Zbatimi i Ligjit për gjuhët, sfidë për Maqedoninë

Njohësit e çështjeve politike në Maqedoni thonë se jetësimi në praktikë i Ligjit për përdorimin e gjuhëve, përmes të cilit gjuha shqipe arrin një shtrirje më të gjerë në të gjitha institucionet e shtetit, do të varet nga vullneti i bartësve të institucioneve si dhe financave që do të ndajë shteti për këtë çështje, sa i përket ekipimit të tyre me kuadër profesional.

Ndërkohë, zëvendëskryeministri për çështje të integrimeve Bujar Osmani, pas miratimit të ligjit në fjalë, ka bërë të ditur se pritet miratimi edhe i dy ligje, përmes së cilave do të themelohen dy intitucione, që do të jenë përgjegjëse për zbatimit në praktikë të Ligjit për gjuhët.

Në këtë drejtim, Osmani ka thënë se zbatimi në praktikë i Ligjit për gjuhët do të jetë sfidë edhe për vetë drejtuesit e institucioneve. Por, njohësit e çështjeve politike thonë se në praktikë, zbatimi i ligjit do të hasë në vështirësi për shkak të klimës që është krijuar që në miratimin e tij.

“Në aspektin praktik, zbatimi i gjuhës shqipe si gjuhë zyrtare do të hasë në shumë vështirësi për shkak të pengesave që pritet t’i bëjnë institucione të caktuara, të cilët udhëhiqen nga drejtorë që kanë paragjykime dhe të cilët nuk do të jenë të gatshëm, përveç nëse nuk do të jepet një direktivë e fuqishme nga qendra, se ligji duhet të zbatohet me përpikmëri, sepse sa i përket kulturës institucionale këtu në Maqedoni, institucionet nuk zbatojnë ligjet, por urdhrat nga lartë”, thotë për Radion Evropa e Lirë Dervish Alimi, ligjërues në Fakultetin Filologjik në Universitetin e Tetovës.

Sulejman Rushiti ish-ministër i Arsimit për Radion Evropa e Lirë shpreh frikën, siç thotë ai, të qenurit “dëshmitarë të mungesës së vullnetit të zbatimit të këtij ligji”.

“Druaj se do të vazhdojë odiseada, siç ka qenë gjithmonë, kur duhet të realizohet një e drejtë për shqiptarët edhe kundrejt ligjit. Bisedimet për formimin e qeverive të ardhshme do të kenë monedhë kusuritjeje pikërisht këtë çështje”.

“Mendoj se është koha kur duhet të flitet për hapje të mentaliteteve, cilësi, ndryshim të konceptit të funksionimit të politikëbërjes dhe të mos mbetemi peng i një koncepti të vjetër, që është dikush që jep dhe dikush merr nga një hise e këtillë. Duhet që përfundimisht të mendohet se çdo përmirësim, qoftë të një grup etnik apo grup i margjinalizuar është përmirësim i gjithë shoqërisë”, thotë Rushiti.

Ndryshe, në bazë të Ligjit për përdorimin e gjuhëve, ku gjuha shqipe është definuar si gjuhë të cilën e flasin mbi 20 për qind e popullatës së përgjithshme në Maqedoni, parashihet që gjuha shqipe të përdoret si gjuhë zyrtare, si në të folur ashtu edhe në të shkruar, në të gjitha institucionet e pushtetit qendror dhe atij vendor.

Zyrtarizmi i gjuhës shqipe paraqet një nga shtyllat bazë të Marrëveshjes së Ohrit, dokument ky që i dha fund konfliktit të armatosur në vitin 2001 në Maqedoni.