Pse Zvicra nuk ka një kryeqytet?

Të huajt shpesh mendojnë se Cyrrihu, Gjeneva ose Berni janë kryeqyteti i Zvicrës, por ky shtet në të vërtetë nuk ka kryeqytet. Arsyeja për këtë janë zgjidhjet e ndërlikuara, të cilat janë të përcaktuara nga historia dhe mjaft pragmatike.

Për të kuptuar pse është kështu, duhet të kthehemi pas në krijimin e këtij shteti. Në fakt, ai u formua në vitin 1291 nga disa kantone, duke krijuar një bashkim të lirë.

Konfederata e Vjetër Zvicerane deri në fund të shekullit të XVIII-të nuk kishte një parlament në kuptimin e vërtetë të fjalës. Si një konfederatë e kantoneve të pavarura dhe sovrane, pa një bashkim të qartë, ajo kishte një Tagsatzung, kongres të dërguar nga kantonet.

Ky kongres ishte mbajtur në Luzern, Cyrih, Schwyz dhe shpesh në Frauenfeld dhe Baden. Interesante është se ai mbahej edhe në qytete si Konstanca, të cilat nuk ishin pjesë e konfederatës. Ushtria franceze sulmoi Zvicrën në vitin 1798, dhe Konfederatën e Vjetër Zvicerane e zëvendësoi Republika Helvetike, një shtet i centralizuar sipas modelit francez.

Kryeqyteti i kësaj republike, e cila ishte një shtet vasal i Francës, gjatë pesë viteve të ekzistencës së saj ishin Aarau, Luzern dhe Berni, por askush nuk ishte i kënaqur. Për të vendosur rend, Napoleon Bonaparta në vitin 1803 rivendosi kufijtë e kantoneve të vjetra dhe krijoi kantone të reja si Vaud dhe Aargau.

Konfederata e 19 kantoneve, e krijuar nga Ligji i Pajtimit, gjithashtu nuk kishte një kryeqytet. Gjatë kësaj periudhe, gjashtë qytete e ndërronin pozitën e kryeqytetit, ndër to Friburg, Solothurn, Bazel, Luzern dhe Cyrrihu. Historiani Andre Holenstein shkruan se kryeqyteti, i cili atëherë quhej “paraqyteti i Konfederatës”, prej vitit 1815 ndryshonte çdo dy vjet mes Cyrihut, Bernës dhe Luzernit.

Kompromisi tipik zviceran

Zvicra moderne si shtet federal u krijua në vitin 1848. Për të parandaluar përqendrimin e pushtetit në kantonet liberale pas Luftës së Sonderbundit në vitin 1847 dhe për të ruajtur federalizmin, u gjet një kompromis tipik zviceran. Kështu, deputetët e të dy dhomave të parlamentit në vitin 1848 zgjodhën Bernën si vendqendrën e institucioneve të pushtetit federal.

Arsyeja për këtë ishte vendndodhja e tij gjeografike dhe mbështetja e kantoneve ku flitet kryesisht gjuha frënge.

Për më tepër, ky qytet ofroi pa pagesë tokën për ndërtimin e ndërtesave të institucioneve federale, shkruan swissinfo.

Institucione të tjera të rëndësishme ndodhen në qytete të tjera të mëdha. Për shembull, Gjykata Federale është në Lozanë, Gjykata Federale Penale në Bellinzonë, ndërsa selia e Bankës Kombëtare të Zvicrës është në Cyrih dhe Bernë.

Që nga ajo kohë, Berni njihet si qyteti federal, megjithëse ky term nuk ekziston në kushtetutë. Historiani Holenstein mendon se deputetët, duke mos zgjedhur një kryeqytet, morën parasysh disponimin e kantoneve me popullsi katolike konservative.

Duket se kjo strategji ka pasur sukses, pasi Zvicra ka mbetur e qëndrueshme që nga ajo kohë dhe është vendosur si një nga demokratitë më të suksesshme në botë. /Telegrafi/