“Besnikëria” që ka rrënjë të thella që në Luftën e Ftohtë: Pse Rusia është aleat i Sirisë dhe pse Putini mbështet presidentin Assad

Rreziqet e një konflikti midis SHBA-ve dhe Rusisë janë përshkallëzuar pasi presidenti amerikan, Donald Trump i ka dërguar një porosi Kremlinit duke e paralajmëruar për një sulm me raketa në Siri. Por pse Putinin po e shqetëson një sulm i tillë i mundshëm, gjegjësisht pse ai është aleati i parë i Assadit?

Presidenti i SHBA-ve, Donald Trump ka paralajmëruar Rusinë se vendi duhet të jetë “gati” për raketat që do të lansohen në vendin e shkatërruar nga lufta, Sirinë.

E Rusia u përgjigj duke thënë se raketat “duhet të fluturojnë drejt terroristëve, e jo mbi bazat legale të qeverisë siriane”.

Kërcënimet erdhën pas një sulmi të dyshuar të gazit kimik në Douma i cili vrau 80 sirianë, qyteti i fundit që mbajti rebelët në rajonin e Ghouta Lindore të Sirisë.

Megjithatë, Presidenti Bashar Assad ka mohuar ndonjë përgjegjësi për sulmin, përcjell Telegrafi.

Situata në Rusi është konfuze për të thënë më së paku, dhe ka disa vende dhe grupe të përfshira në konflikt.

Rusia dhe Irani janë mbështetësit kryesorë të administratës së Sirisë, ndërsa SHBA, Turqia dhe Arabia Saudite mbështesin rebelët qeveritarë.

Ndërkohë, Rusia, siç ka thënë, pritet gjerësisht të “shfarosë” çdo raketë që hyn në hapësirën ajrore siriane.

Megjithatë, një numër shtetesh po përpiqen të ushtrojnë presion ndaj Putinit për të thyer lidhjet e tij me regjimin e Asadit.

Por, pse Rusia është aleat i Sirisë?

“Besnikëria” midis Sirisë dhe Rusisë ka rrënjë të thella që në Luftën e Ftohtë. Gjatë viteve 1970 Bashkimi Sovjetik mori ndikim në Siri, duke i furnizuar me armë dhe ndihmë. Megjithatë, pasi Bashkimi Sovjetik u “shpartallua” në vitet 1990, Rusia e zvogëloi ndikimin e saj.

Kur Putini u bë president i Rusisë dhe Assad u bë president i Sirisë në vitin 2000, ata nuk kishin një marrëdhënie të ngushtë.

Megjithatë, kur Putin filloi të zgjeronte ushtrinë e Rusisë në mesin e viteve 2000, ai mendoi se ishte e mençur të fitonte aleatë të fortë në Lindjen e Mesme.

Richard Reeve, drejtor i Programit të Sigurisë së Qëndrueshme në Grupin Hulumtues të Oksfordit, tha: “Putini filloi të mendojë për zhvillimin e Rusisë përsëri si një fuqi e madhe”.

Marrëdhënia u zgjerua edhe më tej gjatë pranverës arabe, një serie protestash dhe demonstratash në Lindjen e Mesme dhe Afrikën e Veriut në vitin 2011.

Kur Libia arriti të përmbysë udhëheqësin e tyre afatgjatë, Muammar Gaddafi, Rusia e pa këtë si një minim të ndikimit të saj në botën arabe.

Kjo bëri që Putini të kërkojë aleatë në vende të tjera të rajonit, duke u kthyer përsëri në Siri dhe Assad.

E aleanca supozohet të ketë më pak lidhje me vetë Assadin dhe më shumë për interesat e Rusisë në rajon, shkruan DailyStar, përcjell Telegrafi.

Gjithsesi, Assad u bë zgjedhja e qartë për një aleat, sepse ai ishte një simbol i rezistimit të “revolucioneve” dhe përpjekjeve për “ndryshimin e regjimit”.

Prania e Rusisë në Siri është në thelb për të luftuar kundër Shtetit Islamik (IS), megjithatë, Putin ka sulmuar gjithashtu grupe të tjera që shkojnë kundër Assadit.

Rusia ishte duke e mbajtur Asadin dhe qeverinë e tij, duke nisur sulme ajrore kundër opozitës, duke dërguar forca speciale në grup dhe duke furnizuar trupat me ushqim dhe ndihmë.

Matthew Rojansky, drejtor i Institutit Kennan në Uashington në Qendrën Woodrow Wilson, thotë: “Regjimi ishte në prag të rrëzimit. Assadi kishte humbur pothuajse gjithçka. Ai ishte me të vërtetë në litarë”.

Ndërsa Daniel Treisman, profesor i shkencave politike në UCLA, shtoi: “Përfshirja ushtarake ruse ka arritur të paktën ta përkrahë përkohësisht situatën, duke lejuar regjimin e Asadit të fitojë territorin e marrë nga rebelët”.

Rojansky tha se Putini ndërhyri “për të ndaluar kryengritjen që kishte simpati amerikane dhe perëndimore. Ai donte të parandalonte që kjo të ndodhte në Siri”.

Por përveç këtyre, vlerësohet se Siria është e rëndësishme për Rusinë për shumë arsye, duke përfshirë edhe vendndodhjen e saj strategjike gjeografike në Lindjen e Mesme.

Kjo pasi që, ndër tjerash, flota detare e Rusisë në qytetin port të Sirisë Tartus lejon hyrjen në Mesdhe. /Telegrafi/