Epidemia e parë e konfirmuar e murtajës në histori është ajo Justiniane, e cila zgjati nga 541-750 dhe zhduku midis një çerek e gjysmë të popullsisë njerëzore në botën e atëhershme të njohur, ose rreth 50 milionë njerëz.
Përhapja e murtajës vazhdoi nga shekulli 15 deri në shekullin 19, me 100 shpërthime të reja epidemike në Evropë, duke shkaktuar rreth 200 milionë të vdekur.
Si gjithmonë në kohë krize, njerëzit iu drejtuan kishës dhe mjekëve.
Për ironi, këto të fundit rritën ndjenjën e njerëzve për tmerrin, duke bredhur rrugëve me pallto të zeza të gjata dhe maska të frikshme zogjsh me sqep të gjatë.
Megjithatë, ekzistonte një arsye e mirë (megjithëse e rremë) për këtë.
Edhe pse e çuditshme, pothuajse çdo pjesë e maskës kishte një funksion.
Ajo daton nga shekulli i 17-të dhe është dizajnuar nga Charles De Lorme, një mjek i oborrit mbretëror francez dhe mjek i preferuar i familjes Medici.
Për të mbrojtur veten gjatë trajtimit të pacientëve me sëmundje ngjitëse, ai krijoi një kostum të përbërë nga një pallto të gjatë deri në kyçin e këmbës dhe një maskë zogu me sqep, doreza, një kapelë dhe çizme.
Një shkop druri gjithashtu përdorej shpesh për të inspektuar pacientin pa e prekur. Çdo gjë ishte e mbuluar zakonisht në dyllë.
Kostumet u përdorën për herë të parë në Paris dhe më vonë edhe në të gjithë Evropën.
Rëndësia e sqepit të një shpendi
Maska kishte syze qelqi dhe një sqep të rrumbullakosur si zogu.
Sqepi ishte i zbrazët brenda dhe në praktikë mbushej me substanca me erë të fortë – qelibar, balsam limoni, nenexhik, karafil, tinkturë opiumi… Qëllimi i maskës ishte mbrojtja nga ajri i keq, i cili atë kohë mendohej se ishte shkaktari i sëmundjes.
Era e keqe që përhapej rreth të sëmurëve gjithash tu konsiderohej të ishte bartës i murtajës, dhe mjekët besonin se erërat e forta mund të parandalonin.
Bimët e vendosura në sqepin e maskës vepruan si një filtër që, besonin ata, pastronin ajrin para se mjekët ta thithnin atë.
Si transmetohet murtaja?
Murtaja ose “vdekja e zezë” shkaktohet nga një bakter i transmetuar nga një plesht i brejtësve te njerëzit. Gjithashtu, mund të përhapet përmes kontaktit fizik, si dhe teshtitje dhe kollitje nga personat e infektuar.
Murtaja nuk transmetohej nga ajri, por mjekët e kohës nuk e dinin, dhe në fakt kishte pak që mund të bënin për të ndihmuar të sëmurët.
Kjo është arsyeja pse, deri në ardhjen e antibiotikëve modernë dhe zbulimin e baktereve, murtaja ishte kaq vdekjeprurëse. /KP/Telegrafi/
Promo
Reklamo këtuLufta Prigozhin - Putin
Më shumëGruaja tronditet kur teksa po shikonte televizor, në ekran i shfaqet dhoma e saj e ndenjes
Bleu një pallto të përdorur për 33 euro: Vajza u trondit kur mësoi se sa vlente vërtetë
Trendi i "shkallëve të vdekjes" pushton internetin
Banania e ngjitur në mur shitet për 5.2 milionë dollarë
E ktheu hapësirën boshe mbi shkallë në zyrë, njerëzit mahniten nga ndryshimi
Për herë të parë, takohen gruaja më e gjatë dhe ajo më e shkurtë në botë - zbulojnë se çfarë kanë të përbashkët
104.5m² komfort – Banesë luksoze me pamje tërheqëse për zyret e juaja
Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123
25% zbritje në çizmet Adidas Terrex? Zgjate dorën!
Hej djem! Super xhaketa e Adidas tani vjen me zbritje ekskluzive vetëm për ju
Atletet e famshme Reebook vijnë me zbritje t’hatashme
Kreativiteti i fëmijëve tuaj fillon me këtë tabelë të zezë nga Vitorja – Përfitoni 20% zbritje ekskluzive
A don me u dok si zotni këtë sezon të dasmave?
Më të lexuarat
“Do më japësh një dy mijë lekësh të blej tost", babai i Martinit rrëfen mes lotësh bisedën e fundit me të birin
Pas urdhër-arrestit kundër tij, Netanyahu: Ditë e zezë për drejtësinë, nuk e njoh vendimin e gjykatës
"Është budalla, e rrah gruaja", Olta Gixhari flet për Luizin dhe BBVA: Gjysma e publikut ishin me mua, me të s'kam folur as kur kemi bërë filmin bashkë
Dërguti: Grupi i Osmanit në Guxo në bisedime për rikthimin në LDK, brenda dy ditësh dalin publikisht
Gjykimi i vëllezërve Vllasaliu në rastin e vrasjes së Bedri Rexhepit, dëgjohet biseda e përgjuar mes të pandehurve
Mes lotësh flasin për herë të parë prindërit e Martinit: Nuk duam hakmarrje