Mosnjohja e gjuhëve sfidon funksionimin e Gjyqësorit në veri

Disa çështje teknike, si mungesa e përkthimit profesional apo edhe mungesa e stafit, janë paraqitur si pengesa reale në punën dhe efikasitetin e sistemit të drejtësisë në veri të Kosovës.

Gjyqtarët dhe prokurorët, qofshin ata serbë apo shqiptarë, janë ballafaquar me problemet e mosnjohjes së gjuhëve, pengesë kjo që vlerësohet se ka ndikuar në efikasitetin e punës.

Në veri të Kosovës, që nga mbarimi i konfliktit të vitit 1999 kanë funksionuar organet paralele në sistemin e drejtësisë, të cilat kryesisht kanë funksionuar atje vetëm në bazë të ligjeve të Serbisë.

Por, në kuadër të zbatimit të marrëveshjeve të dialogut Prishtinë – Beograd për integrimin e komunitetit serb në institucionet e Kosovës, edhe Gjyqësori në veri është kërkuar që të integrohet në kuadër të sistemit të Kosovës.

Kryeprokurori i Prokurorisë Themelore në veri të Mitrovicës, Shyqri Syla, tha për Radion Evropa e Lirë, se ka kaluar një vit që kur është bërë integrimi i prokurorëve në sistemin e drejtësisë të Kosovës.

Prokurorët e integruar, thekson ai, janë gjendur shumë mirë, janë familjarizuar me lëndët dhe kryejnë punët sikurse edhe të tjerët që kanë punuar deri tani.

Që trajtimi i lëndëve të mos bëhet sipas përkatësisë etnike, Syla thotë se është parapara ndarja e lëndëve me anë të shortit.

“Asnjë lloj problemi dhe as shqetësimi nuk e kemi rreth ndarjes së lëndëve. Lëndët ndahen me short, sipas arritjes dhe në këtë drejtim as prokurorët e integruar dhe as ata që kanë punuar deri më tani nuk kanë pasur vërejtje. Madje, mund të them se prej integrimit të prokurorëve që tashmë kanë bërë një vit, ka rënë edhe kriminaliteti. Unë, sipas informatave që i kam nga stacioni policor, diku 20 për qind kemi më pak kryerje të veprave penale, sesa në periudhën e njëjtë të vitit para integrimit”, thekson Syla.

Por, si sfidë më vete, Syla veçon përkthimin, duke pasur parasysh se shumica e prokurorëve të integruar nuk e dinë gjuhën shqipe, por ka edhe shqiptarë që nuk e dinë gjuhën serbokroate.

“Ka qenë sfidë, por edhe kjo sfidë është tejkaluar. I kemi gjithsej pesë përkthyes, të cilët mjaftojnë për kryerjen me sukses të punëve. Efikasiteti është në nivelin më të lartë të mundshëm. Të gjithë prokurorët e kanë tejkaluar normën prej 100 për qind për çdo muaj”, thekson Syla.

Por, ndryshe mendon Ehat Miftaraj, nga Instituti i Kosovës për Drejtësi. Ai thotë se pavarësisht faktit që ka filluar të funksionojë sistemi gjyqësor edhe në pjesën veriore të Kosovës, keqmenaxhimi dhe mosbashkëpunimi në mes Këshillit Gjyqësor dhe gjykatës në veri, ka bërë që sistemi i drejtësisë në këtë pjesë të vendit, të ballafaqohet me probleme elementare.

Ndër tjerash, Miftaraj përmend problemet për rastet kur paraqiten lidhur me caktimin e lëndëve te gjyqtarët shqiptarë apo te gjyqtarët serbë.

Me gjithë problemet, pozitive, sipas tij, është se më në fund, qytetarët e kanë një adresë, një gjykatë në veri, ku mund të drejtohen.

“Sidoqoftë, edhe Këshilli Gjyqësor, por edhe kryetari i Gjykatës Themelore, së bashku me nënkryetarin dhe gjyqtarët e tjerë, duhet të gjejnë mënyrën që të menaxhojnë këtë gjykatë më mirë dhe t’i tejkalojnë problemet aktuale që i kanë, qoftë me mungesën e përkthyesve, qoftë me mungesën e stafit mbështetës, i cili do të mundësonte që kjo gjykatë të ishte tërësisht operative”, thekson Miftaraj.

“Me vetë faktin se kryetari i gjykatës ka probleme në caktimin e lëndëve te gjyqtarët serbë apo shqiptarë, për shkak të mungesës së përkthimit, kjo e dëshmon në një farë mënyrë mungesën e vullnetit, keqmenaxhimin, keqadministrimin në këtë gjykatë, në mënyrë që kjo t’i kryejë punët në bazë të Kushtetutës, në bazë të ligjit”, thotë ai.

Edhe Prokuroria në veri, nënvizon Miftaraj, ndodhet në një situatë të njëjtë me gjykatën. Ai përmend si pengesë mungesën e përkthyesve, marrë parasysh se atje ka prokurorë e gjyqtarë, serbë dhe shqiptarë, e po ashtu edhe proceset zhvillohen, qoftë ndaj serbëve apo shqiptarëve, dhe mosnjohja e gjuhëve paraqitet si pengesë reale.

“Andaj, deri te njëfarë mënyre, plotësimi i këtij kriteri, që të kenë përkthyes profesionalë, përkthyes që mund t’i adresojnë këto kërkesa, mund të ndikojë te kjo gjykatë të mos jetë tërësisht funksionale, në një farë mënyre të mos jetë operative”, thekson Miftaraj.

Gjykata dhe Prokuroria në veri po funksionalizohet për t’u dhënë fund institucioneve paralele të drejtësisë që kanë funksionuar në këtë pjesë të Mitrovicës me mbështetjen e Beogradit. Sipas Miftarajt, Gjyqësori në veri, sikurse edhe në pjesët tjerat Kosovës ka nevojë për një funksionim shumë më efikas.

“E vetmja mënyrë që të kemi një sistem të drejtësisë efikas e profesional, në gjithë territorin e Kosovës, përfshirë edhe pjesën veriore, kërkon të kemi një Këshill Gjyqësor të Kosovës më efikas, më bindës, i cili kërkon llogari, i cili kërkon transparencë, i cili ushtron kompetencat e saj, qoftë në raport me gjykatat në jugun e Kosovës, qoftë në veri”, tha Miftaraj.

Aktualisht, është duke u bërë rishikimi funksional i sistemit të drejtësisë në Kosovë, i cili, sipas tij, pritet që një ditë t’i adresojë problemet në mënyrë që t’u jepet zgjidhje.