Puna e gjykatave, mbi 600 ankesa për një vit

Zvarritja apo mos procedimi në kohë i proceseve gjyqësor, edhe më tej paraqet njërën prej pengesave kryesor e cila e rrezikon sigurinë juridike në Maqedoni, gjegjësisht ndikon në rritjen e mos-besueshmërisë në sistemin gjyqësor të vendit tonë.

Ky konstatim është përfshirë në Raportin e fundit të Avokatit të Popullit, i cili ka potencuar se parashtresat e qytetarëve lidhur me mosrespektimin e parimit të procedimit në kohë të procedurave gjyqësor për vitin 2016 shkojnë deri në 600 ankesa, shkruan gazeta KOHA.

Në mesin e shumë ankesave që janë dorëzuar në zyrën e Ombudsmanit, numërohet edhe ajo e një qytetareje të Shkupit, e cila nga viti 2009 e deri më sot nuk arrin të konstaton shkeljen ligjore që i është bërë nga Ministria e Shëndetësisë. Duke ju referuar kësaj lënde, qytetarja e Shkupit, pasi nuk ka qenë e kënaqur me vendimin e instancës së parë gjyqësore, në këtë rast të Gjykatës Administrative, ajo ka vendosur që rastin ta apeloj deri në Gjykatën e Lartë Administrative.

Mirëpo, përkundër faktit se nga Gjykata Administrative në maj të vitit 2015 e kanë njoftuar se këtë lëndë do ta dorëzojnë për shqyrtimit të mëtutjeshëm në Gjykatën e Lartë Administrative, ata një gjë të tillë nuk e kanë bërë deri më tani. Në mungesë të organeve efektive, ku ky person ka mundur të ankohet, ajo ka vendosur që zgjidhjen përfundimtar të problemit të saj disa vjeçar ta kërkojë përmes zyrës së Ombudsmanit në Shkup. Për eksperten juridike, Margarita Caca-Nikollovska, e cila njëherit është edhe nënkryetare e Gjykatës Kushtetuese të Bosnje dhe Hercegovinës, Konventat ndërkombëtare janë të qarta kur flasin për parimin e procedimit në kohë të lëndëve, gjegjësisht sipas saj, proceset gjyqësore që zhvillohen nëpër instancat e ndryshme gjyqësore duhet të përfundojnë në kohë dhe në përputhje me afatet ligjore.

“Në kohën kur përballemi me mos-respektimin e standardit për procedim në kohë të lëndëve gjyqësore, atëherë duhet ta konstatojmë se pse ndodh kështu dhe kush është fajtori në këtë rast. Për lëndët e parashtruara deri te Gjykata e Strasburgut, fajtor është shteti, mirëpo brenda shtetit duhet të iniciohen procedura ku do të vërtetohet përgjegjësia subjektive dhe të shihet se vallë çështja ka të bëjë me ndonjë problem sistemor, ose faji bie mbi disa gjykatës të caktuar, apo problemi mos është më i thellë dhe lidhja e tij të jetë me presionin partiak, ndikimin e tyre dhe kështu me radhë. Ky problem doemos duhet të detektohet dhe të konstatohet se cila është arsye e zvarritjes së një pjesë të procedurave gjyqësor dhe ku qëndron suksesi i përfundimit në kohë të disa tjerave”, thotë Nikollovska për gazetën KOHA.

Ish gjykatësja e Strasburgut, mes tjerash shton se duke i marrë parasysh të gjitha këto vërejtje, duhet të verifikohet se kush ia kompenson dëmin (nëse kompensohet) palës që është subjekt në këtë procedurë apo subjekteve tjera të caktuara. Nga analiza e punës për vitin 2016, të cilët përfaqësuesit e Ombudsmanit, e kanë përfshi në raportin e tyre, thuhet se reformat e deritanishme në sistemin gjyqësor ende nuk kanë siguruar supozime për realizim efikas të mbrojtjes së lirive dhe të drejtave kushtetuese të qytetarëve, kur bëhet fjalë për shqyrtimin e lëndëve gjyqësore brenda afatit ligjor.

Duke pasur për qëllim përshpejtimin e zgjidhjes së këtyre rasteve, nga zyra e Avokatit të Popullit kanë thënë se nevojitet shqyrtim i plotë i reformave gjyqësore që janë bërë deri më sot. Zgjatja enorme e procedurave gjyqësore, në radhë të parë nga pranimi i parashtresave të qytetarëve, është shkaku kryesor se pse Avokati i Popullit, ka konkluduar se qytetarët ballafaqohen me këto probleme kur mundohen t’i realizojnë procedurat civile dhe më pak ato penale. Sidoqoftë, kjo situatë nuk është fare më e mirë edhe në organet tjera gjyqësore.