Masakrohet gjuha shqipe në Maqedoni

Përdorimi i gjuhës shqipe në Maqedoni po merr përmasa shqetësuese, duke marrë parasysh gabimet e shumta gjuhësore që vërehen nëpër mbishkrimet e atyre pak institucioneve që kanë nisur përdorimin e saj zyrtar. E njëjta gjë ndodh me gjuhën edhe në tabelat udhëzuese, transportin publik, faturat e ndërmarrjeve publike, e kështu me radhë.

Në bazë të ndryshimeve kushtetuese të paskonfliktit të vitit 2001, gjuha shqipe u bë gjuhë e dytë zyrtare në Maqedoni, por përdorimi i saj vazhdon të hasë në pengesa të shumta, ndërsa edhe në ato vende ku zbatohet, përdoret me bastardime të shumta, njofton REL.

“Mendoj se ka një papërgjegjësi totale ndaj përdorimit të gjuhës shqipe, veçmas nga institucionet publike, nuk funksionon asnjë lloj mbrojtje institucionale. Domethënë duhet të ekzistojnë sanksione për çdo gabim që i bëhet gjuhës shqipe, sepse këto çoroditje gjuhësore, jo vetëm gabime ortografike, por edhe gabime sintaksore nëpër dokumentacionet zyrtare, thjesht e cenojnë atë që ne e quajmë kështjellë e gjuhës”.

“Mendoj se para së gjithash, duhet të funksionojë sanksionimi për të gjithë ata që i lejojnë këto bastardime të gjuhës shqipe”, thotë Salajdin Saliu, profesor i gjuhës shqipe në Universitetin e Tetovës.

Gjithashtu lexo: E çuditshme: I jepet hapësirë sërbishtes në Tetovë, shqipja ende e diskriminuar (Foto)

Dervish Halimi, përkthyes i autorizuar gjuhësor, thotë se përkthimet nga gjuha shqipe bëhen nga njerëz jo profesionistë, të cilët marrin guximin t’i hyjnë një pune që nuk ka asgjë të përbashkët me profesionin e tyre. Sipas tij, kjo mundësohet nga drejtuesit maqedonas të institucioneve, të cilët neglizhojnë gjuhën shqipe duke ia lënë çështjen e përkthimeve kuadrit joadekuat.

“Moskujdesi ndaj zbatimit të gjuhës bie normalisht mbi ata që e përfaqësojnë vullnetin politik të shqiptarëve. Ata, nëpërmjet funksionarëve që i kanë aty, duhet të kontaktojnë profesionistët e gjuhës dhe të gjitha botimet para se të dalin në opinion, t’i filtrojnë në aspektin profesional”, konsideron Halimi.

Ai thekson rëndësinë e mbrojtjes me ligj të çështjes së përdorimit të drejtë të gjuhës shqipe, ashtu siç është rregulluar edhe për gjuhën maqedonase.

“Në qoftë se duam që gjuhët të kenë të njëjtin nivel, atë fillimisht duhet të barazohen me ligj dhe pastaj të kujdesemi edhe për zbatimin e tyre në praktikë. Pra, kjo duhet të realizohet përmes një marrëveshjeje politike që kjo çështje të marrë formën e ligjit dhe më pas, edhe ne si intelektualë, si shkencëtarë, si profesionistë, të mundemi nesër të kemi përgjegjësi nëse nga pakujdesia bëjmë gabime të tilla”, thekson Halimi.

Qemal Musliu, këshilltar në Kuvendin e Shkupit thotë se çështja e përdorimit zyrtar të gjuhës shqipe, si dhe e zbatimit të saj të drejtë, disa herë është ngritur nga këshilltarët e BDI-së që përfaqëson, por deri më tani nuk është arritur ndonjë rezultat konkret.

Edhe pse çështja e përdorimit zyrtar të shqipes rregullohet me akte ligjore të veçanta nga Kuvendi i Shkupit, Musliu thotë se çështja duhet të rregullohet me një ligj të ri nga Kuvendi i Maqedonisë.

“Kohët e fundit kemi një ngritje të nivelit të përdorimit të gjuhës shqipe, por me gabime gjuhësore sa të duash, si në autobusët urban dhe në tabelat udhëzuese nëpër qytet. Për këtë arsye kam kërkuar që Kuvendi i Shkupit të ngrejë një iniciativë për formimin e një organi, i cili do ta mbikëqyrë edhe përdorimin e gjuhës shqipe, por edhe drejtshkrimin e gjuhës shqipe që të mos bëhen gabime gjatë përdorimit të saj, Por, fatkeqësisht kjo punë duhet të rregullohet me ligj, e ligjet dihet se miratohen në Kuvendin e Maqedonisë”, thotë Musliu.

Probleme me zbatimin e gjuhës shqipe ka edhe në shumë sfera tjera, si në tekste shkollore, botimin e ligjeve, por edhe në shumë ndërmarrje tjera private, të cilat përkthimet kryesisht i bëjnë nga interneti, që në të shumën e rasteve e humbin edhe kuptimin e vetë prodhimit.

Gjuha shqipe edhe pse është gjuhë e dytë zyrtare në Maqedoni, ajo deri më tani ka gjetur zbatim të pjesshëm vetëm në Kuvend, si dhe në komunat ku shqiptarët përbëjnë mbi 20 për qind të numrit të popullatës të përgjithshme./Telegrafi/