Vuçiq, mes Titos e Gjingjiqit

Përderisa Aleksandër Vuçiq vazhdimisht i krahason arritjet e tij me ato të Josip Broz Titos, disa thonë se ai me vetëdije po prek në dëshirën historike të serbëve për një lider autoritar.

Ai dikur e krahasonte veten me reformistin e ndjerë, ish-kryeministrin Zoran Gjingjiq, por këto ditë Aleksandër Vuçiq më shpesh i lidh qëllimet e tij dhe rezultatet me ato të ‘presidentit të përjetshëm’ të Jugosllavisë, Josip Broz Tito.

Në një samit në Riga, në fillim të nëntorit, Kryeministri Vuçiq tha se një qëllim i qeverisjes së tij është të ndërtojë dyfish më shumë autostrada sesa që janë ndërtuar në 35 vjet të sundimit të Titos kur afërsisht 48 kilometra autostradë ishin ndërtuar në vit në ish-Jugosllavi.

Më herët këtë vit, Vuçiq tha se nën udhëheqjen e tij, Serbia ka arritur aq sa është arritur në tërë sundimin e Titos.

“Një ditë, njerëzit do të thonë se ka qenë Tito dhe pastaj ka qenë Vuçiq, që ka bërë aq sa Tito. Deri sa të vijë dikush tjetër”, tha Vuçiq në një televizionin serb Prva në prill.

Tito ka udhëhequr Jugosllavinë nga 1945 deri në vdekjen e tij më 1980 pasi ka udhëhequr partizanët gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe shumë njerëz e shohin kohën e tij me nostalgji, duke rikujtuar punësimin absolut dhe imazhin e fuqishëm të Jugosllavisë në botë.

Për shkak të qëndrimit të paanshëm diplomatik, ai admirohej shumë nga perëndimi, duke u parë si një diktator që me sukses ka mbajtur ekzistencë të përbashkët në mes të popujve shpesh luftues në Jugosllavi.

Sociologu dhe profesor i universitetit, Ratko Bozhoviq tha për BIRN se referencat për Titon bëhen për të pikturuar kujtimet gjerësisht të përhapura të ‘kohëve më të mira’, në publik.

Zakoni i tërheqjes së paraleleve me Titon filloi në dhjetor të 2014 , kur Vuçiq pretendonte se nën udhëheqjen e tij, Serbia ka rifituar reputacionin e mirë në skenën politike ndërkombëtare që e ka pasur me Titon.

Para se të fillonte të gërmonte trashëgiminë e Titos, Vuçiqi krahasohej më shpesh me reformistin, Kryeministrin Zoran Gjingjiq, të vrarë më 2003, fjalët e të cilit i citonte Vuçiq.

Ruzhica Gjingjiq, e veja e Gjingjiqit, tha në mars të 2013 se nuk e kundërshton krahasimin sepse të dy burrat e ndanin një energji që e kanë investuar në progres të Serbisë.

Gjithsesi, Bozhoviq tha se krahasimi me Titon ngreh shumë pyetje.

“Gjatë sundimit të Titos ne kemi jetuar në një vend të rëndësishëm që u shkatërrua nga njerëzit e njëjtë që janë në fuqi edhe sot”, tha ai, duke iu referuar të kaluarës nacionaliste serbe të Vuçiqit.

Gjingjiqi, në anën tjetër, ishte një reformist. Qeveria ka dëshirë t’i lidhë këta emra me liderin e tanishëm Vuçiq, pa marrë parasysh të kaluarën e tij politike”, shtoi ai.

Bozhoviq tha gjithashtu se Serbia ka hyrë sërish në një periudhë të qeverisë autokratike dhe një kult i personalitetit po krijohej pa vetëdije që, sipas tij, ishte më lehtë të bëhej në një shtet të varfëruar me një popull të përulur.

“Partia Progresive në pushtet tashmë ka ngritur një kult personaliteti rreth Vuçiqit. Në një autokraci, nuk është me rëndësi çfarë shkruhet në ligj por çfarë thotë lideri dhe ne kemi një situatë të tillë në Serbi për momentin”, tha Bozhoviq.

Ai u shpreh se Vuçiq ka mësuar rreth rëndësisë së medias në krijimin e kultit të personalitetit sa ishte Ministër i Informacionit në vitet 1990, kur në pushtet ishte njeriu i fortë i Serbisë, Slobodan Millosheviq.

Bojan Klaçar, drejtor i Qendrës për Zgjedhje të Lira dhe Demokraci (CESID) me seli në Beograd, tha për BIRN se shoqëritë tradicionale dhe konservative si kjo e Serbisë shpesh mbështeten në liderët e fortë.

“Partia Progresive po bën marketing politik të bazuar në personalitetin e Kryeministrit Vuçiq. Ne kemi një fushatë të vazhdueshme dhe të gjitha resurset e qeverisë dhe të partisë po drejtohen në promovimin e Vuçiqit si lider “, tha ai.

Ai pajtohet se Tito akoma shihet si një suvenir, një figurë që ka sjellë paqe, stabilitet dhe prosperitet, ndërsa Vuçiq dëshiron të lidhet me këtë imazh.

“Në anën tjetër, krahasimi me Gjingjiqin ka të targetuar një grup tjetër që nuk voton për Partinë Progresive”, thekson ai.

“Gjingjiqi ka personifikuar një elitë intelektuale, një prestigj të cilin e kërkon shumë Partia Progresive. Një pjesë e publikut reagon pozitivisht ndaj Titos dhe një tjetër ndaj Gjingjiqit. Prandaj këta të dy përmenden kaq shpesh”, tha ai.