Terrorizmi – rrezik apo kërcënim?

Pas sulmeve terroriste në Paris, me 23.11.2015, edhe në Shqipëri u vunë në lëvizje institucionet shtetërore dhe agjencitë ligjzbatuese për forcimin e punës dhe bashkërendimin e veprimeve me qëllim parandalimin e akteve terroriste, që mund të kryhen nga aktorë të brendshëm, apo të jashtëm.

Për t’u vlerësuar është mbledhja më 21 nëntor 2011, e Këshillit të Sigurisë Kombëtare, nga ana e Presidentit Nishani. Masa të kësaj natyre u morën edhe nga institucionet e Republikës së Kosovës. Megjithatë, si në njoftimet zyrtare, ashtu edhe në “analizat” dhe “ekspertizat” që, këto ditë, kanë përmbytur mjetet e informimit masiv, bie në sy që nuk ka një koncept të qartë se çfarë është terrorizmi sot për botën, në përgjithësi dhe për Shqipërinë, Kosovën dhe shqiptarët, në veçanti. A përbën ai rrezik apo kërcënim? Nëse rrezik, në çfarë shkalle? Nëse kërcënim, në çfarë niveli?

Jo vetëm kaq, por ka një ngatërrim, moskuptim dhe keqpërdorim të termave “rrezik” dhe “kërcënim”. Në të shumtën e rasteve, ato përdoren si terma me kuptim të njëjtë, por ka edhe jo pak raste që përdoren me kuptime të ndryshme, jo atë që kanë në të vërtetë, por duke i dhënë termit “rrezik” kuptimin e “kërcënimit” dhe anasjelltas.

Në emisionin “Opinion” të datës 16.11.2015, njëri prej të ftuarve, ish ministër i mbrojtjes së Shqipërisë, u shpreh se përshkallëzimi i së keqes, në këtë rast i terrorizmit, shkon gradualisht, nga kërcënim, në rrezik. Mendimin e tij e mbështetën edhe të ftuarit e tjerë, përfshirë edhe një ekspert i sigurisë.

E kundërta është e vërtetë. Përshkallëzimi i së keqes shkon nga rrezik në kërcënim. Në teoritë e marrëdhënieve ndërkombëtare, sidomos, në atë realiste, si dhe në doktrinat e sigurisë apo të mbrojtjes të shteteve, termi “rrezik” (danger) nënkupton situatën kur e keqja, fatkeqësia, dëmi mund të ndodhë, mund të ngjasë, por edhe mund të mos ndodhë, a të mos ngjasë. Në këtë kuptim, “rreziku” ka të bëjë më shumë me sigurinë kombëtare, në përgjithësi. Ndërsa “kërcënimi” është paralajmërim apo kanosje e drejtpërdrejtë e së keqes, në rastin tone, e terrorizmit. Në këtë kuptim, “kërcënimi”, jo se nuk ka të bëjë me sigurinë kombëtare, por më shumë lidhet me mbrojtjen kombëtare.

Atëherë, terrorizmi është rrezik apo kërcënim për ne shqiptarët?

Këshilli i Sigurimit të OKB-së, më 20.11.2015 miratoi Rezolutën nr 2249 kundër terrorizmit, në të cilën kjo dukuri klasifikohet si “kërcënim global” për paqen dhe sigurinë dhe u bëhet thirrje të gjitha shteteve që të mobilizojnë forcat dhe burimet e tyre kundër tij, t’i jepet fund dërgimit të luftëtarëve të huaj në Siri, të ndërpriten burimet e financimit të terrorizmit, etj.

Sa i takon vendit tonë, tashmë, dihet publikisht që shërbimet sekrete të partnerëve tanë kanë informuar që kryeqyteti ynë, Tirana, është një ndër objektivat e sulmeve terroriste. “Arsyet” përse Shqipëria është cak i terrorzmit janë komplekse. Një prej tyre, mund të jetë fakti që vendi ynë është anëtar aktiv i aleances antiterror, të udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Një tjetër, mund të jetë miratimi i ligjeve që penalizojnë individët që shkojnë për të luftuar jashtë shtetit. Një tjetër “arsye”, mund të jetë arrestimi i një numri klerikësh apo individësh që akuzohen për rekrutim xhihadistësh.

Për të mos shkuar më tej, këto “arsye” janë të mjaftueshme për të nxitur hakmarrjen e terroristëve ndaj Shqipërisë, por edhe ndaj Republikës së Kosovës, që përafërsisht, ka të njëjtin qëndrim ndaj kësaj dukurie.

Përsëri vijmë tek pyetja themelore: terrorizmi përbën rrezik apo kërcënim për ne?

Nisur nga sa u tha më lart, duket se përgjigja është krejtësisht e qartë: terrorizmi sot përbën një kërcënim real, si për Shqipërinë, ashtu edhe për Kosovën. Ai është kërcënim për interesat tona shtetërore dhe kombëtare.

Ҫështja duhet të shtrohet ndryshe, jo të vihet në pikëpyetje fakti, nëse terrorizmi përbën kërcënim, por të njihet si i tillë dhe të përcaktohet se i çfarë niveli është ky kërcënim. Në vende të ndryshme ekzistojnë klasifikime të ndryshme të nivelit të kërcënimit, por, përgjithësisht, njihen 5 nivele: i ulët, i moderuar, substancial, i lartë dhe kritik.

A është përcaktuar ky nivel nga institucionet shtetërore të Shqipërisë? Po nga ato të Kosovës? Nëse po, mirë ështe që ai të bëhet i njohur publikisht, si nga Tirana, ashtu edhe nga Prishtina zyrtare. Nëse jo, do të ishte mirë që të përcaktohet sa më shpejt. Sepse në varësi të nivelit të kërcënimit, merren edhe masat përkatëse nga institucionet shtetërore dhe agjencitë e zbatimit të ligjit.

Në mbledhjen e Komisionit të Sigurisë Kombëtare, më datë 23.11.2015, Ministri i Brendshëm i Shqipërisë, S. Tahiri, jo vetëm që nuk foli për kërcënim, por edhe kur përdori termin “rrezik” deklaroi se “nuk ka rrezik të shtuar”. Përpjekja për të shmangur shfaqjet e panikut është për t’u marrë në konsideratë, por kjo nuk duhet bërë në dëm të së vërtetës. Pa diagnostifikim të saktë, nuk mund të ketë as kurë efikase.

Mesazhe “qetësie” po përcjellin, këto ditë, edhe udhëheqësit tanë më të lartë shtetërorë, Kryeparlamentari Meta, Kryeministri Rama dhe Presidenti Nishani, të cilët, njëherësh, kanë marrë rrugët e botës. Askush nuk thotë që zyrtarët e lartë shtetërorë të mos udhëtojnë jashtë shtetit, por përse të udhëtojnë të gjithë njëherësh dhe përse pikërisht tani? Nëse, mos e thashtë zoti, prishet kjo “qetësi”, kush do t’i marrë vendimet për t’u ballafaquar me rrezikun apo kërcënimin?

Ndërkohë, Departamenti i Shtetit ka paralajmëruar qytetarët amerikanë, lidhur me kërcënimet terroriste. Paralajmërimi përfshin periudhën nga tani, deri më 24 Shkurt 2015. Por ne mund të rrimë “të qetë”. Sepse ne nuk jemi amerikanë. Udhëtime të këndshme të dashur udhëheqës shqiptarë!