Kosova – në Evropë dhe jashtë saj

Sot, më 9 Maj, në ditën kur vendet e Bashkimit Evropian festojnë arritjet më të mëdha historike të kontinentit të vjetër, Republika e Kosovës është vetëm gjeografikisht pjesë e saj. Për këtë nuk ka faj qytetari i Kosovës, por fajtorë janë të zgjedhurit, ata që e morën votën dhe premtuan të na shpijnë atje.

Përderisa dje, synimi ynë strategjik ka qenë pavarësia e vendit, sot, synim afatgjatë strategjik duhet të jetë anëtarësimi i plotë i Republikës së Kosovës në familjen e madhe të Bashkimit Evropian. Fatkeqësisht, po sot vendi ynë, si pjesë e përbërëse e kontinentit të vjetër, më shumë se kurdoherë mbetet prapa arritjeve evropiane, duke mos mundur të përfitojë nga destinacioni i saj historik.

Për vite me radhë, edhe pse kemi pasur prezencën civile evropiane e, në veçanti, në periudhën pas shpalljes së pavarësisë së vendit, ne pothuajse jemi duke vendnumëruar në rrugën drejt integrimit në Bashkimin Evropian. Ne nuk e kemi kombinuar si duhet përkrahjen e drejtpërdrejtë të strukturave euro-atlantike në Kosovë me nevojat dhe arritjet konkrete në terren.

Tri vjet pas shpalljes së pavarësisë, ne kemi rrezikuar dhe po rrezikojë që Kosovën ta paraqesim si një vend joserioz, sikurse që kemi rrezikuar që qytetarëve dhe shoqërisë kosovare padrejtësisht t’u vishet imazhi i të mosqenit të denjë për t’u pranuar në familjen evropiane. Kjo nuk po ndodh as për ‘fajet e as mëkatet’ e tyre, pasi që qytetarët e Kosovës, pas më shumë se dhjetë vitesh prezence ndërkombëtare në vend, e shohin vendin e tyre, me të njëjtat nevoja, me të njëjtat objektiva për t’u arritur dhe, fatkeqësisht, me të njëjtat dështime në terren.

Sot, ne, pa dallim, kemi nevojë për më shumë optimizëm, sot ne kemi nevojë për kurajo dhe përkushtim, por sot mbase do të dëgjojmë të njëjtën ‘melodi të pështjellur’, melodinë e premtimeve, interpretimeve, shpjegimeve apo vështrimeve që e bën kreu kosovar, prezenca ndërkombëtare, për të ardhmen evropiane të Kosovës. Në të përmbledhur, ata do të thonë se “Kosova në këto vite ka ecur dhe po ec, sikurse ata vazhdojnë të thonë Kosova ka ngecur dhe po ngecë’.

Në krejt këtë konfuzion, qytetarët e Kosovës më së paku e meritojnë ironinë të tanishme politike dhe cinizmin publik, që është produkt i premtimeve dhe deklaratave, në njërën anë, dhe në anën tjetër, i ngecjeve e dështimeve, që vijnë si rrjedhojë e keqqeverisjes aktuale.

Të kujtojmë këtu se nuk mund të flitet për arritje evropiane të Kosovës, përderisa mbillet dhe përhapet fara e keqpërdorimit të zgjedhjeve të lira e demokratike. Dhe në krejt këtë mes, ne nuk mundemi dhe as që do të duhej të flasim për të ardhmen evropiane, duke pritur se dikush tjetër, nga jashtë, do të vendosë sundimin e ligjit në Kosovë.

Për t’u ngritur drejt perspektivës së plotë evropiane, klasa aktuale qeverisëse duhet të nxjerrë mësime nga veprimet konkrete dhe puna e madhe që ish-kryeministri Haradinaj e ndërmori në një periudhë rekorde me zbatimin e standardeve, që faktikisht ishin kritere të Kopenhagës. Ai ishte shembulli i vetëm që detyrat nuk na i kryejnë të tjerët, duke treguar kompetencë dhe pronësi të plotë për veprimet qeverisëse. Në historinë e re institucionale të Kosovës ky momentum ka qenë i pari dhe, fatkeqësisht, i vetmi, kur institucionet kanë marrë përgjegjësi mbi procesin dhe kanë dhënë llogari për të.

Në një gjuhë tjetër, ky ishte “revolucion” në kulturën dhe mentalitetin qeverisës të pasluftës në Kosovë. Ishte mentaliteti i thyerjes së varësisë nga të tjerët. Ishte vendosja e kulturës politike të vërtetë të shteformimit dhe seriozitetit në prag të hapjes së kapitullit të pavarësisë.

Vullneti i tij politik për të vepruar, nuk ishte vetëm deklarativ, por pragmatik, praktik dhe zbatues. 100 ditët e arta të qeverisë Haradinaj mobilizuan një administratë të tërë, vetëm e vetëm se u pa qartë, nga të gjithë, se synimi i tij ishte fisnik dhe në funksion të avancimit dhe krijimit e të të ardhmen më të mirë për vendin. Fatkeqësisht, ky ritëm i shpresës u ndal padrejtësisht. Megjithatë, jam i bindur se kthimi i tij do ta rimobilizojë sërish administratën shtetërore dhe shoqërinë, në përgjithësi, për ndryshim dhe zhvillim.

Të kujtojmë se ne privohemi nga e drejta për lëvizje të papenguar në këtë kontinent. Prandaj, them se shpresën duhet mbajtur, edhe pse optimizmin dhe arritjet e dëshiruara po na i cenojnë në secilën ditë.

Sot, Evropa feston me dinjitet dhe krenari për arritjet, derisa ne përpiqemi të mbesim krenarë. Ne, si vend dhe shoqëri, duhet të ruajmë dinjitetin dhe të përpiqemi të mbesim krenarë, por të mos shpresojmë së koti se me këtë qeverisje ne do të përceptohemi të tillë. Pavarësisht, në frymën dhe orientimin tonë, ne jemi një komb evropian.

(Autori është anëtar i kryesisë së AAK-së, njëherësh edhe drejtor i Institutit KLGI)