Legjenda për njeriun e mençur që la pa fjalë mbretin, tregime dhe supozime tjera – historia e lojës së shahut, të cilën e luajnë me miliona njerëz (Foto)
Historia e shahut daton shumë vite, dekada dhe madje edhe shekuj më parë! Por kush e ka shpikur me të vërtetë lojën që ne të gjithë e duam? Cila ishte origjina e kësaj loje që llogaritet edhe si një ushtrim mendor, të cilën e luajnë me miliona njerëz?
Shahu është i njohur në mbarë botën, i luajtur nga shumë njerëz, por rrënjët dhe origjina e kësaj loje nuk janë të qarta dhe janë shumë të debatueshme.
Ka një shumëllojshmëri të legjendave, tregimeve dhe supozimeve të thjeshta, rreth asaj se prej nga i ka fillimet loja e shahut.
Megjithatë, shumica e njerëzve mund të bien dakord se nuk ka pasur vetëm një individ i cili e shpiku lojën sepse është tepër komplekse me të gjitha rregullat dhe konceptet e saj – që të besohet se është krijuar nga vetëm një mendje njerëzore.
Gjithsesi, në artikullin vijues, ne do të shqyrtojmë rrënjët e ndryshme të lojës së shahut dhe t’ju mësojmë historinë e shahut me pak fjalë, përcjell Telegrafi.
Një legjendë e famshme
Një legjendë e lashtë që shumë fëmijë mund ta gjejnë edhe në librat e tyre është rreth mbretit indian Shihram dhe një njeriu të mençur në mbretërinë e tij.
Siç thuhet në legjendë, njeriu i mençur donte të bindte Shihramin për rëndësinë e çdo banori të mbretërisë së tij.
Kështu, ai shpiku një lojë për të përfaqësuar mbretërinë e përbërë nga vetë mbreti, mbretëresha e tij, kalorës dhe këmbësorë – duke dashur të dëshmonte se të gjithë ishin të rëndësishëm.
Mbreti e pëlqeu shumë lojën dhe e kuptoi se loja ishte ashtu si jeta e vërtetë. Prandaj, ai urdhëroi të gjithë në mbretërinë e tij për të luajtur shah!
Madje, Shihrami i ofroi njeriut të mençur një sasi shumë të madhe të arit dhe argjendit, si shpërblim – por njeriu i mençur nuk donte diçka të tillë.
Së bashku me mbretin, ai shkoi në një tavolinë shahu dhe i kërkoi që për “fushën” e parë, mbreti t’i ofronte atij një kokërr gruri, për të dytën – dy kokrra gruri, për të tretën – katër kokrra gruri, për të katërtën – tetë kokrra gruri – duke e dyfishuar sasinë deri në “fushën” e 64-të.
Por, fillimisht mbreti u ndie shumë i ofenduar, por më pas urdhëroi shërbëtorët e tij që të përmbushnin dëshirën e njeriut.
Në mënyrë të dëshpëruar, shërbëtorët erdhën në përfundim se një dëshirë e tillë nuk mund të plotësohej – pasi kërkohej një sasi tepër e madhe!
Mbreti e kuptoi se i mençuri i kishte dhënë atij një mësim të dytë. Ashtu si figurat në shah, nuk duhet t’i nënvlerësoni gjërat e vogla në jetë!
Kjo është një nga legjendat më popullore për historinë e shahut. Por me siguri, ka edhe shumë të tjera.
Një histori e shahut, përmes një libri
Një ditë, një burrë i quajtur H. J. R. Murray ishte i prirur për t’iu afruar rrënjëve të lojës së shahut.
Andaj, ai vendosi të ndajë zbulimet e tij me botën duke shkruar një libër, “Një histori e shahut”, në vitin 1913.
Në librin e tij, Murray supozon se historia e shahut filloi në veri të Indisë, udhëtoi në Persi, dhe pastaj u përhap në tërë kontinentin aziatik.
Në ato ditë u përdorën fjalë si “Shah!” – persisht për mbretin – ose “Shah Math!” – mbreti është i pafuqishëm – u përdorën në lojëra.
Këto fjalë janë shumë të ngjashme me termat që ne i përdorim sot me “Shah” dhe “Shah-Mat”. Rregullat ishin mjaft të ngjashme me rregullat e shahut që njohim sot.
Pastaj ai paraqet rolin e shahut mesjetar në Evropë gjatë Mesjetës, si udhëtoi nga Lindja e Mesme në Rusi dhe pastaj në Evropën Perëndimore.
Së fundi, në pjesën e tretë të librit të tij mbi historinë e shahut, autori arrin në fillimet e shahut modern në shekullin e 19-të siç e njohim sot.
Rrënjët kineze
Nuk ka vetëm të tillë që besojnë se shahu vjen nga India, por disa njerëz besojnë se shahu u shpik në Kinë.
Një legjendë tjetër thotë se shahu u shpik rreth 200 P.E.S nga një komandant, Hán Xin, i cili shpiku lojën për të përfaqësuar një betejë të veçantë.
Loja u bë e famshme nën emrin “XiangQi”. Loja ishte shumë ndryshe nga loja e shahut që ne e njohim sot.
Kishte figura të tjera, një bord tjetër, madje edhe rregulla të tjera.
Sipas këtij besimi, shahu shkoi nga Kina në Indi dhe Persia më pas, ku ngadalë u modifikuan në lojën e shahut që ne e njohim sot me një bord 8 × 8 dhe figura shahu të cilat i njohim edhe sot.
Nga epoka romantike në epokën e digjitalizuar
Deri në fund të shekullit të 15, shahu u ndryshua shumë herë, mbijetoi sanksionet nga Kisha e krishterë, si dhe ndalime të plota kohë pas kohe.
Deri në vitet 1880, loja u zhvillua në formën e lojës moderne të shahut. Kjo periudhë njihet si “epoka romantike e shahut”.
Shahu ngadalë fitoi karakterin e saj konkurrues dhe rregullat konkrete, duke u rritur në popullaritet në mesin e njerëzve.
Turneu i parë i shahut filloi të zhvillohet dhe madje edhe Kampionati Botëror i parë zyrtar u zhvillua në vitin 1886 ku Wilhelm Steinitz u bë i pari kampion botëror i shahut.
Veç kësaj, faqet e shahut dhe lojërat në internet u shpikën në mënyrë që epoka romantike të finalizohej dhe filloi një epokë e re teknologjike dhe e digjitalizuar.
Si përfundim, mund të thuhet se ekzistojnë një sërë hipotezash në lidhje me historinë e lojës së shahut dhe nuk ka asnjë person specifik që shpiku këtë lojë të mirënjohur. Ajo ka ndryshuar gjatë shekujve dhe ndoshta do të vazhdojë të ndryshojë me kohërat. /Telegrafi/
Lufta Prigozhin - Putin
Më shumëShpenzoi 100 dollarë për fustanin që do ta vishte në një dasmë, u shokua kur pa shoqërueset e nuses që kishin veshur të njëjtin
Balenciaga prezanton byzylykun e ri që duket si ngjitës - reagon interneti
Macja i 'kërkon' falje qenit, shikoni momentin e adhurueshëm
Metoda e pazakontë por shumë efektive e vendosjes së çarçafit në jorgan, influencuesja habit me videon në TikTok
Pronari paralajmëron qytetarët për strucin e lirë që vrapon shpejt dhe "godet shumë fort"
Një grua pa për herë të parë fëmijën e shoqes dhe pati një reagim prekës
Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123
Krijo hapësirën tënde të biznesit – zyre me qira te 4 Llulat – 300€/muaj ID-252
E zezë klasike, krejt sytë n’ty
Papuçe që t’flen kama n’to- Porositni me zbritje në Telegrafi Deals
Kapni zbritjen – atletet Nike për meshkuj tash me zbritje në Telegrafi Deals!
Kur nuk blen për vete, nuk blen as për kojshi – që do të thotë shfrytëzoje zbritjen në Telegrafi Deals
Sot harroni të gjitha hallet, ZBRITJA në Deals me na shku huq nuk na falet
Më të lexuarat
Njëri nga të kërkuarit për tentim vrasjen në Prishtinë e kishte rrahur reperin Fero në vitin 2018
Stradner: Vuçiq dhe Dodik po përgatisin jetësimin e idesë për "botën serbe"
I pyetur nga Bundesliga se cilit person të famshëm ia ka numrin e telefonit - Xhaka zgjodhi legjendën e futbollit
Mësohet se kush, përveç Serbisë, votoi kundër rekomandimit për anëtarësimin e Kosovës në Këshillin e Evropës
Hoxha: Grupe kriminale serbe po përgatiten për sulm në veri
"Unë thjesht dua të luaj futboll" - Vini Jr me një gjest të shëmtuar në miqësore, Laporte tallet me të pas ndeshjes