Lajme Shqipëri

Homazhe për Ismail Kadarenë, personalitete të shumta të artit, kulturës dhe politikës respektojnë gjeniun e letrave

Para 8 muajve

Shqiptarët i japin sot lamtumirën e fundit shkrimtarit të mirënjohur Ismail Kadare, i cili ndërroi jetë në moshën 88 vjeçare, mëngjesin e 1 korrikut.

Personalitete të shumta të artit, kulturës të politikës shqiptare dhe kosovare, si edhe diplomatë të huaj po nderojnë kolosin e letrave shqipe Ismail Kadare. Homazhet kanë nisur në orën 9:00 në Teatrin Kombëtar të Operas, Baletit dhe Ansamblit Popullor.

Arkivoli i mbuluar me flamurin shqiptar është vendosur në skenën e TKOB, ndërsa në sfond është silueta e Nënë Terezës, me vellon e saj të murgeshës, të bardhë dhe me viza blu, duart që luten dhe rruzare me një kryq. Krahas muzikës funebre, në sfond po lexohen edhe poezitë e shkrimtarit.

Të veshura me të zeza e me lot në sy bashkëshortja Helena Kadare dhe dy bijat Gresa dhe Besjana presin ngushëllimet e një kortezhi të vazhdueshëm personalitetesh shtetërore, por edhe një numër i konsiderueshëm qytetarësh të thjeshtë. Pak metra më tutje është vendosur libri i ngushëllimeve dhe një foto e madhe e Ismail Kadaresë.

Në nder të Kadaresë sot Shqipëria dhe Kosova janë në zi, ndërsa në dy vendet flamujt janë ulur në gjysmështizë.

Në ceremoni ishin të pranishëm dhe ish-presidentët Rexhep Mejdani dhe Alfred Moisiu, kreu i Kuvendit të Republikës së Kosovës Glauk Konjufca, 40 deputetë nga Kuvendi i Kosovës, presidentja Vjosa Osmani, kryeministri i Kosovës Albin Kurti.

Ndërkohë homazhe kanë kryer edhe Presidenti i Shqipërisë Bajram Begaj dhe kryeministri Edi Rama.

Të pranishëm ishin gjithashtu dhe deputetë të Kuvendit, si dhe personalitetet të tjerë nga bota e artit dhe kulturës nga e gjithë bota shqiptare.

Homzahe u kryen dhe nga miqtë e tij shkrimtarë, ku mes tyre Preç Zogaj, Rita Petro dhe Fatos Kongoli e cilësuan Kadarenë si një shkollë letrare me veprat e tij që nuk do të vdesin kurrë.

“Kadare është shkrimtar i madh i përmasave botërore. E kam adhuruar gjithmonë si autor Kadarenë dhe atëherë kur nuk më shkonte mendja të bëhesha unë shkrimtar. Vitet e fundit u miqësuam me njëri tjetrin. Kishim një mik të përbashkët dhe vila e Kadaresë në Qerret takoheshim shpesh. Më ndodhte të takohesha dhe në raste festash. Ismaili nuk është shkrimtar i zakonshëm. Është shkollë letrare”, tha Fatos Kongoli.

“Shkrimtari Kadare do të vijojë të jetë mes nesh edhe kur ne të mos jemi. Nuk ka shtëpi pa një libër të Kadaresë. Madje dy ditët e para, 1 dhe 2 korrik, (Kadare vdiq më 1 korrik) qielli ishte shumë I ngrysur njëlloj si në romanet e Kadaresë. Ai donte një diell perëndimor. Është shkrimtari I të gjithë shqiparëve”, tha shkrimtarja Rita Petro.

“Vdekja e tij do shërbeje për të rivendosur në lartësinë e merituar konceptin për letërsinë. Ka një keqkuptim për letërsinë sot, se shumë autorë, nuk e startojnë nga majat. Majat janë fillesat e gjithë atyre që fillojnë”, tha Preç Zogaj.

Në orën 13.00 çdo veprimtari do të ndërpritet dhe do të mbahet një minutë heshtje në nder të kolosit të letrave shqipe.

Lindur më 28 janar 1936 Gjirokastër, ku përfundoi edhe arsimin e mesëm; Gjuhë – Letërsi në Tiranë, më pas dy vjet vjet studime në Moskë në Institutin e Letërsisë Botërore “Maksim Gorki”, Kadare është përfaqësues kryesor i letërsisë shqipe nëpër botë dhe përkthyer në 45 gjuhë. Vitet e fundit i ndau mes Francës dhe Shqipërisë.

Shkrimtari së fundmi mori dekoratën më të lartë franceze, më 1 janar 2020, nga Presidenti i Francës, Macron, “Oficer i Madh i Legjionit të Nderit”. Është nderuar me shumë çmime ndërkombëtare, mes të cilëve Çmimin “Man Booker International” më 2005, çmimin “Princesa de Asturias” për Artet më 2009 dhe Çmimin “Jeruzalem” më 2015. Autor i 71 veprave, ai shquhet kryesisht për prozë, por me kontribut edhe në dramaturgji, poezi dhe përkthime.