Përdorimi i inteligjencës artificiale në shpërndarjen e dezinformatave në kohë fushate

Materiale të rreme që lidhen me kandidatët për partitë, kandidatët për kryeministër e deputetë për zgjedhjet parlamentare që do të mbahen më 09 shkurt në Kosovë, janë shpërndarë në rrjetet sociale që nga fillimi i fushatës elektorale.

Për krijimin dhe shpërndarjen e dezinformatave, për dallim nga fushatat paraprake, tani po përdoret inteligjenca artificiale. Video e fotografi të prodhuara nga inteligjenca artificiale janë prodhuar dhe janë shpërndarë në rrjete sociale, duke përfshirë Facebook-un dhe TikTok-un.

Më 13.01.2025, faqja në Facebook PDK, Nëndega Fshati Oshlan ka publikuar një fotografi në të cilën shihet kandidati për kryeministër nga Lëvizja Vetëvendosje, njëherit kryeministrit aktual Albin Kurtit, i veshur si pelegrin.

“Po bëhem sikur po falna, vetëm sa për t’ua marrë votat atyre që e quajnë veten myslimanë, pastaj e miratoj edhe ligjin për homoseksualët”- është shkruar në fotografi.

Pas kërkimit me makinën e kërkimit të imazheve Pim Eyes, portali kishte gjetur se fytyra e Kurtit është përdorë për të prodhuar këtë fotografi.

Përmes kërkimit në Google Lens, po ashtu portali evidentoi se e njëjta fotografi është publikuar edhe në disa faqe të tjera, të cilat kishin treguar se fotografia është prodhuar nga Inteligjenca Artificiale.

Gjithashtu, më 05.01.2025, një profil në Facebook (arkiva) ka publikuar disa fotografi të kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti.

Në fotografi pretendohet se Kryeministri ka veshur uniformë ushtarake. Portali, përmes aplikacionit për vërtetësinë e fotografive Hive Moderation ka gjetur se imazhet, kanë mundësi 99.9% se janë prodhuar me Inteligjencë Artificiale.

Kurse, përmes aplikacionit tjetër PimEyes, portali vërtetoi se fytyra e Kurtit është shkëputur nga fotografi tjera për t’i prodhuar fotografit e publikuara.

Përveç fotografive, përmes Inteligjencës Artificiale janë duke u fabrikuar edhe video të ndryshme, teksa politikanëve u mëveshët zëri i dikujt tjetër.

Më 28.12.2024, një faqe në Facebook (arkiva & arkiva) ka publikuar një video në të cilën shihet kryetari i Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës dhe njëherit kandidat për kryeministër, Ramush Haradinaj. Faqja pretendon se Haradinaj thotë “O Albin o djali jonë Vetëvendosja qysh po të shkon”.

Për të verifikuar këtë video, KALLXO.com ka analizuar materialin dhe ka vërejtur se zëri është shkëputur nga një video me përmbajtje satirike nga grupi humoristik Stupcat, me emër “Stupcat – Gëzuar Pavarësia 2006”.

Portali ka kontrolluar  vërtetësinë e videos duke gjetur se është përdorë një fotografi e Ramush Haradinaj e publikuar fillimisht në BBC në autorësinë e Reuters, e cila pas përdorimit të AI është kthyer në video material.

Sipas të dhënave në internet, kjo fotografi është realizuar më 11.06.2017, derisa Haradinaj ishte duke votuar në Zgjedhjet parlamentare të mbajtura atë ditë në Kosovë.

Cili është ndikimi i inteligjencës artificiale në fushatë?

Përdorim më të theksuar të inteligjencës artificiale në shpërndarjen e dezinformatave gjatë kësaj fushate për zgjedhjet parlamentare në Kosovë, të cilat mbahen më 09.02.2025, ka vërejtur edhe profesori i Gazetarisë në Universitetin e Prishtinës, Alban Zeneli.

Në këtë fakt sipas tij, mund të ketë ndikuar zhvillimi i fundit i teknologjisë në fushën e inteligjencës artificiale.

“Përdorimi i inteligjencës artificiale, për dallim nga fushatat e tjera është jashtëzakonisht i madh, ndoshta edhe për shkak të zhvillimit të fundit të teknologjisë sa i përket formave që lidhen me chatgpt dhe krijues të tjerë të përmbajtjes me anë të inteligjencës artificiale. Këto aplikacione të inteligjencës artificiale janë duke u shfrytëzuar në tri çështje: në krijim të përmbajtjes, në krijim dhe në mirëmbajtje të profileve të cilat edhe fotografitë edhe videot edhe përmbajtjen tekstuale e kanë të gjeneruar me inteligjencë artificiale”, tha Zeneli.

Sipas profesorit universitar, inteligjenca artificiale po përdoret nga secila parti politike, me qëllim që mesazhi i tyre politik të shpërndahet në masë. Ai shtoi se ky fenomen ka ndikim negativ, pasi që mesazhi që shpërndahet përmes inteligjencës artificiale është i rremë.

“Këtu nuk bëjnë përjashtim asnjëra nga partitë politike. Në observimin qe e kam bërë deri tani secila parti politike ose mbështetës virtual të krijuar me inteligjencë artificiale janë profile të ndryshme në media sociale, në Tiktok e Facebook kryesisht me anë të së cilave shpërndahen mesazhet politike të qytetarët”, shtoi mes tjerash Zeneli.

Sipas tij, ky fenomen ka ndikim negativ sepse krijon përshtypje e rreme që një kandidat ose një parti politike është e përkrahur nga një masë në media sociale.

“Po në të vërtetë nuk është ashtu sepse të gjitha këto profile që i diskutuam janë të krijuara me inteligjencë artificiale”, tha ai.

Duke e quajtur risi teknologjike që ka prekur shumicën e fushave, sidomos ato që ndërlidhen me komunikimin online dhe platformat online, profesori universitar Muhamet Jahiri, përdorimin e inteligjencës artificiale gjatë fushatës zgjedhore e konsideron të rrezikshme.

Jahiri, njëherit shefi i Departamentit të Gazetarisë në Universitetin e Prishtinës, thotë se është dashur krijimi i një mekanizmi ligjor për rregullimin e përdorimit të inteligjencës artificiale.

“Përfshirja e kësaj inteligjence në fushatën zgjedhore është diçka e rrezikshme, jo etike dhe manipulative. Institucionet gjegjëse është dashtë që para ciklit zgjedhor t’i paraprijnë me mekanizma ligjor rregullimit mbi përdorimin e saj në kohë zgjedhjesh, ngjashëm siç kanë vepruar vendet perëndimore, përfshirë edhe ShBA-të. Përdorimi i AI-së në një shoqëri që në esencë gjykimin kritik dhe nivelin e arsimit e ka shumë prapa vendeve të zhvilluara, këtë çështje e bënë edhe më serioze”, tha Jahiri.

Ai theksoi se dezinformimi përmes AI-së është i vështirë për t’u luftuar dhe evidentuar dhe mbi të gjitha e pa diktuar prej shumicës së qytetarëve.

“Kjo po përdoret jashtëzakonisht shumë nga ato grupet parapolitike që në esencë janë politike për të denigruar kundërshtarët, për të tërhequr qytetarët e pavendosur e lehtë të arritshëm, por edhe për të përfituar terren politik në zgjedhje”, tha Jahiri.

Qëllimi i shpërndarjes së dezinformatave përmes inteligjencës artificiale sipas profesorit Jahirit, është përfitimi në rezultat të zgjedhjeve.

“Qëllimi i përdorimit të saj është që të arrihet tek votuesit që janë preh e këtyre përmbajtjeve të cilët vështirë se mund ta dekonstruktojnë mesazhin e tyre, të prekin anën emocionale të tyre, dhe t’i zhvendosin ata nga problemet reale të tyre, duke iu krijuar përmes AI-së mite të rrejshme, zgjedhje të problemeve, dezinformim përmes kontekstit të rremë dhe formave të tjera manipulative. Qëllimi kryesor është përfitimi në rezultat të zgjedhjeve, propaganda që ata janë zgjedhja e vetme më e mira, denigrimi kundërshtarëve politik, denigrimi e gazetarëve dhe opinionbërësve duke u shitur se këta janë viktima të një fushate nga ta, por edhe për t’i zhvendosur nga problemet reale siç janë mos realizimi i shumë projekteve, inflacioni enorm me te cilën ballafaqohen qytetarët, por, edhe fakti se shumica absolute e subjekteve e sidomos subjektit kryesor në mungesë të prezantimit të një programi katër vjeçar të qeverisjes”, theksoi profesori universitar, Muahmet Jahiri.

Asistentët virtualë të krijuar nga inteligjenca artificiale janë bërë shumë të avancuar dhe përdoren në fusha të ndryshme, si shërbimi ndaj klientit, mjekësia, gazetaria dhe edukimi. Disa nga asistentët virtualë që janë zhvilluar dhe po përdoren së fundmi janë ChatGPT (OpenAI); Bard (Google, tani Gemini); Claude (Anthropic); Llama (Meta) dhe DeepSeek i zhvilluar nga kompania kineze DeepSeek AI.

Fushata pёr Zgjedhjet parlamentare nё Kosovё ka filluar zyrtarisht mё 11.01.2025. Për njё muaj, partitë politike pritet të mbajnë tubime elektorale me qytetarët, për të fituar besimin e tyre në garën për Zgjedhjet parlamentare që do të mbahen më 09.02.2025.

Për këto Zgjedhje janë certifikuar 28 subjekte politike me 1,280 kandidatë.

Sipas Ligjit, gjatë periudhës së fushatës zgjedhore subjektet politike kanë të drejtë:

– të organizojnë dhe të mbajnë tubime/ngjarje politike, tryeza të rrumbullakëta, konferenca për shtyp, fjalime, ose ndonjë aktivitet tjetër të ngjashëm, përmes së cilave ata mund t’i shprehin lirisht mendimet e tyre

– me qëllim të fitimit të përkrahjes nga votuesit e tyre;– të publikojnë dhe të shpërndajnë afishe, reklama dhe material tjetër lidhur me një fushatë zgjedhore; të bëjnë fushatë përmes cilitdo operator televiziv, të radios apo kabllor, gjithashtu edhe përmes revistave, shtypit, rrjetit telefonik, sistemit postar ose çdo lloj mjeti tjetër reklamues

– në pajtim me rregullat e KQZ-së dhe ligjet e tjera në fuqi.

Këto do të jenë Zgjedhjet e para të rregullta që Kosova mban që nga shpallja e pavarësisë më 2008. /KALLXO.com/