Si do të ndikojnë “makinat e zgjuara” – a do t’i “vrasin” disa lloje të vendeve të punës, apo do të krijojnë vende pune edhe më të mira?

Në një vizion të së ardhmes jo shumë të largët, robotët do të merren me gjysmën e të gjitha punëve, duke lënë një “ushtri” të njerëzve të papunë, të shqetësuar. Gjithsesi, sipas një shkrimi të Bloomberg, transmeton Telegrafi, në një skenar alternativ, të njëjtat teknologji revolucionarizojnë në vend që të zvogëlojnë mundësitë e punës për njerëzit, duke rritur standardet e jetesës me punë të reja që nuk janë imagjinuar ende.

1. Pse tanimë kjo është një çështje?

Përparimet në inteligjencën artificiale, ose aftësia e makinave për të mësuar duke gllabëruar sasi të mëdha të të dhënave, po bëjnë një rishikim të asaj pune që mund të bëjnë vetëm njerëzit. Një punim i vitit 2018 nga Byroja Kombëtare e Kërkimeve Ekonomike gjeti “një gamë të gjerë këndvështrimesh në ligjërimin publik, duke filluar nga parashikimet alarmiste të papunësisë masive të shkaktuar nga robotët, deri te parashikimet optimiste për krijimin e vendeve të reja të punës”.

Ekonomisti fitues i çmimit Nobel, Paul Krugman, një kolumnist i New York Times, e quan “fiksimin e automatizmit” thjesht “çështje pseudo”, transmeton Telegrafi.

2. Cilat punë janë të prekura nga Intelegjenca Artificiale dhe robotët?

Arkëtar i dyqaneve, nëpunës, kuzhinier, kamerier, recepsionist, roje sigurie, analist të dhënash, përgatitës taksash dhe shofer kamioni janë ndër punët që shpesh përmenden si më të ndjeshmet ndaj automatizimit.

Të tjerët që mund të jenë më pak të prekshëm përfshijnë kirurg, llogaritar dhe analist financiar.

Punët që kërkojnë detyra të përsëritura në një mjedis të strukturuar, kryesisht në prodhim, janë të parat që mund të preken direkt nga automatizimi.

Që nga viti 1980, numri i punëtorëve prodhues në SHBA është zvogëluar për një të tretën, në rreth 13 milionë, ndërsa prodhimi është dyfishuar.

Makinat më të reja vijnë të pajisura me “vizion, lëvizshmëri dhe aftësi për të mësuar, duke bërë më shumë detyra”. Softueri i sofistikuar është në gjendje të zhvillojë biseda telefonike me klientët, për shembull.

3. Për sa punë po flasim?

Rreth 120 milionë punëtorë në 12 ekonomitë më të mëdha në botë mund të kenë nevojë të rikualifikohen në tre vitet e ardhshme si rezultat i automatizmit dhe Intelegjencës Artificiale, sipas një studimi të Institutit të Biznesit Ndërkombëtar të Makinerive.

Një raport këtë vit nga Programi i Politikës Metropolitane i Institucionit Brookings zbuloi se afro 36 milionë amerikanë mbajnë punë me “ekspozim të lartë” ndaj automatizmit.

Shumë njerëz do të duhet të ndryshojnë profesionet për shkak të automatizimit deri në vitin 2030.

4. Çarë lloj pune mund të krijohen për shkak të automatizmit?

Gjithmonë ka qenë shumë më e lehtë të identifikosh vendet e punës në rrezik nga teknologjia sesa të parashikosh vendet e reja të punës që do të krijohen.

Para ardhjes së internetit dhe smartphoneve, do të kishte qenë e vështirë të parashikohej nevoja për aplikacione ose specialistë të mediave sociale, aq më pak shfaqja e “YouTube influencer” si një profesion i paguar mirë.

5. Kur do të ndodhë e gjithë kjo?

Siç shkruan Bloomberg, transmeton Telegrafi, kjo tashmë ka filluar. Shitjet e robotëve të shërbimit profesional, ato të përdorura për funksione joindustriale si logjistikë, inspektime dhe mirëmbajtje, arritën në 271,000 njësi në vitin 2018, me 61% rritje nga viti 2017, sipas Federatës Ndërkombëtare të Robotikës.

6. Çfarë mund të bëjnë njerëzit?

Ekziston një marrëveshje e përgjithshme që punëtorët njerëzorë do të kërkojnë më shumë arsim dhe aftësi për të vazhduar me ndryshimin teknologjik dhe të jenë të gatshëm të ndërrojnë punë dhe madje edhe profesione më shpesh se më parë.

7. A është ky një fenomen global?

Po, edhe disa vende po bëjnë më shumë se SHBA për të përgatitur forcat e tyre të punës.

Një raport i vitit 2018 nga Njësia e Inteligjencës së Ekonomistit dha për Korenë e Jugut, Gjermaninë, Singaporin, Japoninë dhe Kanadanë dha shenjat kryesore për përgatitjet e tyre “për valën e ardhshme të automatizmit inteligjent”.

Ndër 25 vendet e shqyrtuara, SHBA u rendit e nënta, menjëherë pas Mbretërisë së Bashkuar, SHBA është gjithashtu afër mesit të vendeve që kanë më shumë robotë për punëtor.

Ajo ka 217 robotë për çdo 10,000 punëtorë, krahasuar me 831 të Singaporit.

Ky i ashtuquajtur densitet robotësh është 338 për Gjermaninë dhe 140 për Kinën.

Mesatarja në të gjithë botën është 99, sipas Federatës Ndërkombëtare të Robotikës.

8. Në cilat raste kjo është një gjë e mirë?

Në disa lagje, Intelegjenca Artificiale dhe robotika konsiderohen si Revolucioni i Katërt Industrial, pas transformimeve të tjera të mëdha në shekujt 18, 19 dhe 20.

Dhe ndërsa zhvendosja e vendeve të punës ndodhte në secilën valë të teknologjisë së re, u shfaqën vende të reja pune për të balancuar disa nga “dhimbjet”.

Shqetësimi në lidhje me papunësinë masive të drejtuar nga teknologjia “ka provuar të jetë e ekzagjeruar” gjatë gjithë historisë, kanë shkruar akademikët e Universitetit të Oksfordit, Carl Benedikt Frey dhe Michael Osborne në një artikull me ndikim në vitin 2013.

Përkundrazi, progresi teknologjik “ka zhvendosur shumë përbërjen e punësimit, nga bujqësia dhe dyqani artizanal, në prodhim dhe nëpunës, në shërbime dhe profesione të menaxhimit”, shkruanin ata.

Një studim i Forumit Ekonomik Botëror arriti në përfundimin se ndërsa 75 milionë vende pune mund të zhvendosen, “133 milionë role të reja mund të shfaqen që janë më të përshtatura” për ndarjen e punës midis njerëzve, makinerive dhe algoritmit.

9. Në cilat raste kjo është një gjë e keqe?

Ky raund automatizimi është i ndryshëm, thonë kritikët, sepse Intelegjenca Artificiale kërcënon jo vetëm punën fizike, por punët me jakë të bardhë të bazuara në dije.

Darrell West, drejtori themelues i Qendrës për Inovacionin e Teknologjisë në Brookings thotë se mundësia e një ndërprerje të konsiderueshme të fuqisë punëtore “duhet të merret seriozisht”. /Telegrafi/