Librat nga Shqipëria s’do arrijnë kurrë në Maqedoni

Maqedonia duket se do të mbetet edhe shumë kohë “vrima e zezë” e rajonit sa i përket problemit të teksteve shkollore, shkruan gazeta KOHA.

Shtetet si Serbia, Bosnja dhe Kosova, të cilat kanë gjithashtu probleme për shkak të këndvështrimeve të ndryshme me të cilat u qasen fakteve historike, ka kohë që kanë tejkaluar veten dhe po përpiqen të zgjidhin problemin përmes këmbimit të teksteve shkollore. Lugina e Preshevës, Medvegjës dhe Bujanocit, për shembull, mësojnë Gjuhën Shqipe, Historinë, Gjeografinë, Muzikën dhe Artin me libra të cilat janë siguruar nga Ministra e Arsimit të Shqipërisë.

Maqedonia ka mbetur në vendnumëro, sepse nuk ka as iniciativë dhe as vullnet politik që të mbështetet në modele me të cilat zgjidhin problemet fqinjët e saj – edhe atë duke mos harruar faktin se mbi 30 për qind e nxënësve në shkollat e Maqedonisë janë shqiptarë. Pavarësisht skandaleve të shumta që karakterizojnë tekstet shkollore në të cilat preken çështje nacionale, si dhe cilësinë e dobët të teksteve në përgjithësi, Ministria e Arsimit dhe Shkencës (MASH) nuk ka hequr nga përdorimi thuajse pjesën dërmuese të këtyre librave. Për më tepër, në shkollat tona vazhdojnë të mbetet në përdorim edhe ata libra të cilat fyejnë shqiptarët dhe që si të tillë – konsiderohen gjeneratorë të mostolerancës dhe përkeqësimit të marrëdhënieve ndëretnike dhe ndërfetare në shtet.

Arsyetimi është se “punohet që problemi të zgjidhet në mënyrë institucionale, pra jo me vendime që do të heqin nga përdorimi këtë apo atë libër, por duke rishqyrtuar të gjitha teksteve shkollore”. Safet Neziri, këshilltar në MASH, pati deklaruar për gazetën KOHA se në nivel të Ministrisë së Arsimit, tashmë janë krijuar disa komisione për shqyrtimin e teksteve shkollore, pra “jo vetëm të librave që tangojnë çështjet nacionale të etniteteve që jetojnë në Maqedoni, por të gjitha librave, sepse gabimet janë të llojllojshme”.

Mirëpo, askush nga MASH-i nuk mund ta thotë një datë të përafërt se kur këto komisione do të dalin me konkluzat se çfarë duhet hequr nga librat e kontestueshme.

“Ne, si MASH, jemi shumë të interesuar të zgjidhet problem me tekstet shkollore, mirëpo kjo varet nga puna e komisioneve. Nuk mund të bëjmë presion tek ata e t’u caktojmë afate pasi bëhet fjalë për komisione të pavarura, të cilët duhet të japin vlerësime profesionale dhe për këtë – nuk mund të thuhet se kur do të kemi diçka konkretet nga ana e këtyre komisioneve”, pati pohuar këshilltari Neziri.

Megjithatë, të gjithë e dinë se shqyrtimi fillimisht i të gjitha teksteve dhe më pas përpilimi i librave të rinj nuk është mënyra e vetme me të cilën mund ti jepej fund problemit të teksteve shkollore. Maqedonia dhe Shqipëria janë prej vitesh nënshkruese të marrëveshjeve për bashkëpunim në sferën e arsimit. Por, për hartimin dhe këmbimin e teksteve shkollore, do të duhet përgatitja e Programeve të veçanta të bashkëpunimit me të cilat që saktëson qëllimet dhe obligimet e palëve. Mirëpo, asnjë iniciativë deri tani nuk ka – nga asnjëra palë. Përveç bashkëpunimit në nivele të larta shkencore, si këmbim studentësh dhe profesorësh, programe të përbashkëta studimi të doktoraturës dhe disa hulumtime të përbashkëta shkencore, bashkëpunim në nivelin e teksteve shkollore nuk ka pasur ende.

Ndryshe nga Kosova që ka bashkëpunim të ngushtë në nivel arsimi fillor edhe të mesëm me Shqipërinë, tashmë bashkëpunim i këtillë është lidhur edhe me Luginën e Preshevës. Në MASH arsyetohen së një bashkëpunim i këtij lloji edhe me Maqedoninë do të jetë i pamundur, pasi siç arsyetohen, nxënësit e të gjitha etnive në vend shkollohen me një sistem të përbashkët dhe për këtë nuk ka sesi të mësojnë me libra të ndryshëm shkollor! Një situatë e tillë, thonë në MASH, do të krijonte sisteme paralele, prandaj është e pamundur që nxënësit shqiptarë të mësojnë me libra të Shqipërisë, Kosovës apo ndonjë shteti tjetër.

“Përveç kësaj, të tria këto shtet kanë sisteme të ndryshme shkollimi, programe mësimore që dallojnë me njëra-tjetrën”, thonë në MASH.

Për shkak të këtyre divergjencave, shqiptarët e Maqedonisë janë të vetmit që privohet të mësojnë edhe nga Abetarja mbarëkombëtare. Mundësia e përpilimit të teksteve të përbashkëta shkollore nga lëndët e Historisë, Gjeografisë dhe të ngjashme duket ende më e largët.