Shëndetësi Shëndetësi Lajme

Katër ngjarje të jashtëzakonshme shkencore të 2020-s, të cilat ndoshta nuk i dini për shkak të virusit

Para 4 vitesh

Viti që lamë pas ishte një vit i trazuar për shkak të pandemisë. Megjithatë, nga një tjetër këndvështrim shkencor, ishte një vit përparimesh të jashtëzakonshme

1. Viti i kodit gjenetik

Redaktimi i gjeneve është një nga ngjarjet më të rëndësishme shkencore të vitit që lamë pas. Në tetor, për herë të parë në histori, një Nobel në shkencë iu dha dy grave. Dr. Emmanuelle Charpentier dhe Dr. Jennifer A. Doudna u vlerësuan për punën e tyre në zhvillimin e Crispr-Cas9, një metodë për ndryshimin e gjenomit.

“Çmimi i këtij viti ka të bëjë me rishkrimin e kodit të jetës”, tha Goran K. Hansson, sekretari i përgjithshëm i Akademisë Mbretërore Suedeze të Shkencave, teksa shpalli emrat e laureatëve.
Crispr-Cas9 funsksionon si “gërshërë” gjenetike, që lejon studiuesit të ndryshojnë ADN-në e kafshëve, bimëve dhe mikroorganizmave me një saktësi jashtëzakonisht të lartë. “Kjo teknologji ka transformuar plotësisht mënyrën se si ne bëjmë kërkime në shkencën themelore”, tha Dr. Francis Collins, drejtor i Instituteve Kombëtare Amerikane të Shëndetit.

Sistemi CRISPR-Cas mund të ndryshojë kodin gjenetik për përfitime me bazë biologjike, në parandalimin, trajtimin dhe luftimin e sëmundjeve.

2. Përparimet për sëmundjet e zemrës dhe hulumtimet e goditjeve në tru

Kohët e fundit, Shoqata Amerikane e Zemrës lëshoi listën e vetë të risive në trajtimet mjekësore. Në qendër të vëmendjes përfshihet një studim i ri që mund të ndryshojë mënyrën e trajtimit të kardiomiopatisë hipertrofike (kur muskuli i zemrës trashet dhe ngurtësohet).

Gjithashtu po zhvillohen trajtime të reja të cilat mund të ndryshojnë trajtimin e vijës së parë për fibrilacionin atrial (AFib) – një operacion i ri minimalisht invaziv për të parandaluar goditjen në tru.

3. Përparimet onkologjike

Benjamin Neel, drejtor i Qendrës Perlmutter për Kancerin në NYU Langone Health, është shprehur se 2020 ka qenë një vit i jashtëzakonshëm për kërkimet mbi kancerin.

Ai tha se teknologjitë janë në zhvillim e sipër për zbulimin e hershëm të kancerit me anë të testeve të gjakut. Ndër pikat kryesore të hulumtimit gjatë vitit të kaluar, Neel tha se studiuesit kanë zhvilluar mënyra të reja të “barnave” të mutacioneve gjenetike.

Ai përmendi punën që po bëhet në zhvillimin e një përbërjeje për të degraduar receptorin e androgjenit për qelizat e kancerit të prostatës – çfarë i lejon këto qeliza kancerogjene të rriten.

4. Një test gjaku për sëmundjen Alzheimer

Këtë vit, një përparim i mundshëm në hulumtimin dhe trajtimin e sëmundjes Alzheimer erdhi në formën e një testi gjaku i cili mund të diagnostikojë këtë formë progresive të demencës. Testi është ende në fazën e provës, por nëse do të miratohet, do të jetë arritje e madhe.