Lufta me lajmet e rrejshme. BBC zbërthen pesë shembuj nga presidencialet në Francë

Mbeten edhe pak më shumë se një muaj nga raundi i parë i zgjedhjeve në Francë. “Lajmet e rreme” që përpiqen të shtrembërojnë debatin politik po shihen gjithnjë e më shumë si një rrezik ndaj procesit demokratik.

BBC është duke punuar në bashkëpunim me CrossCheck, një projekt gazetarie i krijuar nga First Draft News, që përbëhet nga organizata informacioni përreth Evropës, për të verifikuar dhe hedhur poshtë lajmet e rreme që rrethojnë zgjedhjet e ardhshme në Francë. Më poshtë janë lajme që janë investiguar deri tani nga CrossCheck.

1. E PAVËRTETË: FUSHATA PRESIDENCIALE E EMMANUEL MACRON FINANCOHET NGA ARABIA SAUDITE

DATA E BOTIMIT: 24 shkurt 2017

IMPAKTI: Linku i lajmit ka gjeneruar pothuaj 100 mijë Like, Share dhe komente në Facebook

PRETENDIMI: Një histori e ndarë nga Marion Marechal-Le Pen, mbesa e kandidates presidenciale Marine Le Pen, pretendonte se fushata e Emmanuel Macron, një kandidat i qendrës, po financohej dhe mbështetej nga Arabia Saudite.

FAKTET: Lajmi është i rremë. Faqja ku ai u botua – LeSoir.info – kopjoi krejt pamjen e faqes së vërtetë të Le Soir – LeSoir.be – për të përhapur informacione të rreme.

Kur Marion Marechal-Le Pen shkruajti në Twitter: “30 për qind e fushatës së Macronit e financuar nga Arabia Saudite? Ne kërkojmë transparencë”, ajo duk se kishte një burim të respektuar. Le Soir është një gazetë belge në gjuhën franceze, e themeluar në vitin 1887.

Por, kish patur një dredhi digjitale. Dikush kishte klonuar faqen e gazetës për të bërë lajmin të dukej i besueshëm dhe botoi një histori të rreme në një faqe interneti me adresë të ngjashme – LeSoir.info. Për të mbuluar më tej gjurmët e autorit, klikimi në secilën nga lidhjet në faqen e lajmeve të rreme, të shpinte tek faqja e vërtetë e Le Soir. Është e paqartë se kush e krijoi lajmin e rreme, por domaini i faqes së rreme është i regjistruar në emrin e Thomas Donald në Delaware, Shtetet e Bashkuara. Le Pen e fshiu mesazhin e saj.

2. E PAVËRTETË: KJO HARTË TREGON DHUNËN AKTUALE NË GJITHË FRANCËN

DATA E BOTIMIT: E ndryshme.

IMPAKTI: Harta është ndarë gjerësisht në mediat sociale, duke mbledhur mijëra share dhe retweets. Një postim në Facebook i publikuar më 15 shkurt 2017 është ndarë më shumë se 12.500 herë.

PRETENDIMI: Përdoruesi i medias sociale Bernard Barrier ndau këtë grafik, duke pretenduar se ai tregon plotësisht “përleshjet midis turmave dhe policisë”.

FAKTET: Harta u botua për herë të parë në nëntor 2005 dhe nuk është një tregues i saktë i tensioneve aktuale sociale në Francë.

Pas vdekjes së të rinjve francezë Zyed Benna dhe Bouna Traore, në tetor 2005, Franca u përfshi në trazira. U shpall gjendja e jashtëzakonshme dhe forcat e policisë u sulmuan, mbi 9,000 makina u dogjën në “banlieues” e periferive, zona të varfëra me komunitete të mëdha emigrantësh.

Harta, e cila për herë të parë u shfaq në një artikull të “Daily Telegraph” më 8 nëntor 2005 për të ekspozuar trazirat e atëhershme, është ndarë me mijëra herë në mediat sociale në javët e fundit. Llogaritë e ekstremit të djathtë kanë pretenduar në mënyrë të gabuar se ajo përshkruan trazirat aktuale në Francë dhe e kanë përdorur për të mbështetur ekzistencën e zonave ku ndalohet të hysh.

3. E PAVËRTETË: SHTETI FRANCEZ DO TË SHPENZOJË 100 MILIONË EURO PËR TË STREHUAR IMIGRANTË

DATA E BOTIMIT: 10 mars 2017

IMPAKTI: Deri më sot, adresa në internet e lajmit ka gjeneruar afro 10.000 pëlqime, share dhe komente në Facebook

PRETENDIMI: Faqja e internetit La Gauche m’a Tuer (që përkthehet “E majta më vret”) botoi një lajm, duke pretenduar se Banka për Zhvillim e Këshillit të Evropës, do t’i japë shtetit francez hua prej 100 milionë euro, për të blerë hotele me qëllim strehimin e azilkërkuesve.

FAKTET: Dy lajme të veçanta janë bashkuar dhe ndryshuar, duke shtrembëruar të vërtetën dhe ekzagjeruar ndihmën në dispozicion të azilkërkuesve.

Le Figaro shkruan se grupi i hoteleve Accor është duke i shitur 62 nga hotelet e veta Nationale Immobiliere Societe (SNI), një projekt strehimi të komunitetit. SAMU Social, një shërbim publik humanitar që ofron strehim emergjence në disa qytete të Francës, do i referojë projektit njerëz që kanë nevojë për shtëpi, duke përfshirë azilkërkues.

Krejtësisht pa lidhje me këtë, në vitin 2015 një degë e SNI, Adama, mori hua 100 milionë euro nga CEB. Adama ndihmon njerëzit në vështirësi, duke përfshirë edhe punëtorët në rrethana të pasigurta, njerëz me përfitime minimale sociale, azilkërkues dhe emigrantë.

4. E PAVËRTETË: MARINE LE PEN KRITIKOI “MASHA DHE ARIU”, SEPSE MASHA MBAN SHAMI

DATA E BOTIMIT: 26 shkurt 2017

IMPAKTI: Një tweet nga shkurti u nda (retweet) mbi 1700 herë.

PRETENDIMI: Një llogari kundër Frontit Nacional në Twitter shkruante se kandidatja presidenciale franceze dhe udhëheqësja e Frontit Nacional, Marine Le Pen ka kritikuar filmin me kartona për fëmijë, Masha dhe Ariu, sepse Masha mban veshur një “shami”.

FAKTET: Marine Le Pen nuk e ka shkruar këtë në Twitter – fotografia që shfaqet si provë është e montuar. Faqja satirike secretneës.fr botoi një artikull në vitin 2014, me të njëjtën temë.

Teksa Marine Le Pen vizitoi Nantën për një tubim në shkurt, një tweet i cili qëllimisht zbulonte kritikën e saj ndaj filmit me kartona për fëmijë u përhap në Twitter. Por ishte një falsifikim.

Personi prapa tweet-it, i cili donte të mbetej anonim, i tha Crosscheck se dëshironte që të tregonte se “sa e lehtë është që të dizinformosh në Twitter” dhe se “ishte pjesë e luftës kundër [grupeve të ekstremit të djathtë]”.

5. E PAVERTETE: SHTETI FRANCEZ PO ZËVENDËSON PUSHIME PUBLIKE TË KRISHTERA ME FESTA MYSLIMANE DHE HEBREJE

DATA E BOTIMIT: 12 mars 2017.

NDIKIMI: Adresa në internet e lajmit ka gjeneruar rreth 6000 like, shere dhe komente në Facebook.

PRETENDIMI: Disa faqe interneti franceze kanë hedhur lajmin se do të futen edhe dy festa publike myslimane dhe hebreje.

FAKTET: Qeveria nuk ka bërë të ditur një propozim të tillë, edhe pse një think tank, Terra Nova, e ka mbrojtur idenë.

Futja e festave myslimane dhe hebreje në Francë nuk është një ide e re. Deputetja Eva Joly propozoi diçka të ngjashme, kur ishte kandidate presidenciale, duke përfaqësuar të Gjelbëritr në vitin 2012. Dhe një raport i fundit nga think tanku, Terra Nova, e ka rindezur debatin, kur rekomandoi “integrimin e të paktën dy datave të rëndësishme, Yom Kippur dhe Bajramit, si ditë festash”.

Megjithatë, qeveria nuk ka njoftuar një masë të tillë dhe rekomandimet e analistëve nuk besohet se do të miratohen. /bota.al/