Bekim Fehmiu, shkëlqim dhe tmerr

Nga: Stefan Simiq
Përktheu: Salajdin Salihu.

Gjurmët e tij njerëzore janë vulosur tek ne
E shkëlqyeshme dhe e tmerrshme – Bekim Fehmiu

Ka njerëz që bëhen më të mëdhenj sesa profesioni i tyre
Bëhen parim
Bëhen kriter

Bekim Fehmiu ishte më shumë se aktor
Dhe heshtja e tij përfundimtare u dëgjua më shumë sesa ata që flasin prore

Kishte diçka të shenjtë dhe të përkushtuar në shfaqjen e tij
Fytyra, zëri, shikimi, figura, personaliteti
Në sjelljen e tij kishte drejtësi, burrëri, dinjitet

Kur për herë të parë e pashë tek “Edukimi special” më magjepsi përgjithmonë
Jo si aktor, por si njeri
Luante vetveten
Kam dashur për shkak të këtij roli edhe vetë të isha edukues në shtëpi
sepse më magjepsi me lojën e tij

Nuk ishte aktrim – por mision
Ashtu edhe jetoi, krijoi, foli,
i vetëdijshëm për rolin e tij në shoqëri – ku nuk bëri kompromise
Ishte përherë me besë

Prandaj u tërhoq në kulmin e karrierës
në moshën kur zakonisht luhen rolet më të rëndësishme
Kështu veproi si pesëdhjetëvjeçar
Dhe heshti në banesën e vet në Zvezdarë
Në shenjë proteste refuzoi të shfaqej në media, në film, në teatër
E kjo e bëri të madh dhe të famshëm

Erdhi në Beograd si shqiptar
në moshën nëntëmbëdhjetëvjeçare
Si thotë në autobiografinë “E shkëlqyeshme dhe e tmerrshme”, që të dëshmohet, shpesh i duhej të punonte më shumë sesa të tjerët
Vazhdimisht ia shanë nënën shqiptare
Në provime gjithmonë shqyrtoheshin puna dhe reputacioni i tij
E sërish, fitoi shumë nga Jugosllavia
Admirimin, respektin, miqtë, dashurinë…
U martua me aktoren Branka Petriq, dashurinë e madhe nga studimet
Dhe ishte bashkë me të në Beograd deri në frymën e fundit

Kaloi provimin pranues për aktrim e pasi nuk dinte serbokroatisht
duhej menjëherë pas provimit ta mësonte gjuhën dhe gjithçka tjetër
Në ndërkohë aktroi edhe në gjuhën franceze, italiane, angleze, rumune,
dhe kudo luante rolet kryesore
me emrat më të mëdhenj të filmit të asaj kohe

Jetoi dhe mbijetoi pas ardhjes në Beograd, ku me vite mbartte qymyr
Si adoleshent punoi në ara dhe tezga që ta ushqente familjen
Dashuria e tij për familjen, nënën dhe vendlindjen Prizrenin është e pabesueshme

Bëri më shumë karrierë në botë sesa gjithë aktorët e tjerë
Atëherë e mbase edhe tani
ishte opsioni i parë për filmin “Kumbara”, në vend të Marlon Brandos
Aktroi Odiseun, Borën e Bardhë, Pavle Pavloviqin, aventurierin, dezertorin…

Individualist i madh që në plan të parë e kishte punën kolektive
Kur xhironte film të gjithë duhej të paguheshin
Edhe punëtori më i thjeshtë i filmit
Nuk dëshironte askush të ndihej i përçmuar

Shumica e konsideronin si jugosllavin më seksipil
Për shkak të gjuhës së tij specifike dhe karizmës

Dy librat e tij autobiografikë janë dy kryevepra
Me shumëçka krahasohen me veprat tona më të mira letrare
Veçanërisht libri i tij i dytë, në çdo aspekt

Pranë një jete të madhe ndodh edhe tragjedia e madhe

Kah fundi i tetëdhjetave në shenjë proteste hoqi dorë nga aktrimi
Nuk ishte i gatshëm të aktronte derisa zgjaste lufta dhe derisa ndodhnin krime në të gjithë anët
Si shqiptar në Beograd
Nuk mundi ta duronte propagandën antishqiptare
As atë antiserbe atje ku u rrit

Nuk mund ta honepste shkatërrimin e botës ku u maturua dhe së cilës i besoi

Nuk mund të honepste shumëçka dhe prandaj u mbyll në vetmi

Në vitet e fundit pikturonte dhe shkruante autobiografinë e vet
Banorët e ndërtesës në të cilën jetoi thonë se pothuajse nuk e shihnin
Kishte dhomën e tij, botën e tij, heshtjen e tij
Pikturat, librat dhe kujtimet që kishte fiksuar…

Për gjithçka ishte pedant e dinjitoz
Shpesh dinte t’u bërtiste njerëzve që nuk e respektonin rendin shtëpiak dhe hidhnin bërllok rreth ndërtesës

Në spitalin ku u mjekua një kohë, sipas deklaratës së doktoreshës, ishte pacienti më i përgjegjshëm nga gjithë pacientët e tjerë që kishte pasur

I përkushtuar, asket, vetmitar

Më 2010 ia shkrepi vetes në kokë
Dhe atë nga koburja që iu dha si dhuratë në vitet ’70 në shenjë kujtimi
pas xhirimit të filmit “Dezertori”

Nuk mundi më ta duronte
as veten, as këtë botë

Sherbexhia për të ka thënë se ishte një prej më të mëdhenjve
Sepse në aktrim nuk ka më të mëdhenj
Prandaj ai ishte i pari ndërmjet të barabartëve

Shumëkush ka folur për të, shumëçka
Dhe pastaj heshtën

Ashtu siç heshti Bekimi

Hiri i tij u derdh në Bistricë, në Prizren
Në prani të familjes
Kurse hiri i tij njerëzor është derdhur tek të gjithë ne
Dhe jam i bindur se ai do të jetojë përjetësisht

/Marrë nga numri i pestë i revistës “Akademia”/