Komisioneri i KE për të Drejtat e Njeriut: Serbia të mos nderojë kriminelët e luftës

Komisioneri për të Drejtat e Njeriut i Këshillit të Evropës, Nils Muiznieks, tha se ishte e papranueshme që Serbia dhe vende të tjera të Ballkanit u japin poste publike të dënuarve për krime lufte.

Komisioneri për të Drejtat e Njeriut Nils Muiznieks tha për BIRN gjatë një vizite në Beograd se dhënia e një platforme publike njerëzve që janë dënuar për krime lufte përbën një fyerje për viktimat e konflikteve jugosllave të viteve 1990.

“Kjo nuk duhet të ndodhë në një vend anëtar të BE-së, nuk duhet të ndodhë në një vend kandidat dhe duhet të ketë një mesazh shumë të qartë nga lidershipi politik se kjo nuk do të ndodhë,” tha Muiznieks për BIRN.

Gjatë viteve të fundit, kriminelë lufte nga Serbia – e cila është në negociata për t’iu bashkuar Bashkimin Evropian – janë promovuar si heronj dhe modele për t’u ndjekur nga zyrtarë të qeverisë serbe, parti politike dhe mediat.

Ish-oficeri i Ushtrisë Jugosllave Veselin Sljivancanin, i cili kreu në burg për krime lufte, është një i ftuar i shpeshtë në eventet e mbajtura nga Partia Progresive e Presidentit Aleksandër Vuçiq.

Një ish-oficer dhe një kriminel i dënuar lufte, Vladimir Lazareviq, u ftua të mbajë një leksion në Akademinë Ushtarake Kombëtare të Serbisë.

Kohët e fundit, ish-gjenerali Vinko Pandureviq, i dënuar për rolin e tij në masakrat e Srebrenicës, mori pjesë në një diskutim të sponsorizuar nga shteti në lidhje me dialogun Serbi-Kosovë.

Muiznieks tha se shqetësimet e tij kryesore në gjyqet e krimeve të luftës janë të drejtat e viktimave dhe i kërkoi Serbisë të avancojë duke u siguruar atyre mbështetje dhe dëmshpërblime.

“Kam parë lëvizje përpara në Bosnje dhe Hercegovinë, Kroaci, Prishtinë dhe do të doja të shihja një lëvizje të ngjashme përpara edhe këtu në Serbi,” tha ai.

Muiznieks megjithatë mirëpriti diskutimet e fundit midis presidentit të Serbisë dhe asaj të Kroacisë, Aleksandër Vuçiq dhe Kolinda Grabar Kitaroviç, kur ata ngritën çështjen e vazhdueshme të gjetjes së personave që vazhdojnë të rezultojnë të zhdukur nga lufta e viteve 1990.

Ai pranoi gjithashtu se në Serbi është bërë një farë progresi në çështjet e të drejtave të njeriut, duke thënë se Beogradi u ka ofruar romëve të zhvendosur nga lufta dokumentet personale që u mungon, duke ulur numrin e romëve pa dokumente zyrtare nga 30,000 deri në 2,000.

Megjithatë, ai kishte fjalë të ashpra për gjendjen e lirisë së medias në Serbi, duke thënë se situata është përkeqësuar që nga vizita e tij e fundit në vitin 2015.

“Atmosfera në të cilën punojnë gazetarët duket se është përkeqësuar në mënyrë serioze, sidomos me fushatat ndaj gazetarëve, me disa politikanë që i quajnë ata tradhtarë, agjentë të huaj apo mercenarë,” tha ai.

Ai shtoi se i rekomandoi kryeministres serbe Ana Brnabiç gjatë vizitës së tij që qeveria “t’u përgjigjet sistematikisht” paralajmërimeve për kërcënimet ndaj lirisë së medias të publikuara nga Këshilli i Evropës.

“Gazetaria investiguese është bërë më e vështirë, sepse qasja ndaj informacionit është bërë edhe më problematike dhe qeveria nuk po zbaton rekomandimet e Komisionerit të Serbisë për Informacionin me Rëndësi Publike dhe parlamenti nuk po diskuton raportet e tij,” tha ai.

Muiznieks shprehu optimizëm për themelimin e propozuar të KOMRA-së, një komision rajonal që do të merret me gjetjen e fakteve në luftërat e viteve 1990.

Një koalicion që lobon për krijimin e KOMRA-s së fundmi tha se shtetet ish-jugosllave mund të nënshkruajnë një marrëveshje ku angazhohen për mbështetjen e tyre në korrik të këtij viti, pas vitesh të tëra fushatë për këtë.

Muiznieks tha se ai “dëgjoi një sinjal” se mund të ketë progres drejt ngritjes së komisionit.

“Nëse ka nevojë për ndonjë shtyrje politike, shpresoj që njerëzit do të përpiqen të angazhojnë Asamblenë Parlamentare të Këshillit të Evropës në këtë çështje, veçanërisht në kontekstin e monitorimit të vendeve të ndryshme në rajon,” ai tha.

Komisioneri për të Drejtat e Njeriut është një zyrtar që promovon ndërgjegjësim dhe respekt për të drejtat e njeriut në 47 shtetet anëtare të Këshillit të Evropës.