Sikur të ekzistonte një vaksinë kundër COVID-19, cila moshë do ta ketë avantazhin për ta marrë atë më parë?

Gara për të gjetur një vaksinë kundër COVID-19 tashmë është duke vazhduar. Vaksina duhet të gjendet, përndryshe asgjë nuk do të jetë e njëjtë si më parë.

Më shumë se 100 kandidatë janë duke punuar për këtë, shumica e tyre janë akoma në fazën paraprake. Disa janë në studimet e para mbi njerëzit, dhe tre janë në fazën e dytë të provave klinike për të parë nëse ato vërtet lejojnë imunitetin ndaj sëmundjes. Por askush nuk mendon se gjetja e një fituesi do të jetë e lehtë, zhvillimi i vaksinave zakonisht kërkon vite. Këtë herë, studiuesit dhe qeveritë kombëtare nuk kanë aq shumë kohë, shkruan Eve Sneider për wired.com.

Në të gjithë botën, afër 5 milionë njerëz janë infektuar me COVID-19 dhe mbi 315 mijë vdiqën. Masat e karantinës dhe mbyllja e ekonomisë kanë kushtuar shumë dhe mbi 35 milionë njerëz kanë humbur vendin e tyre të punës vetëm në Shtetet e Bashkuara. Siç shkruan virologu i njohur Peter Piot në një raport mbi përvojën e tij me COVID-19: “E vetmja strategji e vërtetë e daljes nga kjo krizë është një vaksinë që mund të aplikohet në të gjithë botën”, transmeton Telegrafi.

Edhe nëse shkencëtarët zhvillojnë një vaksinë të sigurt dhe mjaft të efektshme, Sneider vazhdon, askush nuk e di se si do ta shpërndajnë atë në miliarda njerëz. Fillimisht, vaksina do të jetë e vogël, varësisht nga mënyra se si do të funksionojë dhe si do të prodhohet, dhe potencialisht do të jetë e vështirë për t’u transportuar.

Kush do të ketë avantazhin?

Një mënyrë mund të jetë që fillimisht vaksina të jepet vetëm për anëtarët e grupeve të caktuara, beson Sneider. Sigurisht, dikush duhet të vendosë se cilat grupe do të kenë përparësinë. Ky urdhër nuk do të jetë i lehtë për tu përcaktuar. Edhe nëse përgjigja është se vaksina u jepet së pari “atyre që rrezikojnë të vdesin”, të dhënat epidemiologjike nuk tregojnë mjaft qartë se cili grup plotëson këtë kriter. Njerëzit e moshuar kanë më shumë të ngjarë të sëmuren rëndë dhe të vdesin, por studiuesit ende po përpiqen të përcaktojnë, për shembull, çfarë roli luajnë fëmijët në transmetimin e sëmundjes.

“Sa më të hollësishme të dhënat, aq më e lehtë do të jetë përcaktimi i grupeve të rrezikut, duke pasur parasysh rrezikun e infeksionit dhe rrezikun e sëmundjes serioze”, tha Andreas Handel, studiues i sëmundjes infektive në Universitetin e Xhorxhisë, për wired.com.

“Rreziku më i lartë” nuk është domosdoshmërisht kriteri më i mirë. Ndoshta personat me një rrezik të lartë të infeksionit, por një rrezik më i ulët i rezultateve serioze duhet të jenë në radhë të parë. Kjo mund të nënkuptojë dhënien e përparësisë për njerëzit në punë shumë të ekspozuara, të cilat përfshijnë shumë kontakte të publikut ose zgjidhjen e problemeve sistemike. Këto nuk janë vendime të thjeshta, shkruan Sneider.

Përparësi të rinjve së pari?

Përndryshe, ndoshta vaksina duhet së pari të shkojë te grupet që do të bëjnë më së miri, duke folur imunologjikisht. Për shembull, vaksina e gripit sezonal nuk është aq e efektshme tek të moshuarit. Nëse vaksina COVID-19 ka të njëjtat kufizime, do të jetë një problem.

Në të njëjtën kohë, mund të jetë një zgjidhje. Ndoshta basti më i mirë është dhënia e vaksinës njerëzve që kanë përgjigjen më të madhe imune ndaj tij, njerëzve të rinj dhe të shëndetshëm, për të filluar ndërtimin e imunitetit të tufave.

“Konceptualisht, është e mundur që është më mirë t’i jepni vaksinat grupmoshave që nuk janë aq të nevojshme, por në mënyrë indirekte të mbroni grupet e tjera. Prandaj, pyetja është nëse duhet të përqendroheni në dhënien e vaksinës për ata që nuk do të përfitojnë drejtpërdrejt sepse rreziku i tyre është më i ulët, por nëse vaksinohen, ata nuk mund të marrin sëmundjen dhe t’ua kalojnë prindërve të tyre”, tha Handel për wired.com.

Deri në kohën kur vaksina është në dispozicion, pandemia mund të ketë karakteristika krejtësisht të reja gjeopolitike. Studiuesit nuk presin që sëmundja të ndryshojë në ndonjë mënyrë të konsiderueshme, por nëse shfaqen shpërthime në vendet me infrastrukturë të dobët shëndetësore ose shoqëri civile të dëmtuar, do ta bëjë të vështirë për ta administruar vaksinimin, përcjell Telegrafi.

“Si do t’i marrim vendimet e shëndetit publik dhe etikës, brenda dhe globalisht, për të siguruar një qasje të barabartë dhe të përballueshme ndaj burimeve të pakta jetësore”?, pyet Lawrence Gostin, studiues i politikave të shëndetit publik në Universitetin Georgetown dhe bashkëautor i një artikulli mbi shpërndarjen e vaksinave të botuar së fundmi në The Journal, një shoqatë mjekësore amerikane.