“Neger Albana”

Ndoshta do të tingëllonte si arkaizëm, madje diku edhe do të perceptohet si fyerje? Por, në realitet ky titull më një intencë më rrinte në kokë gjatë gjithë kësaj javë dhe jo pa ndonjë shkas të veçantë ndër të tjera thash me vete: po pse ta shpërfill këtë fenomen që nuk shprehet në tërësi, por që në sekuenca të tij vazhdon të shfaqet gati i tëri?

Në kaosin e problemeve shqiptare dhe në manin e ligjërimeve tona politike e ditore, e gjejmë kudo fajtorin. Ashtu siç e kemi zakon atë fajtorin e gjejmë vazhdimisht tek të tjerët dhe me pak të vetvetja jonë. Ndërkaq, precize dhe mjaftë e vërtetë është se ne kemi më shumë faje. Vazhdojmë ta dëgjojmë rituali politik të maniakëve që prodhojë dhimbje, dhe veç dhimbje kombëtare.

“Neger Albana”, nuk ka të bëjë fare me racizëm, sepse ngjyra e shqiptarëve nuk është zi, e zi është këndi tjetër i shikimit nga jashtë, i një realiteti që s’po përmbyset dot nga vet shqiptaret!… Kanë mbetur pak dhe më pak vende në Ballkan që Evropa do t’i shoh me inspirim për t’i futur në gjirin e saj. Ndoshta dua të gabohem me kuptimin dhe shikimin e fotografisë nga sytë e një evropiani në drejtim të shqiptarëve dhe vendit të tyre. E gjitha, pak rëndësi ka a do ta pranojmë këtë, sepse hapur tashmë dihet që nuk ka një histori të mirë, të shkëlqimit në vete dhe për këtë “histori” mbase jemi të vetëdijshëm. Plotësisht ka të drejtë konkluza e thekshme e Konicës, që vendin ynë nuk bëhet dot jo më nga shqiptarët, por nga politikanet.

Politikanët e pa ditur kanë minuar të drejtën nacionale të shumicës shqiptare (këtu e kam aludimin për Kosovën); e kanë shndërruar vendin në një lëvozhgë të parëndësishme të klisheve padëshiruara dhe të shprehive në shkretinë e fjalëve. Gjithnjë ata duke menduar dhe vepruar naivë, kanë shfaqur parregullsi në veprime, madje kanë menduar se edhe formimi i shtetit krijon vetvetiu freskinë e re të gjendjes në përgjithësi. Është dëshmuar kudo se puna është fryti i suksesit të gjithçkaje dhe jo kujtesa për të punuar gjithçka, siç lexojmë në mendimet dhe shohim veprimet e për çdoditshëm të zyrtarëve vendor.

Agrafia e vogël e tyre dhe mbase historike, Kosovës i dha një imazh që diku-diku, e ndoshta në Evropë shqiptaret të perceptohen edhe përkundër ngjyrës si “neger”. Izolimi i tyre mund të ketë edhe premisa të tjera. Ndoshta edhe religjioni jep krah negativitetit kombëtar edhe pse shqiptaret deri në këto ditë mbase shquheshin për jofetarë të mëdhenj që i rendisnin ne klasifikime më të larta të vlerësimeve ndërkombëtare. Por, dikush do të thoshte se ç’pate ti me “neger albana”, qe s’u kuptuam dhe aq. Le të mendojmë dhe le të punojmë më shumë para se ta kuptojmë dhe para se të themi ja pse kemi të bëjmë me të.

Jo për çudi këtë javë isha ne Munih dhe gjatë një kohë të lira sa po qëndroja në McDonald’s, rastësisht ne tavolinën prapa meje dëgjoja një “neger albana” tek fliste shqip.