“CNN”: Ja pse Rusia dhe Turqia kanë nevojë për njëra-tjetrën

Vrasja e ambasadorit rus në Ankara, Andrei Karlov, dy ditë më parë, u duk se do të “nxehte” më shumë marrëdhëniet mes Turqisë dhe Rusisë. Marrëdhëniet mes këtyre dy shteteve kanë njohur një sërë incidentesh edhe më herët. Vrasja e ambasadorit, nga polici 22-vjeçar në një galeri arti në kryeqytetin turk, Ankara, nga shumë u cilësua si një shkëndijë e re.

Në një analizë të saj, “CNN” sqaron pse marrëdhëniet mes dy shteteve janë të qëndrueshme edhe pas sulmit, dhe pse këto dy superfuqi kanë ende nevojë për njëra-tjetrën: “Megjithatë Moska zyrtare nuk fajësoi Turqinë për këtë vrasje. ‘Ata (forcat e jashtme), duan të largojnë barrierën midis Moskës dhe Ankarasë me çdo çmim’, tha Leonid Slutsky, kreu i Komisionit të Sigurisë Kombëtare të Dumës, pak orë pas të shtënave.

Në fakt, të shtënat e dy ditëve më parë ka të ngjarë të afrojnë Moskën dhe Ankaranë, dhe ndoshta në kurriz të Shteteve të Bashkuara dhe NATO-s.

Të vendosura në mes të Evropës, Azisë dhe Lindjes së Mesme, Rusia dhe Turqia kanë qenë gjithnjë rivale. Gjatë Luftës së Ftohtë, Rusia dhe Turqia qëndruan në anët e kundërta të murit.

Dy vjet më parë, Rusia dhe Turqia debatuan përsëri mbi Ukrainën dhe aneksimin e paligjshëm të Krimesë. Erdogan ka qenë i etur që Turqia të bëhet lider rajonal në Lindjen e Mesme dhe një lojtar i rëndësishëm në skenën botërore. Sado e fuqishme dhe dinamike ka qenë ekonomia e saj në dekadën e kaluar, Turqia, varet nga tregtia e jashtme, turizmi, dhe, më e rëndësishmja, burimet e energjisë. Rusia është ndër partnerët kryesorë tregtarë të Turqisë. Disa milionë turistë rusë kanë shtuar disa miliona dollarë (afër 900 milionë $) për ekonominë e Turqisë. Më e rëndësishmja, Rusia furnizon 12% të naftës së Turqisë dhe 55% të gazit natyror të Turqisë.

Ndaj për Rusinë është shqetësues tensioni në rritje i Turqisë me Perëndimin dhe, në veçanti, me NATO-n, që ka sjellë Moskën dhe liderin e saj, Vladimir Putin, në tryezë me Turqinë. Turqia ka qenë një aleat i fortë i SHBA-ve dhe anëtare e fuqishme e NATO-s që nga viti 1952, duke kontribuar ushtrinë e dytë më të madhe të aleancës. Ajo ka kërkuar që të bëhet anëtare e Bashkimit Evropian që nga viti 1960. Megjithatë, që nga viti 2013, Tayyip Erdogan filloi të largohet nga të gjitha këto bashkëbisedime. Rrethuar nga akuzat për korrupsion, një ekonomi e dobësuar dhe një konfrontim me një ish-aleat, Erdogan braktisi metodat e mëparshme të politikave, të cilat fokusohen në qeverisjen në favor të politikës së pushtetit.

Ai shkoi nga politika dhe ekonomia e Turqisë drejt një lideri “të fortë”, i cili frenon lirinë e shprehjes, arreston kundërshtarët. Kohët e fundit, armiqtë kanë qenë Evropa – e cila ka ngecur në bisedimet e pranimit të Turqisë në BE – dhe SHBA-të. Dy gjëra janë të rënduara në marrëdhëniet amerikano-turke. E para është Siria. Ankaraja dhe Uashingtoni ranë dakord mbi fatin e Asadit, dhe, më së fundi, rolin e kurdëve sirianë. Së dyti, pas një përpjekjeje të dështuar për grusht shteti në korrik, Turqia dhe Shtetet e Bashkuara debatuan mbi ekstradimin e predikuesit mysliman Fethullah Gulen.

Erdogan fajësoi Gulen, një ish-aleat i cili jeton në Pensilvani, për komplot të grushtit të shtetit dhe dëshiron që Gulen të dalë në gjyq në Turqi. SHBA-të nuk kanë rënë dakord për një ekstradim. Kjo duket se ka zemëruar Erdogan, megjithatë, bëri Putin të lumtur. Rusia është e etur për të parë shpërbërjen e aleancës së NATO-s. Ndërkohë që vrasja e ambasadorit rus në Ankara do të zemëronte shumëkënd, Putin ka qenë i matur në përgjigjen e tij. Marrëdhëniet ruso-turke tani për tani janë të mira. Ata kanë nevojë për njëri-tjetrin. Çfarë do të ndodhë kur ata të ndalojnë së pasuri nevojë për njëri-tjetrin? Atëherë ne mund të presim për të parë anën e tyre të shëmtuar”. /Panorama/