Udhëheqësit talebanë të Afganistanit lëshojnë mesazhe të ndryshme për Bajram – ja çfarë shohin ekspertët në to

Mesazhet e dy liderëve talebanë me ndikim në Afganistan këtë javë treguan tensione midis forcave të vijës së ashpër dhe elementëve më të moderuar që duan të anulojnë politikat më të ashpra dhe të tërheqin më shumë mbështetje nga jashtë, thanë ekspertët të enjten.

Sipas mediave të huaja, përcjell Telegrafi, bëhet fjalë për mesazhet për Fitër Bajramin që shënon fundin e Ramazanit që u dërguan nga lideri suprem Hibatullah Akhundzada, i cili mbrojti imponimin e ligjit islamik dhe kritikoi komunitetin ndërkombëtar për kritikat e tij, dhe nga ministri i brendshëm Sirajuddin Haqqani, i cili u bëri thirrje talebanëve të shmangin sjelljet në mënyra që i bëjnë afganët të pakënaqur.

Talebanët morën pushtetin në vitin 2021 në mes të tërheqjes kaotike të forcave të SHBA-së dhe NATO-s pas dy dekadash lufte.

Sundimi i tyre, veçanërisht ndalimet që prekin gratë dhe vajzat, ka shkaktuar dënime të përhapura dhe ka thelluar izolimin e tyre ndërkombëtar.

Dhe Akhundzada i izoluar lëshoi dy mesazhe për Bajramin.

Në të parin, një deklaratë me shkrim të lëshuar të shtunën në shtatë gjuhë, duke përfshirë arabisht, anglisht,… – ai ishte pajtues dhe pragmatik, me këshilla të matura për zyrtarët në administratën e kontrolluar nga talebanët.

Ai lëshoi të dytin mesazh në një paraqitje të rrallë publike të mërkurën në xhaminë Eidgah në Kandahar.

Predikimi i tij i Bajramit, një fjalim gjysmë ore, ishte më shumë në përputhje me tonin dhe përmbajtjen e mesazheve të tij të zjarrta në kaluarën.

“Nëse dikush ka ndonjë problem me ne, ne jemi të hapur për t’i zgjidhur ato, por ne kurrë nuk do të bëjmë kompromis mbi parimet tona apo Islamin”, tha ai. “Në të njëjtën kohë, ne nuk presim që Islami të mos respektohet. Nuk do të largohemi as një hap nga Sheriati (ligji islam). Ata (komuniteti ndërkombëtar) e kundërshtojnë atë, duke thënë se gurëzimi publik janë kundër ligjeve të tyre dhe të drejtave të njeriut. Ju prisni që ne të ndjekim ligjet tuaja ndërsa na i impononi ato”.

Akhundzada pothuajse nuk është parë kurrë në publik. Nuk ka foto dhe fytyra e tij ishte e fshehur nga mijëra adhurues.

Ndërsa Haqqani lëshoi mesazhin e tij të Bajramit të mërkurën në gjuhët e zakonshme të Afganistanit, Dari dhe Pashto.

Ai u bëri thirrje talebanëve që të shmangin krijimin e një përçarjeje mes njerëzve dhe autoriteteve. Dhe, ndryshe nga Akhundzada, ai iu referua sfidave me të cilat përballet vendi.

“Ne e dimë se pas gati gjysmë shekulli problemesh dhe vështirësish, nuk mund të presim lehtësisht dhe urgjentisht llojin e jetës dhe mundësive që dëshirojmë, por e rëndësishme është që sistemi (islam) dhe i gjithë kombi po punojnë për t’i përmbushur këto dëshira”, tha ai.

Në këtë kontekst, Michael Kugelman, drejtor i Institutit të Azisë Jugore të Qendrës Wilson, tha se Haqqani, duke u përpjekur të tregonte një anë më të butë, po kërkonte të tërheqë besim dhe mbështetje nga një publik më i gjerë afgan i vetëdijshëm për “formën brutale” të qeverisjes së talebanëve.

Por për Akhundzadën, predikimi i Bajramit kishte të bënte me konsolidimin e mbështetjes dhe besnikërisë në rrethin e tij.

Mesazhet kishin në mendje gjithashtu një audiencë globale. Rrjeti Haqqani kërkon investime dhe ndihmë nga komuniteti ndërkombëtar, tha Kugelman.

“Projektimi i një ane më të butë ka të ngjarë t’i bëjë donatorët e mundshëm ‘më të rehatshëm’. Me emirin (Akhundzada) bëhet fjalë për të sinjalizuar se agjenda sociale e talebanëve, veçanërisht politikat e tyre të neveritshme ndaj grave, nuk janë për negociata”, tha ai.

Talebanët ua kanë ndaluar grave arsimimin përtej klasës së gjashtë, shumicën e vendeve të punës dhe hapësirave publike si parqet.

Ata kanë zbatuar ndëshkime trupore dhe ekzekutime publike, praktika të parë gjatë periudhës së tyre të parë të qeverisjes në fund të viteve 1990.

Ekonomia tani është në rënie dhe afganët po përjetojnë thatësirë, uri dhe zhvendosje në një shkallë masive.

Por gazetari dhe autori pakistanez Ahmed Rashid, i cili ka shkruar disa libra për Afganistanin dhe talebanët, tha se të dy udhëheqësit po u dërgonin një mesazh të fortë besimtarëve se asgjë nuk ka ndryshuar pavarësisht presionit nga Perëndimi.

“Ka qartë ndarje brenda talebanëve, por ata po qëndrojnë së bashku”, tha Rashid. “Ka elementë të moderuar që duan t’i shohin gratë të arsimuara, por ato nuk janë në një pozicion të fortë”.

Ai e përshkroi Akhundzadën si një komunikues të aftë që e përdori trajnimin e tij në xhami me efekt të madh.

“Kjo është mënyra se si ai e vendos shkrimin e tij. Por ai nuk u përgjigjet pyetjeve që po bëjnë njerëzit. Ka elementë të shoqërisë afgane që duan diçka më të mirë”.

Siç vlerësohet më tej, mesazhet e dyfishta të talebanëve janë gjithashtu pjesë e një fushate të aftë për të treguar se kanë ndikim dhe pushtet brenda dhe jashtë vendit.

Ndryshe, asnjë vend nuk i njeh talebanët si qeveri legjitime të Afganistanit. Por disa lojtarë të rëndësishëm rajonalë, duke përfshirë Kinën, Iranin dhe Pakistanin, kanë marrëdhënie zyrtare diplomatike me ta. /Telegrafi/