Si i cenoi të drejtat e njeriut lufta kundër pandemisë në Azi?

Safoora Zargar ishte më shumë se tre muaj shtatzënë kur u arrestua në kryeqytetin indian të Delhit për pjesëmarrje në një protestë kundër një ligji të diskutueshëm të shtetësisë.

Ishte 10 prilli dhe pandemia sapo kishte filluar të zinte rrënjë në Indi, raporton bbc.

Këshillat e qeverisë thanë se gratë shtatzëna ishin veçanërisht të prekshme nga infeksioni, por për më shumë se dy muaj ajo u mbajt në burgun e mbipopulluar të Tiharitit, transmeton Telegrafi.

“Ata u thanë të burgosurve të tjerë të mos flisnin me mua. Ata do t’u kishin thënë se unë isha një terrorist që kisha vrarë Hindusë. Tani këta njerëz nuk dinin për protestat, ata nuk e dinin që unë isha i burgosur për pjesëmarrje në një protestë”, tha Geeta Pandey pas lirimit të saj.

Krimi i saj kishte qenë duke marrë pjesë në protesta të përhapura kundër ligjit që kritikët thonë se synon komunitetin mysliman. Demonstratat kishin tërhequr vëmendjen globale.

Por nuk kishte protesta në rrugë duke kërkuar lirimin e saj. Nuk mund të kishte: India ishte nën një nga bllokimet më të rrepta në botë, me njerëz të mbyllur në shtëpitë e tyre. Arrestimi i saj ishte një nga shumë që ndodhi gjatë kësaj kohe.

Dhe nuk ishte vetëm India. Aktivistët thonë se qeveri të shumta në të gjithë Azinë përdorën mantelin e coronavirusit për të zbatuar ligjet, për të kryer arrestime, ose për të shtyrë skemat e diskutueshme të cilat përndryshe do të kishin shkaktuar një reagim të ashpër, brenda dhe jashtë vendit.

Por në vend të një reagimi të ashpër, shumë qeveri kanë parë popullaritetin e tyre të rritet ndërsa njerëzit iu drejtuan atyre për drejtim gjatë krizës.

“Virusi është armik dhe njerëzit vihen në një bazë lufte. Kjo i lejon qeveritë të kalojnë ligje shtypëse në emër të” luftës “me pandeminë”, tha Josef Benedict i Civicus, një aleancë globale e organizatave të shoqërisë civile dhe aktivistëve.

“Kjo do të thotë që të drejtat njerëzore dhe qytetare kanë bërë një hap prapa”, shtoi ai,

Në të vërtetë, raporti i fundit i Civicusit, “Sulmi ndaj pushtetit të njerëzve”, thotë se rajoni i Azi-Paqësorit ka parë “përpjekje nga qeveri të shumta për të mbytur mospajtimin duke censuruar raportet e abuzimeve të shtetit, përfshirë në lidhje me trajtimin e tyre të pandemisë”.

Ai citon rritjen e mbikëqyrjes dhe gjurmimit – që përdoret aktualisht për gjurmimin e kontakteve – si dhe vendosjen e ligjeve të rrepta që synojnë të mbysin çdo kritikë si disa nga mënyrat në të cilat kjo ndodh. Duke qenë se shumë prej këtyre masave janë prezantuar si përgjigje ndaj pandemisë, rezistenca ndaj tyre nuk ka aspak ose aspak.

Raporti i Civicusit thotë se të paktën 26 vende në rajon kanë parë legjislacion të ashpër, ndërsa 16 të tjerë kanë parë ndjekje penale të mbrojtësve të të drejtave të njeriut.

‘Një mesazh tronditës’

Në Indi, përveç Safoora, mbrojtës dhe aktivistë të tjerë të të drejtave të njeriut – përfshirë një prift Jezuit 83-vjeçar me Parkinson – janë akuzuar dhe arrestuar me kryengritje, shpifje kriminale dhe nën ligjet anti-terrorizëm që e bëjnë gati të pamundur marrjen e kushteve me kusht.

Situata ka shtyrë disa organizata të ngrenë një alarm. Pesë raportues të posaçëm të Kombeve të Bashkuara shprehën shqetësimin duke thënë se arrestimet dukeshin “qartë të krijuara për t’i dërguar një mesazh tronditës shoqërisë civile të gjallë të Indisë”, transmeton Telegrafi.

Maitreyi Gupta, këshilltar ligjor indian për Komisionin Ndërkombëtar të Juristëve (ICJ), pohoi se ata vazhdimisht i kishin bërë thirrje qeverisë që të lirojë të burgosurit politikë.

Sidoqoftë, përkundër presionit ndërkombëtar, arrestimet kanë vazhduar pa u ndalur dhe për pak protestë.

Qeveria ka qëndruar vazhdimisht se ata që kanë arrestuar kanë vepruar kundër interesave të vendit dhe ka mohuar akuzat se ishin duke u përfshirë në një gjueti shtrigash.

Në Filipine, arrestimi i aktivistes 62-vjeçare Teresita Naul – e cila ka një gjendje të njohur të zemrës dhe astmës – me akuzat e rrëmbimit, ndalimit serioz të paligjshëm dhe zjarrvënies shkatërruese çoi në një protestë.

Por Naul, i cili u parakalua para mediave si një “udhëheqës komunist” i lartë, ishte vetëm një nga më shumë se 400 personat e akuzuar për këto krime, kryesisht aktivistë dhe gazetarë. Të tjerët, si Zara Alvarez dhe Randall Echanis, janë sulmuar dhe vrarë.

Ndërkohë, mbyllja e detyruar e rrjetit më të madh mediatik të vendit ABS-CBN në maj gjithashtu privoi shumë prej aksesit në informacionin thelbësor gjatë pandemisë.

E megjithatë, popullariteti i presidentit, Rodrigo Duterte mbetet i lartë.

Bangladeshi ka mbyllur gjithashtu disa uebfaqe kritike ndaj qeverisë për përhapjen e “keqinformimit” mbi COVID-19.

Dhe në Nepal, Bidya Shreshta, një aktivist nga komuniteti indigjen Newar, tha se qeveria ka përdorur pandeminë si një mjet për të përndjekur grupin.

Gjatë pandemisë, thotë Shreshta, zyrtarët shkelën një urdhër të Gjykatës së Lartë dhe ose shkuan përpara me shembjen e 46 shtëpive në vendbanimet tradicionale të Newar në luginën e Kathmandu, duke hapur rrugën për një rrugë të re.

Zyrtarët e injoruan protestën, disa prej të cilave u shpërndanë me forcë. Qeveria thotë se vendasit duhet të komunikojnë shqetësimet e tyre përmes “kanaleve të duhura” dhe është zotuar se ndërtimi i autostradës do të shkojë përpara sepse është për “të mirën publike”.

Raporti i Civicusit citon gjithashtu se Kamboxhia, Tailanda, Sri Lanka dhe Vietnami si vende shqetësuese pasi të gjithë kanë parë shënjestrimin e individëve me ndëshkime të ashpra në mënyrë proporcionale – shumë prej të cilave u dhanë për përhapjen e informacioneve të pretenduara të rreme në lidhje me pandeminë.

Dhe vende si Mianmar janë kritikuar për përdorimin e “terrorizmit” si një justifikim për të justifikuar kufizimet në lirinë e shprehjes.

Ndonjëherë megjithatë, veprimi i qeverisë nuk është i lidhur drejtpërdrejt me pandeminë – por nëse mund të kishte ndodhur pa të nuk do të dihet kurrë.

Në Hong Kong, miratimi i ligjit të sigurisë kombëtare në qershor – pasi virusi praktikisht i dha fund protestave pothuajse të përditshme që shihen në të gjithë qytetin – ka pasur një efekt tronditës në lëvizjen e tij pro-demokracisë.

Gjëra të tjera lidhen patjetër me pandeminë, por, në sipërfaqe, dashamirëse, transmeton Telegrafi.

Punësimi i teknologjive të mbikëqyrjes në vende si Koreja e Jugut, Singapori, Tajvani dhe Hong Kong, ka rezultuar jashtëzakonisht efektive në kontrollin e virusit, por ICJ ka shprehur shqetësimin se ato mund të vazhdojnë të përdoren edhe kur mbaron pandemia.

Benedict mendon se në shumë prej këtyre vendeve, organizatat e shoqërisë civile janë rritur për të mbushur boshllëqet e futura nga qeveria. Dhe ai gjithashtu pranon se protestat janë duke vazhduar në shumë vende të tilla si protestat anti-monarki në Tajlandë dhe ligji për krijimin e vendeve të punës “omnibus” në Indonezi.

Sidoqoftë, ndikimi i shumë ligjeve të miratuara dhe arrestimet e bëra këtë vit ka të ngjarë të zgjasë shumë pasi të ketë mbaruar pandemia. /Telegrafi/