Cili është plani i NATO-s për Ukrainën?

Ngjashëm me vitet 1950, NATO edhe këtë 75 vjetor kërkoi një doktrinë strategjike efektive për të lundruar në një mjedis të ri, sfidues.

Hapi i parë mund të përfshijë integrimin gradual të Ukrainës, por vetëm pasi të përfundojë konflikti me Rusinë.

Ndërsa u mblodhën në Uashington për të festuar 75 vjetorin e aleancës, krerët e shteteve anëtare të NATO-s kanë ndërmarrë hapin e parë në hartimin e arkitekturës së sigurisë evropiane.

“E ardhmja e Ukrainës është në NATO. Ne do të vazhdojmë ta mbështesim atë në rrugën e saj të pakthyeshme drejt integrimit të plotë euroatlantik, duke përfshirë anëtarësimin në NATO”, njoftuan krerët në një deklaratë të përbashkët.

A mund të jetë ky një propozim post-brainstorming apo një ofertë që synon të bëhet objektiv aktual politik dhe strategjik?

Pika 16 e Deklaratës së Samitit të Uashingtonit të NATO-s thotë: “Ne riafirmojmë se do të jemi në gjendje ta ftojmë Ukrainën për t’u bashkuar me aleancën kur aleatët të bien dakord dhe të plotësohen kushtet”.

Kjo do të thotë se megjithë mbështetjen e shprehur nga disa anëtarë, si blloku nordik, baltikët, polakët, rumunët dhe britanikët, konsensusi që Ukraina t’i bashkohet përfundimisht aleancës nuk është unanim midis të 32 vendeve të NATO-s.

Dhe, së fundi, por jo më pak e rëndësishme, “kushtet” varen edhe nga stabiliteti relativ ushtarak i Ukrainës. Armiqësitë e saj me Rusinë duhet të pushojnë, por edhe një armëpushim i thjeshtë duket të jetë perspektivë e largët.

“Ngërçi në Ukrainë do të vazhdojë të jetë një dhimbje koke për aleancën. Pranimi i Ukrainës në NATO do të varet nga reformat e mëtejshme të mëdha brenda vendit, nga përfundimi i luftës dhe nga konsensusi midis aleatëve që aleanca është gati për këtë: tre kushte madhore që nuk plotësohen fare”, tha Jan Wouters, pedagog në Universitetin Katolik të Leuven, KU Leuven.

Siç raportohet, rezultati kryesor i 75 vjetorit të NATO-s është se aleanca e ka rizbuluar qëllimin e saj.

Pika 6 e Deklaratës së Samitit vë në dukje se “më shumë se dy të tretat e aleatëve kanë përmbushur angazhimin e tyre për të paktën 2% të PBB-së për shpenzimet vjetore të mbrojtjes dhe lavdërojnë ata aleatë që e kanë tejkaluar atë”.

Rrethanat aktuale dhe paqëndrueshmëria globale në rritje po i vendosin çështjet e sigurisë në ballë të prioriteteve buxhetore kombëtare.

Jan Wouters thotë se “Rusia shihet si më agresive dhe e rrezikshme se kurrë, me Kinën që paraqet sfida në rritje”.

Që nga viti 2014, pas aneksimit të Krimesë nga Rusia, Ukraina është duke u integruar në mënyrë progresive në strukturat e NATO-s, shkruan euronews, përcjell Telegrafi.

“Ne pohojmë vendosmërinë tonë për të mbështetur Ukrainën në ndërtimin e një force të aftë për të mposhtur agresionin rus sot dhe për ta frenuar atë në të ardhmen. Për këtë qëllim, ne synojmë të sigurojmë një financim bazë minimal prej 40 miliardë euro brenda vitit të ardhshëm dhe të sigurojmë nivele të qëndrueshme të asistencës së sigurisë, duke marrë parasysh nevojat e Ukrainës, procedurat tona përkatëse të buxhetit kombëtar dhe marrëveshjet dypalëshe të sigurisë që aleatët kanë lidhur me Ukrainën”, vazhdon deklarata e NATO-s.

Një “Asistencë Afatgjatë e Sigurisë”

Kur përmendet Ukraina, termi i pakthyeshëm i referohet integrimit të thellë dhe gjithëpërfshirës të mbrojtjes dhe sigurisë së saj me mbështetësit e saj perëndimorë, duke theksuar se ndihma ushtarake nuk është e mjaftueshme.

Nga perspektiva e Asistencës Afatgjatë të Sigurisë, Ukraina mund të kërkojë një qasje strukturore.

A janë të aftë anëtarët e NATO-s, përfshirë evropianët dhe amerikanët, të krijojnë infrastrukturat e nevojshme për këtë qëllim?

“Problemi është se ne po përballemi me një inflacion të fortë ushtarak. Pra, të njëjtat predha artilerie, për shembull, ato 155 milimetra që janë shumë të përdorura nga ukrainasit, janë rritur në çmim pothuajse katërfish”, tha Bob Deen, analist për Institutin Clingendael në Holandë.

“Evropianët duhet së pari ta blejnë atë për ukrainasit dhe më pas ta blejnë për vete nga të njëjtët furnizues që tashmë kanë lista pritjeje dhe që kanë vështirësi në rritjen e prodhimit të tyre”, shtoi ai.

Sipas Deen, zgjidhja do të përfshinte rritjen e prodhimit brenda vetë Ukrainës.

“Tashmë, disa kompani perëndimore ose po hapin fabrika në Ukrainë ose po shikojnë mundësi për ta bërë këtë. Kostot e prodhimit janë dukshëm më të ulëta në Ukrainë krahasuar me Evropën Perëndimore, ku ka gjithashtu mungesë të personelit të kualifikuar”, shtoi Deen.

“Dhe është shumë e vështirë të hapësh, për shembull, një fabrikë municionesh në një vend si Holanda, i cili është shumë i populluar dhe jo shumë njerëz duan një fabrikë municionesh në oborrin e tyre. Epo, në Ukrainë, kjo është më e lehtë”, vazhdoi të thotë analisti.

“Por atëherë ju përballeni me sfidën e Rusisë që dëshiron të sulmojë këtë fabrikë. Prandaj, është thelbësore të rriten aftësitë e mbrojtjes ajrore të Ukrainës për të mbrojtur këto objekte gjatë ndërtimit”.

Prodhimi i armëve në Ukrainë do ta bënte rrugën e saj drejt NATO-s të pakthyeshme

Situata urgjente ushtarake në Ukrainë dhe nevoja për të mbështetur ushtrinë e saj kërkojnë vendime afatshkurtra, duke ushtruar presion mbi industrinë evropiane të armëve për të vepruar me shpejtësi në këto kushte.

“Ne duhet të blejmë shpejt çdo armë të disponueshme në treg. Kjo kërkon blerjen e armatimeve jo-evropiane, e cila ndikon negativisht në kapacitetin e industrisë së mbrojtjes për të zhvilluar prodhimin e saj”, tha Federico Santopinto, hulumtues në Institutin Francez Ndërkombëtar për Çështjet Ndërkombëtare dhe Strategjike (IRIS) në Paris.

“Financimi i industrisë së BE-së është një përparësi buxhetore. Kjo është arsyeja pse vendet evropiane brenda NATO-s i japin përparësi shmangies së strumbullarit të NATO-s në Azi dhe mbeten të fokusuara në Evropë, veçanërisht te kërcënimi rus”.

Nëse ky është prioriteti, Ukraina duhet të vendosë një objektiv të qartë, siç është arritja e integrimit të pakthyeshëm me Perëndimin, veçanërisht për qëllime strategjike. /Telegrafi/