përvojave emocionale, niveli i komunikimit midis trurit të vogël dhe trurit u rrit gjithashtu. Truri i vogël mori informacion nga korteksi cerebral ballor (një zonë kyçe për perceptimin dhe vlerësimin e ndjenjave), dhe gjithashtu e përcolli atë në amigdalë dhe hipokampus.

“Këto rezultate tregojnë se tru i vogël është një pjesë integrale e rrjetit përgjegjës për ruajtjen e zgjeruar të informacionit emocional,” tha një nga autorët e studimit, neuroshkencëtari Dominique de Quervain nga Universiteti i Bazelit në Zvicër.

Zbulimi i ri duhet të ndihmojë në zgjidhjen e problemeve që lindin kur kujtimet nuk ruhen siç duhet ose kur ato janë ngulitur shumë fort në mendje.

Kur kujtojmë shumë lehtë përvojat e dhimbshme ose të frikshme, siç janë përvojat e luftës, kjo mund të çojë në probleme të shëndetit mendor. Kujtesa emocionale, në vend që të jetë e dobishme, mund të ketë një efekt negativ specifik për njerëzit me PTSD.

“Këto gjetje zgjerojnë njohuritë rreth rolit të trurit të vogël në proceset komplekse njohëse dhe emocionale dhe mund të jenë të rëndësishme për të kuptuar çrregullimet psikiatrike me modele jonormale emocionale, siç janë çrregullimet e stresit post-traumatik ose çrregullimet e spektrit të autizmit”, theksojnë autorët.