Konflikt i pashuar: Çfarë po ndodh në Siri 13 vjet pas luftës civile që nuk përfundoi kurrë?

Lufta civile e Sirisë është kthyer në qendër të vëmendjes pasi një koalicion i ri rebel filloi një sulm të befasishëm, duke përfshirë qytetin e dytë më të madh të vendit, Aleppo.

Ofensiva është hera e parë që forcat opozitare kanë pushtuar territorin në Aleppo që nga viti 2016, duke shkatërruar ‘ngërçin’ e luftës që nuk përfundoi kurrë zyrtarisht.

Konflikti i ripërtërirë, i cili vrau më shumë se 300,000 dhe dërgoi rreth 6 milionë refugjatë jashtë vendit, ka gjithashtu pasoja të gjera në të gjithë rajonin dhe më gjerë.

Ja çfarë duhet të dini.

Çfarë ndodhi në luftën civile të Sirisë?

Në kulmin e Pranverës Arabe në vitin 2011, demonstruesit pro-demokracisë dolën në rrugë në Siri duke bërë thirrje për rrëzimin e presidentit autoritar Bashar al-Assad.

Ndërsa forcat e Assadit shtypën lëvizjen pro-demokratike, filloi të formohej një opozitë e armatosur e përbërë nga milici të vogla dhe disa të larguar nga ushtria siriane.

Forcat opozitare – të decentralizuara, të përbëra nga ideologji të ndryshme, por me një qëllim të përbashkët për rrëzimin e Assadit – u mbështetën në mënyra të ndryshme nga fuqitë e huaja, duke përfshirë Turqinë fqinje, gjigantët rajonalë Arabinë Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe, si dhe SHBA-në.

Ndërsa forcat anti-qeveritare u rritën, aleatët e Sirisë, Irani dhe Rusia, shtuan mbështetjen e tyre.

Në terren, Garda Revolucionare e Iranit si dhe përfaqësuesi i saj libanez Hezbollah ndihmuan në luftimin e grupeve të armatosura rebele.

Në qiell, Forcat Ajrore Siriane u përforcuan nga aeroplanët luftarakë rusë.

Organizatat terroriste si Al Kaeda u interesuan për Sirinë, duke marrë një kauzë të përbashkët me opozitën e moderuar siriane, e cila nuk e mirëpriti përfshirjen xhihadiste.

Por deri në vitin 2014 ekstremistët dominuan dhe ISIS filloi të përhapet në të gjithë vendin, shkruan CNN, përcjell Telegrafi.

Nga frika se Siria do të bëhej vatër e përhershme e terrorit, ndërhyri një koalicion ndërkombëtar i udhëhequr nga SHBA-ja me fokus eliminimin e grupit, por pa u përballur me regjimin sirian.

Forcat Demokratike Siriane (SDF) – një partner amerikan i përbërë nga luftëtarë kurdë – luftuan kundër ISIS-it, duke i dhënë fund ekzistencës territoriale të grupeve.

Në vitin 2020, Rusia dhe Turqia ranë dakord për një armëpushim në provincën e fundit të mbetur nga opozita, Idlib, duke rënë dakord për të krijuar një korridor sigurie me patrulla të përbashkëta.

Nuk ka pasur asnjë shpërthim të madh që atëherë, por qeveria e Sirisë nuk e rifitoi kurrë të gjithë territorin e saj.

Dhe siç tregojnë ngjarjet në Aleppo, rezistenca e armatosur nuk u shua kurrë.

Pse është rindezur konflikti tani?

Ofensiva filloi të mërkurën pasi rebelët formuan një koalicion të ri të quajtur “Komanda e Operacioneve Ushtarake”.

Ata përshkuan shpejt fshatrat jashtë Aleppos dhe banorët tani kanë thënë se kontrollojnë pjesën më të madhe të qytetit, duke hasur pak rezistencë gjatë rrugës.

Luftëtarët thonë se ata po kërkojnë të çlirojnë territorin e pushtuar dhe po i përgjigjen sulmeve të shtuara nga forcat qeveritare dhe grupet e milicisë pro-iraniane.

Rebelët mund të kërkojnë të përfitojnë nga një qeveri e dobësuar, aleatët kryesorë të së cilës janë shumë të preokupuar me konflikte të tjera.

Rusia pushtoi Ukrainën në vitin 2022 dhe ka futur fuqi punëtore dhe burime në luftë.

Ndërsa Rusia është partneri kryesor i Assadit në qiell.

Ndërkohë Irani ka pësuar një sërë sulmesh nga Izraeli, në veçanti duke i dhënë goditje të rënda Hezbollahut.

Kush janë rebelët?

Grupi i ri përbëhet nga një spektër i gjerë i forcave opozitare.

Në krye të tyre është Hayat Tahrir al-Sham (HTS), një ish degë e Al Kaedas në Siri, e cila dikur quhej Fronti Al-Nusra.

Grupi zyrtarisht ndërpreu lidhjet me Al Kaedan dhe ka qenë sundimtari de fakto në Idlib.

Atyre u janë bashkuar grupe të mbështetura nga Turqia dhe të tjera të mbështetura më parë nga SHBA-ja.

Duke e ndërlikuar më tej situatën, SDF ka marrë disa nga ato pozicione.

Shtylla kurrizore e SDF-së janë luftëtarët kurdë nga një grup i njohur si Njësitë e Mbrojtjes së Popullit (YPG), i cili ka luftuar më parë grupet e tjera të opozitës siriane.

Turqia fqinje e konsideron YPG-në si një zgjatim të grupit që e konsideron organizatë terroriste. /Telegrafi/