Qytetarët e Maqedonisë “të robëruar” nga bastoret

Qytetarët e Maqedonisë brenda një ditë nëpër bastoret paguajnë mbi 500.000 euro që nënkupton se mesatarisht çdo qytetar shpenzon 17 denarë në ditë në bastore. Kështu tregojnë të dhënat e fundit të Drejtorisë për të Hyra Publike ku thuhet se vitin e kaluar në bastore janë paguar rreth 200 milion euro gjegjësisht nëse këtë shifër e përpjesëtojmë me 2 milionë banorë sa ka Maqedonia i bie se çdo vit një banorë shpenzon 100 euro në bastore, shkruan gazeta Koha.

Këto të dhëna për fenomenin e përhapjes së lojërave të fatit gjegjësisht bastoreve që tani më i gjen në çdo cep të qyteteve në gjithë territorin e Maqedonisë, sipas sociologëve është pasojë e varfërisë dhe papunësisë së madhe që ka bërë te të gjithë qytetarët sidomos të rinjët të gjitha rrugët t’i dërgojne në bastore, duke shpresuar se do të fitojne para dhe duke pritur me ankth që të dalin fituese skedinat që kanë në dorë.

Sociologu Ilija Acevski thotë se tani më në Maqedoni nuk ke rrugë ku nuk ka një bastore dhe se bastoret tani më janë bërë përditshmëri jo vetëm në qytete por edhe nëpër fshatra për shkak se organet kompetente kanë humbur arsyen dhe kontrollin mbi këto lojëra të fatit.

“Kur në çdo rruge sheh se si hapet brenda natës një bastore kjo tregon qartë jo vetëm se shteti ka humbur kontrollin dhe nuk merr masa për parandalimin e hapjes së bastoreve por se kjo është shenjë se njerëzit ëndërrojnë për pasurim të shpejtë dhe të lehtë. Kjo flet për një situatë të mjerueshme sociale dhe ekonomike të qytetarëve dhe se bastoret për të gjithë grup moshat janë bërë një virus i keq. Tek ne, bastoret kane punë shumë, sepse nëse një qytetar fiton njëherë ai mendon se prapë do të fiton edhe herët tjetër për 1 here fitim 1000 here do të humb. Mendoj se varësia e tepërt nga lojrat e fatit sjell edhe shume dukuri tjera negative jo vetëm për qytetarët por edhe për vetë shtetin në përgjithësi. Këtë shifër fantastike prej 200 milion euro të paguara në bastoret tregon se qytetarët e Maqedonisë kënaqen me lojërat e fatit edhe pse janë të vetëdijshëm se më shuam humbin para se sa fitojnë”, thotë për KOHA, Ilija Acevski, profesor i sociologjisë.

Ndërkohë edhe sociologu Ali Pajaziti thotë se fenomeni i lojërave të fatit, pra i bastoreve si formë më ligj dhe si një version më kataklizmatik, paraqet një dukuri patologjike të një shoqërie me parametra ekonomikë deprimuese, ku cilësia e jetesës është e nivelit të varfërisë relative, me ishuj edhe të asaj absolute, dhe ku sërish popullata e shtyrë nga shumë faktorë si mjerimi, shoqëria desocializuese, vizualiteti i shtetrrethimit vazhdon të zhytet në rërën e gjallë.

“Këto trende janë jashtëzakonisht shqetësuese duke e marrë parasysh faktin se nuk luajnë vetëm njerëzit që jetojnë në mjedise urbane, por edhe fshatarët, ata që para dite fitojnë nga sallatat jeshile e spinaqi dhe në mbrëmje i bëjnë “rrush e kumbulla”, i tretin sikur nuk ishin, duke ngrënë kështu nafakën e familjeve të veta, duke shkuar drejt një humnere ekonomike e sociale”, thotë sociologu Pajaziti. Ky fenomen për Pajazitin paraqet një psikologji masovike që po përhapet i robëron edhe ata që jetojnë në një gjendje të mirë ekonomike. “Rastisim edhe njerëz që jetojnë në shtresën e mesme dhe të lartë që shkojnë sa më larg vendbanimit të tyre për të provuar fatin, dhe dita ditës bëhen të varur nga kjo sëmundje moderne”, thotë për gazetën KOHA, Pajaziti.

Me keqja e gjithë kësaj, sipas tij, është se qytetari i thjeshtë apo të rinjtë edhe pse të vetëdijshëm se nuk fitojnë nga lojërat e fatit ata edhe më shumë vazhdojnë të luajnë me shpresë se nj ditë do të del fitues.
“Linja e zhvillimeve është kjo: bosat e bastoreve rriten, lojtarët e mjerë mjerohen e shkretohen, por s’e diktojnë. Duhet një mobilizim i madh gjithë shoqëror, nga instancat zyrtare shtetërore deri te mediumet, intelektualët, klerikë, që të ndalet në veçanti rinia, sepse nëse vazhdohet me këtë ritëm, do kemi një ardhmëri rinore totalisht pasive, ëndërrimtare, pa perspektivë, pa shkollë, pa vlera. Edhe liria e zhvillimit të ekonomisë duhet të ketë një kufi; nuk ka mundësi që virusi të përhapet në mënyrë kaq transparente, para syve tanë. Këto ‘shtëpi të mbytjes së ngadalshme’ të shumë personave për sa i përket ardhmërisë duhet që të futen nën kontroll, të zhvillojnë veprimtari të kufizuar dhe në numër të kufizuar. 200 milionë dollarë është një shumë marramendëse e harxhuar në iluzione. Kjo shifër është alarmante, është sinjal i kuq për prijësit e kësaj shoqërie dhe për gjithë ne”, thotë Ali Pajaziti profesor i sociologjisë./koha/