Shqipëri, 30 vite nga triumfi i “Qëndresës” antikomuniste

Demokracia shqiptare, më 20 shkurt, përkujton historikun e shembjes së diktaturës komuniste, duke u përqendruar në ato ngjarje që ndodhën në kryeqytet.

Në këtë ditë, populli i Tiranës rrëzoi nga piedestali në qendër të sheshit Skënderbej, monumentin e Enver Hoxhës, i cili u tërhoq zvarrë.

Në fakt rrëzimi i simboleve komuniste kishte përfshirë gjithë Shqipërinë dhe më shumë se 700 studentë ndodheshin në greve urie, duke kërkuar ndër të tjera edhe heqjen e emrit të diktatorit Hoxha nga universiteti i Tiranës.

Mijëra qytetarë u mblodhën në sheshin kryesor të Tiranës për t’ju bashkuar studentëve.

“E duam Shqipërinë si gjithë Evropa”, ishte parulla e demonstruesve të 30 viteve më parë, në Tiranë.

Në kujtesë të ngjarjes simbol të rrëzimit të komunizmit në Shqipëri, Muzeu Kombëtar i Përgjimeve, “Shtëpia me Gjethe”, në kuadër të nismës “Muaji i Kujtesës”, ka zhvilluar ekspozitën “Qëndresa”, e cila do të qëndrojë e hapur për publikun deri më 28 shkurt.

Ky emër rrjedh si simbolikë e ngadhënjimit të komunizmit siç u shpreh dhe drejtoresha e muzeut,  Etleva Demollari.

Ekspozita mban imazhin e Musine Kokalarit, si “Martire e demokracisë” pasi ishte një nga 30 shkrimtarët e parë të burgosur në vitin 1960.

Në të, ekspozohen fotografi, dokumente, objekte personale të të burgosurve, pushkatuarve dhe internuarve, me të dhëna tronditëse për ata që humbën edhe jetën në burgjet e komunizmit.

Një ndër protagonistët e ngjarjes së 20 shkurtit, Fatmir Merkoçi, rrëfeu për Albanian Post përjetimin e tij që nga pikënisja, rrjedhën e revoltës pa skenar sipas tij, deri tek ndodhia personale dhe ndjesitë e atij çasti të madh.

Data 20 shkurt 1991 për Shqipërinë, do të mbetet ndër datat më domëthënëse të historisë së mundimshme, pasi u përurua periudha e lirisë nga ideologjia dhe nga regjimi komunist që cënoi popullin dhe vendin ne mënyrë brutale.

Simbolika e bustit: 30 vjet më vonë

Njerëzit dëshmuan një nga veprimet e fundit masive që shënoi fundin e socializmit shtetëror në Evropë. Bëhej fjalë për rrëzimin e statujës së Enver Hoxhës, udhëheqësit historik të Partisë Komuniste Shqiptare.

Njerëzit shihnin nga imazhet e drejtpërdrejta dhjetëra mijëra njerëz që merrnin me radhë litarët. Figura gjigande prej bronzi e një njeriu, portreti i të cilit ende qëndronte në këmbë pas vdekjes. E anonin sa majtas dhe djathtas, para se të humbte ekuilibrin e saj dhe të rrëzohej përtokë.

Statuja u tërhoq në sheshin kryesor të kryeqytetit, e ndjekur nga brohoritjet e “Lirisë”, “Demokracisë” dhe “Policia është me ne”.

Policia ishte me të vërtetë me protestuesit, por jo nga simpatia për kauzën e tyre. Partia Komuniste, në atë pikë ende në pushtet, u kishte dhënë urdhër të mos ndërhyjnë.

Gjatë javëve të kaluara të protestës, zyrtarë të rangut të lartë kishin kuptuar se ky sistem kishte humbur legjitimitetin e saj. Në sytë e shumicës nuk mund të kërkohej apo gjendej pajtueshmëria. Kanalet e huaja të lajmeve festuan lindjen e lirisë në atë që ata e quajtën diktaturën e fundit të Evropës.

Nga makinat te bunkerët: prania komuniste është ende në botë

Në Rusi të duket sikur udhëtarët transportohen prapa në kohë. Në bordin e një treni të natës në Evropën Lindore ose udhëtimi në hekurudhën e famshme Trans-Siberiane.

Shumica e ngarkesave me mallra kanë lëvizur përgjatë shinave që nga epoka sovjetike.

Makinat klasike janë sinonim i Havana-s dhe demonstrojnë sesa e ka prekur komunizmi Kubën deri më sot. Për disa dekada, qeveria socialiste e udhëhequr nga Fidel Castro lejoi që veturat pararevolucionare të bliheshin dhe shiteshin brenda vendit.

Është arsyeja sepse këto ditë ka rreth 60 mijë makina nga 1959 në rrugët kubane. Zakonisht vizitorët mund të shijojnë shëtitjen në këto automjete të vjetra, por aktualisht në vend ka kufizime për shkak të COVID-19.

Në Shqipëri, bunkerët prej betoni nga vitet 1960 në 1980 janë një pamje e kudogjendur. Ato u ndërtuan gjatë qeverisë komuniste të Enver Hoxhës, i cili e pa vendin e tij në kërcënim nga regjimet fqinje.

Pas rënies së Perdes së Hekurt, bunkerët u lanë të braktisur dhe shumë prej tyre janë të shkretuar. Disa janë kthyer në muze, streha për kafshë dhe madje edhe strehuese për njerëzit.

Kur komunizmi në Evropën Lindore u shkatërrua në 1989, statujat gjigande dhe simbolika e epokës nuk zgjatën më gjatë. Dikur ikona të forcës dhe unitetit, bustet masive ishin bërë të pakuptimta dhe u hodhën në rrugë dhe oborre.

Në disa vende megjithatë, këtyre statujave të braktisura u është dhënë një vend i ri qëndrimi.

I ndodhur në Sheshin e Kuq pranë Kremlinit, trupi i ruajtur i Vladimir Lenin ka qenë në shfaqje publike. Ka qëndruar në këtë mauzole që nga vdekja e liderit sovjetik në 1924 dhe ka qenë një atraksion i madh turistik që prej asaj kohe (hyrja është e lirë).

Balsamimi i trupave të udhëheqësve komunistë është bërë një praktikë popullore midis regjimeve.

I ndodhur në Sheshin e Kuq pranë Kremlinit, trupi i ruajtur i Vladimir Lenin ka qenë në shfaqje publike. Ka qëndruar në këtë mauzole që nga vdekja e liderit sovjetik në 1924 dhe ka qenë një atraksion i madh turistik që prej asaj kohe (hyrja është e lirë).

Balsamimi i trupave të udhëheqësve komunistë është bërë një praktikë popullore midis regjimeve.

Edhe pse trupi i Karl Marksit nuk u ruajt, varri i tij ndodhet në Varrezat Highgate në veri të Londrës. Është bërë një nga më të njohurat në botë, falë bustit të madh, me në krye mjekrën e famshme.

Linja përfundimtare e Manifestit Komunist është e gdhendur në mermer, i cili tani është i regjistruar në trashëgimi. Ironikisht, Marksi është varrosur pranë filozofit Herbert Spencer, i cili shpiku frazën “mbijetesa e më të fortit” dhe qëndroi kundër gjithçkaje që Marksi ëndërronte./Albanianpost/